Kuczyński Michał h. Ślepowron (ok. 1715–1778), generał W.P. Pochodził z Podola i był prawdopodobnie synem Franciszka i Małgorzaty Sztuthardówny. Poświęcił się karierze wojskowej. Służbę przez cały czas odbywał w regimencie pieszym buławy polnej kor., który stał garnizonem w Kamieńcu Podolskim. W r. 1743 został chorążym, w 1749 był już kapitanem, w 1751 majorem, a w 1756 podpułkownikiem. W ciągu całej swej kariery wojskowej raz tylko zdarzyła mu się okazja do stoczenia walki zbrojnej. W r. 1757 Józef Gozdzki, kuchmistrzowicz kor., kapitan regimentu J. K. Branickiego, z zemsty za chwilowe zatrzymanie go w areszcie z powodu wywołania pijackiej awantury, przybył niepostrzeżenie z 80 ludźmi do miasta i opanował twierdzę. Zaskoczony K. stracił kilku w zabitych, a sam ledwo zdołał schronić się do jednego z klasztorów. Gozdzki po zrabowaniu, a następnie kompletnym zdemolowaniu mieszkania K-ego opuścił miasto. To wydarzenie spowodowało, że K. zatroszczył się o lepsze bezpieczeństwo twierdzy i poprawę warunków bytowych załogi.
W r. 1760 został pułkownikiem, a od połowy t. r. dowodził zastępczo wyżej wymienionym regimentem. Dzięki opinii wzorowego oficera powierzono mu 13 VI 1761 r. stanowisko komendanta regimentu, którego szefem był Wacław Rzewuski, hetman polny kor. Dn. 20 XI 1762 r. mianowany generał-majorem pozostawał nadal pułkownikiem tegoż regimentu. W czerwcu 1763 r. został komendantem twierdz pogranicznych: Kamieńca Podolskiego, Okopów Św. Trójcy i Białej Cerkwi. W czasie bezkrólewia zachował lojalność wobec obu hetmanów, ale utrzymywał poprawne stosunki również z Augustem Czartoryskim, regimentarzem partii przeciwnej. Kiedy jednak gen. Michał Daszków w pościgu za Karolem Radziwiłłem podstąpił pod Kamieniec, K. nie wpuścił go do twierdzy i szykował się do jej obrony. Na sejmiku podolskim przed sejmem elekcyjnym popierał stronników hetmana Wacława Rzewuskiego, który ostrzegał K-ego przed mieszaniem się do powstających na Podolu konfederacji.
Od świeżo powstałej Komisji Wojskowej domagał się w r. 1765 zorganizowania w Kamieńcu lazaretu wojskowego, zaopatrzenia podległych mu twierdz w sprzęt wojskowy, głównie zaś w artylerię, prochy i amunicję. Asygnowane bowiem przez sejm konwokacyjny na te cele 30 tys. złp. były zupełnie nie wystarczające. Upominał się o wydanie przepisów werbunkowych, natrafiając na trudności rekrutacyjne ze strony właścicieli majątków. Ze względu na zupełne zniszczenie fortecy białocerkiewskiej proponował ściągnięcie tamtejszego garnizonu i artylerii do Kamieńca, a poprawienie umocnienia dwu pozostałych twierdz. Troszczył się o zahamowanie dezercji szeregowców przez zapewnienie im lepszych warunków bytowych.
Gdy w połowie stycznia 1768 r. Michał Krasiński usiłował pozyskać załogę Kamieńca na rzecz organizowanej konfederacji, K. wpadł na trop spiskujących i ukarał oficerów aresztem, a żołnierzy rózgami i kajdanami. Zdezorientowany wydarzeniami barskimi, przewidując jak najgorsze ich następstwa, złożył prośbę o dymisję, którą Komisja Wojskowa, nie dowierzając mu, przyjęła, zwalniając go 24 III z funkcji komendanta twierdz pogranicznych. We wrześniu wysunięto K-ego z woj. podolskiego na posła na projektowany sejm warszawski, ale do wyborów nie doszło z powodu zerwania sejmiku. W listopadzie dał się wciągnąć w rozmowy z agentem regimentarza Joachima Potockiego, dochował jednak wierności królowi przez cały czas zawieruchy barskiej, troszcząc się o ludzi pozostających bez płacy, oporządzenia, a od r. 1770 dziesiątkowanych morowym powietrzem.
Dn. 29 VI 1773 r. awansował na generał-lejtnanta i jako pułkownik regimentu pieszego buławy polnej stał nadal garnizonem w Kamieńcu. Przewodniczył różnym komisjom wojskowym, lustrował posterunki, odbywał częste ćwiczenia swego regimentu, tępił nadużycia oficerów. Uchodził w opinii F. K. Branickiego za dobrego oficera i komendanta oraz «godnego i rozumnego obywatela». Przez cały czas mieszkał w Kamieńcu Podolskim we własnym domu przy ul. Karmelickiej. W r. 1754 poślubił Annę Ellertównę (1728–1782), córkę Jana, generała W.P. Zmarł 15 III 1778 r. w Kamieńcu Podolskim i tam w katakumbach kościoła katedralnego został pochowany. Pozostawił jedynego syna Ignacego Wawrzyńca, ur. w r. 1755, majora W.P., uczestnika insurekcji kościuszkowskiej.
Enc. Wojsk.; Boniecki; – Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831, W. 1925 s. 29; Górski, Historia piechoty, s. 260, 262–3; Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Konfederacja barska, I; Kula W., Szkice o manufakturach w Polsce XVIII w., W. 1956 I 249; Pawłowski B., W. Konopczyński, Kazimierz Pułaski, rec, „Przegl. Hist.-Wojsk.” 1932 s. 12; tenże, Wojsko koronne i Komisja Wojskowa w dobie konfederacji barskiej 1768–1772, w: Od konfederacji barskiej do powstania kościuszkowskiego, W. 1962; Rolle J., Zameczki podolskie, W. 1880 I 290, II 65, 67–8, 73, 82, 222, III 171; – Korespondencja między Stanisławem Augustem a Ksawerym Branickim, Wyd. L. Gumplowicz, Kr. 1872 s. 116–7; Misja Mokronowskiego, w: Skarbiec historii polskiej, Wyd. K. Sienkiewicz, Paryż 1840 II 330; Pamiętnik anegdotyczny z czasów Stanisława Augusta, W. 1906 II 47–52; Rzewuski L., Kronika podhorecka 1706–1779, Kr. 1860 s. 52–4, 231–3; Witte, Listy Jana de…, Wyd. S. Krzyżanowski, Kr. 1868; Źródła odnoszące się do pierwszego okresu panowania Stanisława Augusta po r. 1773, Lw. 1884 s. 2; – AGAD: Arch. Roskie rkp. nr XI/28, nr XI/29, nr XXXIV/231; B. Czart.: rkp. nr 660, 942, 668.
Wacław Szczygielski