Reklewski Marcelin Wincenty h. Gozdawa, krypt. W. R. (1786–1812), poeta, podpułkownik wojsk Ks. Warsz. Ur. we wrześniu w okolicach Opatowa we wsi Obręczna (wg metryki chrztu i wpisu w „Album studiosorum UJ”) lub we wsi Boleszyn (wg Kazimierza Brodzińskiego), był jednym z kilkorga dzieci Józefa (1753–1832), ziemianina, subdelegata grodzkiego sandomierskiego, a w czasach Ks. Warsz. sędziego pokoju w pow. opatowskim, oraz Anny.
R. ukończył szkołę podwydziałową w Słupi Nowej, a 12 XI 1804 zapisał się na Wydział Filozoficzny UJ. Zetknął się wówczas i zaprzyjaźnił ze studiującym na tym samym Wydziale rówieśnikiem Andrzejem Brodzińskim, również początkującym poetą, który umożliwił mu potem debiut, zamieszczając trzy jego wiersze w swoim tomiku „Zabawki wierszem” (Kr. 1807), w tymże tomiku znalazło się też kilka liryków Brodzińskiego, skierowanych do przyjaciela. W końcu r. 1806 R. przerwał studia, przedostał się przez granicę austriacką do Częstochowy, gdzie wstąpił jako kanonier do formowanej tu artylerii powstającego wojska polskiego. Dn. 12 VII 1807 został mianowany podporucznikiem w 1 kompanii artylerii w 2 Legii, 1 IV 1809 – porucznikiem. W kampanii 1809 r. walczył pod Raszynem (19 IV) i przy zdobyciu Sandomierza (17–18 V), uzyskał stopień kapitana (2 VII) oraz Krzyż Złoty Virtuti Militari (1 I 1810). W dn. 15 VII 1809 wszedł na czele swej kompanii artylerii pieszej do Krakowa. Wtedy też wstąpił jako ochotnik pod jego komendę, znany mu już dawniej dzieckiem, młodszy brat Andrzeja – Kazimierz Brodziński. Rychło stał się R. dla przyszłego autora „Wiesława” nie tylko najbliższym przyjacielem, ale także literackim powiernikiem i mentorem, zaważył również na jego poglądach społecznych (umiarkowanie demokratycznych) i politycznych. Brodziński był stałym uczestnikiem zebrań interesującej się literaturą młodzieży, które odbywały się w kwaterze R-ego przy ul. Floriańskiej, towarzyszył mu w wycieczkach w okolice Krakowa («on ze mną na skałach Ojcowa przesiadywał, gdzieśmy pieśni zapomniane składali» – wspominał po śmierci przyjaciela). Do tego kręgu należał też Ambroży Grabowski, z którym R. zaprzyjaźnił się, bywając częstym gościem w księgarni Gröblowskiej. Miał bowiem żyłkę kolekcjonerską i zbierał również obrazy, rzeźby, a nadto «obrazy paciorkowe, którymi zakonnice zatrudniał» (W. K. Stattler). Wszyscy znający wówczas R-ego pamiętnikarze zgodnie podkreślali jego wybitną urodę («istny Apollo belwederski w mundurze oficera artylerii» pisał o nim np. A. Grabowski) i zalety charakteru.
Pobyt w Krakowie zużytkował R. do intensywnej pracy literackiej, jej owocem był tom Pienia wiejskie, ogłoszony pod kryptonimem W. R. w Krakowie w r. 1811 z miedziorytem wg rysunku Michała Stachowicza. Wydany w 500 egzemplarzach stał się rychło bibliograficzną rzadkością. Autor poświęcił go Puławom, nie wiadomo jednakże, jakie stosunki łączyły R-ego z Czartoryskimi. Bronisław Gubrynowicz przypuszczał, że znalazł się on w Puławach 3 IX 1809 (w dzień imienin księżny Izabeli) wśród dowodzonych przez gen. Michała Sokolnickiego oddziałów wojsk Ks. Warsz. W skład Pień wiejskich weszły niemal wyłącznie utwory o charakterze idyllicznym, w których mieszał R. – za wzorem poetów kręgu puławskiego – różne konwencje literackie: obok elementów klasycystycznych znalazły się tu rokokowe, sentymentalne, a kilka z tych wierszy ma charakter regionalno-ludowy i odwołuje się do współczesnych wydarzeń historycznych. Obok antycznych i polskich sielankopisarzy silnie oddziałali na R-ego sentymentaliści niemieccy (szczególnie S. Gessner i E. Ch. Kleist) oraz – w znacznie już mniejszym stopniu – rodzimy folklor. Wprowadzał też R. – jeszcze nieśmiało – do utworów poetyckich mitologię słowiańską. Te wszystkie konwencje scala wybitnie sensualistyczna postawa poety wobec świata: jest on piewcą «urody życia», którą dostrzega nawet w drobiazgach, a podstawowym uczuciem jego lirycznych bohaterów, oddających się głównie zabawie i beztroskiej radości, jest ujęta biologicznie miłość. Tak silne piętno zmysłowości połączone z nawiązywaniem do wzorów ludowych sprawiło, iż Pienia wiejskie w dziejach naszej literatury «zapowiadały już nieśmiało nową poetykę» (A. Dobakówna). Być może, iż podczas służby wojskowej w Krakowie przedsięwziął R. wycieczkę w Tatry, na ich znajomość wskazywałaby bowiem obecność w jego poezji niektórych zjawisk właściwych jedynie dla tych gór; m. in. w sielance Wiesław dał pierwszą w polskiej literaturze artystyczną próbę opisu tatrzańskiej zimy.
Z wiosną 1811 R. został przeniesiony do robót fortyfikacyjnych i «jako poddyrektor znacznie się przykładał do pracy około twierdzy Modlina» – jak świadczy K. Brodziński, który służył tu wraz z nim. W czerwcu 1812 obaj wyruszyli z Wielką Armią przeciw Rosji. R. odznaczył się pod Smoleńskiem, gdzie uzyskał stopień podpułkownika. Ostatnie tygodnie jego życia tak opisuje Brodziński: «W dalszym pochodzie ku Możajskowi zapadł na zdrowiu, które przez tak prędki marsz, niewygody i brak posiłków coraz się pogarszało. Podczas bitwy pod Możajskiem leżał R. na polu bardzo już osłabiony (…). W coraz dotkliwszym niedostatku i niemożności ratowania go przeszliśmy około palącej się Moskwy aż pod Rożestwo [Rożestwiennoje koło Kaługi], skąd bez przytomności już zmysłów będący odwiezionym został do lazaretu w mieście Moskwie» i zmarł tam po kilku dniach, z końcem września lub z początkiem października 1812.
R. rodziny nie założył.
Od niepamięci ocalił R-ego K. Brodziński, ogłaszając w „Pamiętniku Warszawskim” naprzód (1815) krótką „Wiadomość” o nim, a następnie (1821) z jego rękopiśmiennej spuścizny «poema pastoralne» Wieńce i Sonet. Szerzej scharakteryzował jego twórczość w wykładach historii literatury polskiej prowadzonych od r. 1822/3 w Uniw. Warsz., uznając, że R. «jest w naszych czasach dla sielskiej poezji tym, czym był Szymonowicz w wieku XVI», że jego poezja jest «prawdziwie narodowa (…) połączając spokojne rolnictwo z obronnym rycerstwem». Kilka ciepłych słów poświęcił R-emu w wykładach o „Literaturze słowiańskiej” Adam Mickiewicz, zaliczywszy autora Pień wiejskich do grupy «poetów wojskowych, poetów Legionów», który to termin («poezja Legionów») – całkowicie niesłuszny w odniesieniu do R-ego – przetrwał w naszej historii literatury głęboko w XX w. (objął nim twórczość R-ego np. Gabriel Korbut w 2 wyd. swego kompendium bibliograficznego w r. 1929). W r. 1850 kilka wierszy z Pień wiejskich przedrukował Żegota Pauli w tomiku zatytułowanym „Sielanki krakowskie” (Kr.) i opatrzonym krótką informacją o autorze. W r. 1893 Bronisław Gubrynowicz poświęcił R-emu szkic monograficzny i ogłosił później (1927) resztę jego literackiej spuścizny: poemat sielankowy Robienie kwiatów i zachowane części heroikomicznego Cecylia utracona. Ostatnio syntetyczny szkic o jego twórczości opublikowała (1971) A. Dobakówna. W poetyckich antologiach jest często obecna duma R-ego Halina, wspominająca o bitwie pod Raszynem. Aleksander Patkowski wyraził przypuszczenie, że poeta «wiele swych rysów przekazał Krzysztofowi Cedrze», bohaterowi „Popiołów” Stefana Żeromskiego.
Nowy Korbut, VI cz. 1 (bibliogr.); Literatura pol. Enc., II; Chodynicki, Dykcyonarz; Słownik literatury polskiego Oświecenia, Wr. 1977; Uruski, XV 188; – Brzeziński J., Wyznaczniki językowo-stylistyczne poezji sentymentalnej, Zielona Góra 1979; Ciechanowska Z., Materiały i notatki do twórczości Kazimierza Brodzińskiego, „Zesz. Nauk. UJ” 1955 nr 5 s. 48; Dmochowski F. S., O życiu i pismach Kazimierza Brodzińskiego, „Bibl. Warsz.” 1870 t. 3 s. 371–3; Dobakówna A., Uroda życia. O wierszach W. Reklewskiego, „Roczniki Human.” T. 19: 1971 z. 1 s. 61–9; Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14; Grodzicki A., Źródła historyczne „Popiołów” Żeromskiego, Kr. 1935 s. 39–42; Gubrynowicz B., Kazimierz Brodziński, Lw. 1917 s. 99–134, 329–30; tenże, W. Reklewski, Lw. 1893 (przedruk w: tenże, Studia literackie, W. 1935); Kaleta R., Sensacje z dawnych lat. Wyd. 2, Wr. 1980 s. 193–4; Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm, Kr. 1975; Kolbuszewski J., Tatry w literaturze polskiej, Kr. 1982; Korbut G., Literatura polska od początków do wojny światowej, Wyd. 2, W. 1929 II 224–5; Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko, Wyd. 2, W. 1979; [Patkowski A.] A. P., Ze stron rodzinnych W. Reklewskiego, „Pam. Świętokrzyski” 1930 (Kielce 1931) s. 233–4 (odpis metryki chrztu); Pawlikowski J. G., Z dziejów poezji tatrzańskiej, „Wierchy” 1934 s. 8–11; Witkowska A., Wstęp do: Brodziński K., Wybór pism, Wr. 1966 s. LVII–LXIV; Wiśniewski J., Dekanat opatowski, Radom 1907 s. 185–8, 191, 426; Zborowski J., Nowe przyczynki do dziejów poezji tatrzańskiej, „Wierchy” 1938 s. 169; – Brodziński A., Zabawki wierszem, Kr. 1807; Brodziński K., Listy… do stryjecznej siostry Szczęsnej, „Przew. Nauk. i Liter.” 1906 t. 34 s. 736–7; tenże, Literatura polska. Odczyty w Uniwersytecie Warszawskim…, w: Pisma, P. 1872 IV 411–16 (tekst poprawiono wg rkp. B. Jag. 4610); tenże, Nieznane listy… z czasów szkolnych, „Pam. Liter.” 1906 s. 332–52; tenże, Pisma estetyczno-krytyczne, Oprac. Z. J. Nowak, Wr. 1964 II; tenże, Poezje, Oprac. C. Zgorzelski, Wr. 1959 I–II; tenże, Wspomnienia mojej młodości i inne pisma autobiograficzne, Kr. 1928 s. 56–7, 78; Grabowski A., Wspomnienia, Kr. 1909 I–II; Hertz P., Zbiór poetów polskich XIX w., W. 1959 Ks. 1, W. 1975 Ks. 6; Mickiewicz A., Literatura słowiańska. Kurs drugi, Przekład i oprac. L. Płoszowskiego, w: Dzieła. Wyd. narodowe, Kr. 1952 X 306; Radziszewski I. D., Wspomnienia przeszłości…, „Pam. Świętokrzyski” 1930 (Kielce 1931) s. 242–6; Stattler W. K., Przypomnienie starych znajomości, „Kłosy” 1873 nr 430 s. 198.
Rościsław Skręt