INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Maria Rogoyska  

 
 
1906-04-19 - 1968-04-04
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rogoyska z Veitów Maria, krypt. M. R. (1906–1968), historyk sztuki, kustosz Muzeum Narodowego w Warszawie. Ur. 19 IV w Warszawie, była córką Edwarda Veita, pracownika instrumentów muzycznych firmy Panufnik, i Walentyny z domu Lüdecke, siostrą Mieczysława Veita, architekta.

Uczyła się w gimnazjum Janiny Tymińskiej, a w l. 1921–5 w gimnazjum im. Emilii Plater w Warszawie, gdzie zdała maturę. Od r. 1925 studiowała historię sztuki na Uniw. Warsz., uzyskując w r. 1935 absolutorium. Dn. 26 XII 1936 wyszła za mąż za historyka sztuki Stanisława Erazma Rogoyskiego, syna Bronisława Rogoyskiego-Brochwicza (zob.). W l. 1937–9 pisywała recenzje z warszawskich wystaw plastycznych, publikowane głównie w piśmie „Plastyka”, a także w „Polsce Zbrojnej” i „Nike”. W okresie okupacji niemieckiej w l. 1940–2 była kelnerką w gospodzie dla artystów polskich w Zachęcie Sztuk Pięknych. Po śmierci męża w r. 1942 pracowała jako opiekunka dzieci w Zakładach dla Niewidomych w Laskach koło Warszawy. Powstanie warszawskie przeżyła na Starym Mieście, a w początku września 1944 r. przeszła przez obóz w Pruszkowie. Uciekła z transportu, skierowanego do Niemiec na roboty. Od września 1944 do lutego 1945 przebywała we wsi Parczew w pow. opoczyńskim utrzymując się z wyrobu rękawiczek.

Od połowy lutego 1945 rozpoczęła R. pracę w Muzeum Narodowym w Warszawie. Początkowo jako asystent prowadziła sprawy wydawnicze. W r. 1950 wznowiła studia na historii sztuki Uniw. Warsz., ukończyła je w r. 1952, uzyskując stopień magistra na podstawie pracy Geneza Instytutu Propagandy Sztuki na tle stosunków w 20-leciu międzywojennym, pisanej pod kierunkiem Juliusza Starzyńskiego. Pracowała w dziale malarstwa polskiego Muzeum jako adiunkt a później kustosz. Była współorganizatorką wielu wystaw prezentowanych w salach Muzeum i na terenie kraju, m. in. wielkiej wystawy jubileuszowej, zorganizowanej w r. 1962 w stulecie powstania Muzeum Narodowego, «Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX w.». Była R. współautorką katalogu tej wystawy, jak też autorką kilku innych katalogów wystaw muzealnych, m. in. prac Stanisława Ostoi-Chrostowskiego i Zygmunta Waliszewskiego. Opublikowała kilka prac fachowych z dziedziny muzealnictwa i historii sztuki. Do ważniejszych należą: Zagadnienia frekwencji na wystawach objazdowych Muzeum Narodowego w Warszawie („Kwart. Muzealny” 1949), Z dziejów mecenatu artystycznego w Polsce w l. 1918–1930 („Materiały do studiów i dyskusji w zakresie historii sztuki…”, W. 1954 V), Rozważania nad współczesną sztuką meksykańską („Przegląd Artyst.” 1961) i Paryskie zwycięstwo sztuki polskiej w r. 1925 („Z zagadnień plastyki polskiej w l. 1918–1939”, Wr. 1963). Była współautorką 2 monografii malarstwa polskiego wydanych w językach obcych: Peinture polonaise de la moitie du XVIIIe siéclé à nos jours (W. 1960) i Polnische Malerei vom Ausgang des 19. Jahrhunderts bis zum Gegenwart (Essen 1963). Drukowała też wiele artykułów popularyzujących sztukę. M. in. w „Stolicy” opublikowała w l. 1954–5 cykl artykułów o malarzach polskich XIX i XX w. takich jak Rodakowski, Chełmoński, Podkowiński, Pankiewicz, Wyczółkowski i in. W PSB (w t. IX) zamieściła życiorysy Henryka Grunwalda i Kazimierza Grusa. W r. 1958 otworzyła przewód doktorski pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki, z którym łączyła ją wieloletnia przyjaźń. R-iej zadedykował Wyka książkę „Matejko i Słowacki” (1953). Dn. 1 XII 1967 przeszła na emeryturę. Zmarła w Warszawie 4 II 1968, została pochowana na cmentarzu Powązkowskim.

Mąż R-iej Stanisław Erazm Rogoyski (4 VIII 1905–1942), magister historii sztuki, był zastępcą dyrektora Instytutu Propagandy Sztuki (IPS) w Warszawie. Ogłosił kilkanaście artykułów z dziedziny sztuki i kultury w pismach „Grafika”, „Nike”, „Plastyka”, „Polska Zbrojna”, „Zet”, „Znak” i „Zrąb”. W czasie okupacji niemieckiej pracował w spółdzielni dla artystów. Zginął dn. 4 IV 1942 w Warszawie w wypadku samochodowym, przejechany przez niemiecki samochód wojskowy.

Małżeństwo Rogoyskich było bezdzietne.

 

Bibliografia historii sztuki polskiej, „Roczn. Hist. Sztuki” 1964–9 IV–VII; Pol. Bibliogr. Sztuki, I–II; – „Życie Warszawy” 1968 nr 34 s. 7, nr 37 s. 9; – Arch. Uniw. Warsz.: W. Hum. 19782, RP 19862; Muz. Narod. w W.: Akta personalne, teczka 195; – Bibliogr. do Stanisława Rogoyskiego; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? Uzupełnienia (fot.); Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Arch. Uniw. Warsz.: KEM 4451.

Stanisław Konarski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Anna Ciepielewska

1936-01-07 - 2006-05-20
aktorka teatralna
 

Aleksander Brückner

1856-01-29 - 1939-05-24
historyk literatury
 

Stanisław Taczak

1874-04-08 - 1960-03-02
senator II RP
 

Bolesław Kontrym

1898-08-27 - 1953-01-02
cichociemny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Edward Aleksander Raczyński

1847-01-21 - 1926-05-07
latyfundysta
 

Tomasz Siemiradzki

1859-03-13 - 1940-03-26
działacz polityczny
 

Augustyn Pawelczyk

1870-09-09 - 1941-05-01
działacz kaszubski
 

Witold Korytowski

1850-08-08 - 1923-07-10
finansista
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.