INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Michał Specovius  

 
 
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Specovius (Speccovius, Spekowiusz, Spekowski) Michał (1693–1737), duchowny luterański, kaznodzieja polski w Prusach Książęcych i Królewskich, tłumacz, redaktor kancjonałów polskich, nauczyciel. Ur. w Prusach Książęcych we wsi Olszyna koło Szczytna.

Początkową naukę pobierał S. jako pauper w szkole staromiejskiej («schola Paleopolitana») w Królewcu, a studia wyższe w zakresie teologii odbył na tamtejszym uniwersytecie, gdzie został wpisany jako stypendysta w semestrze letn. 1711. Po ukończeniu studiów został w r. 1714 rektorem szkoły w Kiszporku (obecnie Dzierzgoń), a następnie w Szczytnie. Później pracował w Prusach Królewskich: w l. 1717–21 pełnił obowiązki kaznodziei polskiego we wsi Łoza koło Malborka, a w r. 1721 powołano go z rekomendacji malborskiego kaznodziei Leonharda Wächlera na stanowisko kaznodziei polskiego w kościele Świętego Ducha w Elblągu po Efraimie Oloffie, który wówczas przeszedł do Torunia. Kazanie inauguracyjne w tym kościele S. wygłosił 27 IV t.r. Na użytek swoich parafian opracował nowy kancjonał polski dostosowany do ich potrzeb. Posługując się wcześniejszymi edycjami: królewiecką, gdańską i toruńską, wzbogacił go wszakże o dodatkowe pieśni, w tym 16 przetłumaczonych z języka niemieckiego przez siebie. Pierwsze wydanie tego śpiewnika kościelnego w opracowaniu S-a, zatytułowane „Nowo wydany i przymnożony kancjonał […] z przydatkiem pieśni i psalmów starego i nowego tłumaczenia”, ukazał się w Elblągu nakładem i drukiem Samuela Preussa w r. 1727. Nakład rozszedł się szybko i już w r. 1729 Preuss wydał drugą edycję nieco przeredagowaną i znacznie poszerzoną, w której zamieszczono 19 pieśni w tłumaczeniu S-a. E. Oloff w „Polnische Liedergeschichte” (Gd. 1744) omówił krytycznie oba wydania, zwracając uwagę na liczne ich uchybienia. S. przetłumaczył także na język polski „Catechetischer Wegweiser zum Himmel” pióra Friedricha Balthasara Augara, kaznodziei w Kaławie i Chojniku (Prusy Książęce) i opublikował w Elblągu u Christiana Kaspra Preussa w r. 1732 pt. „Katechizmowy przewodnik do nieba”. S. przyznał, że przekład jego był skażony licznymi błędami. W Królewcu ogłosił drukiem niemieckie kazanie Die Lob-Rede des Volks von Jesu: Der Herr hat alles wohl gemacht (na 12 niedzielę po Świętej Trójcy). Jesienią 1733 przeniósł się S. na bardziej dochodowe probostwo kościoła Bożego Ciała w Elblągu; spotkał się tam z niechęcią ze strony gminy wyznaniowej. Zmarł 11 VI 1737 w następstwie komplikacji po złamaniu nogi, którego doznał podczas wizytacji kościoła w Rubnie Wielkim.

S. był dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy z Marią Konstancją z Braunów z Malborka, a po jej śmierci – z Reginą Dorotą z Weissów z Królewca. Miał synów bliźniaków Jana i Jakuba, którzy uczyli się w gimnazjum elbląskim w l. 1734–7.

 

Chojnacki W., Bibliografia polskich druków ewangelickich Ziem Zachodnich i Północnych 1530–1939, W. 1966 s. 8, 142–3; Estreicher, XII 263, XIX 81, XXIX; Greczycho K., Długokęcki W., Starodruki elbląskie. Wybór druków elbląskich z lat 1558–1772, Elbląg 1987, poz. 18–19; – Oracki, Słown. Warmii, Prus Ks.; Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gd. 1997 IV; Tolckemit A. N., Elbingischer Lehrer Gedächtniss, Danzig 1753 s. 141; – Chojnacki W., Wydawnictwa polskie i ich drukarnie w Elblągu, „Roczn. Elbląski” R. 3: 1965 s. 111; Rhesa L., Kurzgefasste Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreussen angestellten Predigern, Königsberg 1834 s. 148, 150, 229; Rhode Ch. E., Presbyterologia Elbingensis, Hamburg 1970 s. 110, 263–4; – Abs H., Die Matrikel des Gymnasiums zu Elbing (1598–1786), LFg. 2, Danzig 1939 s. 244, 249, 252; Erler G., Die Matrikel der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr., Leipzig 1911–12 II 271; Oloff E., Polnische Liedergeschichte, Danzig 1744 s. 171–2, 360–4.

Zbigniew Nowak

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.