Michał (zm. 1336), opat klasztoru Benedyktynów w Tyńcu. Pochodził z małopolskiej rodziny rycerskiej. Bratanek lub siostrzeniec (nepos) M-a Sięgniew, określony w r. 1330 jako kleryk diec. krakowskiej, może być utożsamiany bądź z kanonikiem krakowskim Sięgniewem h. Topór, synem kasztelana krakowskiego Nawoja z Morawicy, bądź z Sięgniewem Włościejowicem z Gręboszowa h. Nieczuja, późniejszym prepozytem kościoła Św. Michała w Krakowie i podkanclerzym Kazimierza Wielkiego. Godność opacką osiągnął M. niedługo przed r. 1304; o wcześniejszych jego losach brak danych. Wybór jego wiązał się z bliżej nie określonym uporządkowaniem stosunków w klasztorze. Mamy bowiem wiadomość, że poprzednik jego, Wilk (skądinąd nie znany), był opatem «nieprawowitym», a więc widocznie nie powołanym w sposób kanoniczny. M. należał zrazu do zaufanych bpa krakowskiego Jana Muskaty, który w obliczu powstania stronników Władysława Łokietka powierzył mu za roczną opłatą opiekę nad biskupim grodem Bieczem. Gród ów wpadł jednak w ręce rycerskie, zapewne Bogoriów ze Żmigrodu, ci bowiem zajęli pobliską posiadłość opactwa Golesz z ośmioma okolicznymi wsiami. W r. 1306 M. znajdował się już po stronie Łokietka. Szwagier Muskaty Gerlach zdobył wówczas zamek tyniecki i spustoszył klasztor oraz dwa kościoły w jego dobrach. Relację o tym wydarzeniu złożył M. i czterej jego konfratrzy, świadcząc we wznowionym przez arcbpa Jakuba Świnkę procesie kanonicznym przeciw Muskacie (1308). Podczas buntu wójta Alberta klasztor tyniecki zachował wierność wobec Łokietka, otrzymując za to sołectwa w dziesięciu swych wsiach, skonfiskowane przez księcia mieszczanom krakowskim (1311).
W l. 1319–20 M. rewindykował sądownie, po długich staraniach, Golesz z ośmioma wsiami z rąk Jakuba ze Żmigrodu. Uczestniczył w przedsięwzięciach osadniczych owego czasu, kolonizując pustkowia nad Wisłoką, a wsie już istniejące przenosząc na prawo magdeburskie. W r. 1328 uzyskał dla dóbr klasztornych przywileje od Łokietka i od księcia oświęcimskiego Jana. Stosowana przezeń (za wzorem poprzedników) praktyka wydzierżawiania posiadłości opactwa osobom postronnym wywołała opór części konwentu – złożono w tej sprawie skargę do papieża, który polecił dziekanowi krakowskiemu Bodzancie rewizję dokonanych transakcji (1327). Postawiło to M-a w trudnym położeniu, jego kontrahenci bowiem posiadali odeń odpowiednie dokumenty. Może na tym właśnie tle wybuchł następnie w łonie konwentu jawny konflikt, do którego wmieszało się zapewne okoliczne rycerstwo, skoro uprowadzono wielu poddanych klasztoru. Konflikt wywołał interwencję Kazimierza Wielkiego; król nakazał urzędnikom współdziałanie z opatem celem doprowadzenia do restytucji owych poddanych (1333). M. sprawował swój urząd do r. 1336, w którym to roku płacił jeszcze sześcioletnią dziesięcinę papieską. Sufragia tynieckie w rękopisie kórnickim kładą jego zgon na 2 VII 1336, Szczygielski na 2 VII 1343. Pierwsza z tych lat zgadza się lepiej z pozostałymi źródłami. W lutym 1339 opatem tynieckim był już Bogusław Nackowic, wezwany wówczas do złożenia świadectwa w procesie polsko-krzyżackim. Miejscowa tradycja przypisywała M-owi powiększenie zabudowań opactwa.
Długopolski E., Bunt wójta Alberta, „Roczn. Krak.” R. 7: 1905 s. 152, 168, 171; tenże, Władysław Łokietek na tle swoich czasów, Wr. 1951; Kaczmarczyk Z., Monarchia Kazimierza Wielkiego, P. 1947 II 204; Tomkowicz S., Tyniec, Kr. 1901 s. 23, 30; – Kod. katedry krak., I; Kod. Mpol., I; Kod. tyniecki, (autentyczność odpowiednich dokumentów, odrzuconą przez wydawcę, zweryfikowała nauka późniejsza); Lites, Wyd. 2, I 111; Mon. Pol. Hist. V 604; Mon. Pol. Vat., I–III (dane z tomu II, datowane przez wydawcę na l. 1350/1, odnoszą się w rzeczywistości do l. 1334–6); Szczygielski S., Tinecia seu historia Monasterii Tinecensis, Cracoviae 1668 s. 61–2, 64; Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, L. 1965 I 29, 31–3; Zbiór dokumentów mpol., I 26, IV 903.
Janusz Bieniak