INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Mateusz Eustachy Lubowidzki h. Kopacz     

Mateusz Eustachy Lubowidzki h. Kopacz  

 
 
Biogram został opublikowany w 1973 r. w XVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Lubowidzki Mateusz Eustachy Michał (1789–1874), wiceprezydent Warszawy, senator, dyrektor przemysłu i handlu, członek Rady Stanu. Ur. w Dylewie w pow. ostrołęckim 13 IX, był synem Jana, cześnikiewicza bydgoskiego, i Marianny Dzierżańskiej, bratem Józefa Gabriela (zob.). Należał do masonerii. Był mówcą loży Astrea i jej reprezentantem w Wielkim Wschodzie Narodowym Polskim (1819). Dn. 4 XI 1817 został mianowany przez namiestnika J. Zajączka wiceprezydentem Warszawy. W r. 1819 przekazano mu jako wiceprezydentowi wicefizykat miasta, straż pożarną, ekspedycje rogatkowe oraz sprawy policyjne, które wówczas dopiero wyłączono z kompetencji prezydenta. Po utworzeniu z inicjatywy M. Nowosilcowa i A. Rożnieckiego, choć nie bez chęci i ze strony samego L-ego, Biura Centralnego Policji dla Warszawy i Królestwa Polskiego, wszedł L. do rady tegoż biura jako szef policji municypalnej. Z racji pełnienia tych funkcji był znienawidzony, szczególnie wśród mniej zamożnej ludności Warszawy i biedoty żydowskiej. Pozwalał bowiem na stosowanie tortur w śledztwie, w czym celował szczególnie jego zausznik Józef Birnbaum. Ponadto posądzano go o ciągnięcie zysków z funduszów przeznaczonych na utrzymanie więźniów.

Wobec więźniów politycznych, zwłaszcza liczących się w sferach towarzyskich, zachowywał się poprawnie, o czym świadczą niektóre przekazy pamiętnikarskie (m. in. P. Lelewela, F. Skarbka). L. prowadził dom otwarty, pozwalało mu to często na uzyskiwanie potrzebnych informacji od osób nawet wysoko postawionych, które u niego bywały. Raporty swoje składał najczęściej osobiście w. księciu w Belwederze, stąd też jego bytność tam w noc listopadową. Uprzedził wówczas o zamachu na Belweder w. ks. Konstantego, który ratował się ucieczką. L. został wówczas raniony przez spiskowców. Umieszczony w szpitalu wojskowym w koszarach ujazdowskich pod strażą, za aprobatą ówczesnego gubernatora Warszawy gen. P. Szembeka, miał być, wg wyjaśnień udzielonych w sejmie przez ministra sprawiedliwości, współoskarżonym w sprawie przeciw Birnbaumowi. Brat L-ego Józef uzyskał wkrótce od nowego gubernatora Warszawy gen. Stanisława Woyczyńskiego pozwolenie na umieszczenie rannego 1 I 1831 dla dalszej kuracji w prywatnym domu, co pozwoliło mu zbiec. Po wykryciu ucieczki L-ego główni jej sprawcy, brat Józef i Henryk Łubieński, zostali osadzeni w areszcie domowym. Sprawa oparła się o sejm; mimo wielogodzinnych debat nie udało się sejmowi ustalić, czy wykradzenie L-ego było, czy nie, politycznym przestępstwem. Władze rządowe starały się tuszować sprawę, która z tego właśnie powodu utknęła na martwym punkcie; tymczasem L. przebywał spokojnie w Bytomiu i Wrocławiu. Nienawiść do L-ego żywiły kręgi radykalnorewolucyjne jak również gnębiony przez policję lud stolicy, a także młodzież.

Po upadku powstania L. wrócił do Warszawy. Początkowo był dyrektorem Wydziału Przemysłu i Handlu w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, ponadto aż do r. 1861 senatorem, a od r. 1862 stałym członkiem Rady Stanu Królestwa Polskiego. Był odznaczony orderami: Św. Anny I kl. z koroną cesarską i Św. Stanisława I kl. W r. 1853 otrzymał oznakę honorową za 20 lat nieskazitelnej służby, a w 1862 takąż oznakę za 35 lat służby. L. zmarł w majątku swego zięcia Artura Reiskiego, w Drzewicy (pow. Opoczno) 17 XII 1874 i tamże został pochowany.

L. ożeniony był od r. 1818 z Teklą Rotkiewiczówną, z którą miał synów: Władysława, bezżennego, i Karola, zesłanego w r. 1864 w głąb Rosji, który odziedziczył po ojcu majątek Widzowo, ożenionego z Jadwigą Cichowską, córką Adolfa (zob.), i córki: Anielę (ur. w r. 1819), zamężną za Teodorem Dobieckim, i Jadwigę (ur. w r. 1825), która wyszła za mąż za Artura barona Reiskiego.

 

Słow. Geogr., II; Boniecki; Uruski; – Askenazy Sz., Łukasiński, W. 1929; Kołodziejczyk R., Bohaterowie nieromantyczni. O pionierach kapitalizmu w Królestwie Polskim, W. 1961 s. 65, 73; Łepkowski T., Warszawa w powstaniu listopadowym, W. 1957; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Moraczewski A., Samorząd Warszawy w dobie powstania listopadowego, W. 1934; Rostocki W., Gwardia Narodowa Warszawska 1831, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1963 IX cz. 2 s. 179–80; – Barzykowski, Historia powstania, I–II; Diariusz sejmu z r. 1830–1831, W. 1907–9 I–III; Golejewski H., Pamiętnik, Kr. 1971; Jenerał Zamoyski, 1803–1868, P. 1913 I–II; Lelewel P., Pamiętniki i diariusz domu naszego, Wr. 1966; Łubieński T. W., Henryk Łubieński i jego bracia, Wspomnienia..., Kr. 1886 s. 97, 104–7; Mochnacki M., Powstanie narodu polskiego, P. 1863 II 297–8; Ostrowski A., Pamiętnik, W. 1964; Pamiętniki Dekabrystów, W. 1960 III; Prądzyński I., Pamiętniki…, Kr. 1909 I, III; Rocznik Urzędowy Król. Pol. na rok 1863–6; Rocznik Urzędowy obejmujący spis naczelnych władz cesarstwa oraz wszystkich władz i urzędników Królestwa Polskiego na rok 1850–62; Skarbek F., Pamiętniki 1792–1861, P. 1878; – Kalendarzyk polityczny, na rok 1834, Wyd…. przez F. Radziszewskiego…; „Kur. Warsz.” 1874 nr 283; – AGAD: Rada Administracyjna, sygn. 5 s. 201, sygn. 17 s. 111, Władze Centralne 1830/31, sygn. 219 s. 3, 12, 13.

Hanna Dylągowa

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.