INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Mikołaj Rouget  

 
 
1781-03-25 - 1847-05-24
Biogram został opublikowany w latach 1989-1991 w XXXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rouget Mikołaj (1781–1847), płk WP, topograf, architekt, autor dzieł z zakresu budownictwa, malarz, litograf. Ur. 25 III w Warszawie, był synem Mikołaja i Magdaleny z Knakfusów.

Od wczesnego dzieciństwa R. przejawiał duże zdolności rysunkowe. Po ukończeniu nauk podstawowych kształcił się w prywatnej szkole malarsko-rysunkowej Mikołaja Kajsera, geometry i nauczyciela rysunków, a później u miniaturzysty Karola Bechona. W internacie dla chłopców, prowadzonym przez swojego ojca, R. dawał lekcje z matematyki, rysunków i języka francuskiego. Po wkroczeniu z końcem r. 1806 armii francuskiej do Warszawy, R. zaciągnął się do służby wojskowej. Dn. 15 XII t.r. otrzymał stopień porucznika w sztabie ks. J. Murata, dowódcy jazdy odwodowej Wielkiej Armii. Uczestniczył w walkach z Rosjanami o utworzenie przyczółka mostowego na Narwi w rejonie Okunina i Góry (23 XII 1806), a następnie w bitwie pod Pułtuskiem (26 XII). Dn. 1 V 1807 R. przeszedł do korpusu obserwacyjnego gen. Józefa Zajączka nad Omulwią z przydziałem do inżynierów i awansem na kapitana. Znajdował się 12 V w starciach pod Wallendorf (dziś Wały) i Reckau (dziś Rekowe). Po skończonej wojnie R. służył nadal w korpusie inżynierów 2 Legii gen. Zajączka w Kaliszu.

Dn. 4 IV 1809 mianowany został R. poddyrektorem w Korpusie Inżynierów z przeznaczeniem na komendanta powstałej w Warszawie Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów. W r. 1810 kierował wg własnego planu przebudową zamku biskupiego w Opatówku koło Kalisza na pałac dla swojego byłego dowódcy gen. Zajączka, w dobrach otrzymanych przez tegoż w ramach donacji napoleońskich. Dn. 25 I 1812 awansował na stopień szefa batalionu (podpułkownika), pozostając przy pełnionych obowiązkach w Szkole Aplikacyjnej. W t.r. otrzymał krzyż złoty Virtuti Militari. Z początkiem lutego 1813 opuścił Warszawę z wycofującymi się oddziałami wojska polskiego. Przedostał się do Niemiec. Objął stanowisko komendanta inżynierów w Magdeburgu, dowodzonym przez gen. J. Lemarois. Przeżył oblężenie miasta (15 IX 1813 – 14 V 1814) i uczestniczył 20 V w jego kapitulacji. Powrócił do kraju, 22 I 1815 umieszczony został w stopniu majora w Korpusie Inżynierów powstającej armii Król. Pol. Dn. 20 VI 1815 otrzymał R. nominację na stopień podpułkownika; objął stanowisko szefa Biura Topograficznego WP. Z powodu przytępionego słuchu i niezdatności do czynnej służby wojskowej 18 X 1820 przeniesiony został R. do Korpusu Inwalidów i Weteranów z awansem na stopień pułkownika i objęciem stanowiska dowódcy 2 kompanii weteranów, stacjonującej w Warszawie. W r. 1821 występował do Rady Administracyjnej Król. Pol. w sprawie wypłaty zaległego żołdu z okresu Księstwa Warszawskiego. Mieszkał w Warszawie przy Nowym Świecie nr 1257, był człowiekiem majętnym i wraz z bratem Aleksandrem wierzycielem kapitału na dobrach Guzów w pow. sochaczewskim, należących do rodziny Łubieńskich.

Nie absorbowany zajęciami czynnej służby wojskowej R. mógł poświęcić się pracy tak artystycznej jak i pisarskiej w zakresie inżynierii wojskowej i budownictwa. Namalował obrazy olejne ukazujące Aleksandra I w czasie wystąpienia na inauguracyjnym posiedzeniu sejmu Król. Pol. 27 III 1818 oraz Mikołaja I przy jego koronacji na króla Polski 24 V 1829, a następnie w czasie pobytu wraz z małżonką cesarzową Aleksandrą na Bielanach w 2-gim dniu Zielonych Świąt 1830 (31 V). Wykonał cykl litografii, m. in. przedstawiających przegląd wojsk polskich przez w.ks. Konstantego w r. 1823, pałac belwederski w Warszawie, 6 widoków Łazienek królewskich w Warszawie. Wykonywał miniatury i pejzaże akwarelą, jak również kopiował dzieła wielkich mistrzów m. in. J. van Ruisdaela. W r. 1825 w Warszawie ukazał się jego Dykcjonarz doręczny dla inżynierów obejmujący wszelkie części fortyfikacji i innych nauk tejże broni właściwych i ułożony w porządku alfabetycznym słów francuskich, w r. 1827 Nauka budownictwa praktycznego czyli doręcznik dla budujących obejmujący najłatwiejsze sposoby wyrachowania z dokładnością ilości materiałów potrzebnych do stawiania różnych budowli i szczegółowe opisanie wszelkich prawideł jakie w wykonaniu takowej jak najściślej zachowywać wypada, w r. 1828 Budownictwo wiejskie czyli doręcznik dla gospodarzy obejmujący wszelkie zasady i prawidła, które w stawianiu różnych budynków ekonomicznych i mieszkalnych na wsi dla nadania im większej dogodności i trwałości zachować potrzeba. Nagrodzony został w r. 1827 pierścieniem brylantowym, a w r. 1830 odznaczony Znakiem Honorowym za 20 lat nieskazitelnej służby oficerskiej.

Przy reorganizacji w r. 1830 Korpusu Inwalidów i Weteranów R. objął w Korpusie Weteranów stanowisko dowódcy 1 kompanii 1 batalionu, stacjonującej w woj. mazowieckim. W powstaniu 1830/31 r. z powodu podeszłego wieku jak i złego stanu zdrowia R. nie wziął czynnego udziału. Po kapitulacji Warszawy pozostał w mieście i złożył ponownie przysięgę wiernopoddańczą. Przy przekształcaniu Korpusu Inwalidów i Weteranów b. WP na komendy inwalidne X Okręgu Straży Wewnętrznej R. 13 X 1835 otrzymał uwolnienie z dalszej służby z pensją emerytalną i pozwoleniem noszenia munduru. W r. 1836 został nadany R-owi z Heroldii Król. Pol. tytuł szlachecki z herbem Krzyżowiec. W ostatnich latach życia R. ogłuchł, oślepł i złożony został paraliżem. Zmarł 24 V 1847 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kw. IX rz. 1).

W małżeństwie z Józefą Czekajską miał R. synów Mikołaja, Teodora i Józefa oraz córkę Marię Magdalenę.

 

Bibliogr. historii Pol. XIX w., I; Kucharzewski, Bibliogr. techn.; Pol. Enc. Szlachecka, X; Łoza, Słown. architektów; Rastawiecki, Słown. malarzów, II; Thieme-Becker, Lexikon d. Künstler, XXIX; Uruski, XV; Lista imienna Generałów, Oficerów wyższych i niższych oraz Urzędników Wojskowych tak w służbie będących, jak i dymisjonowanych, Znakiem Honorowym zaszczyconych, W. 1830: Spis szlachty Król. Pol., W. 1851; Katalog wystawy pamiątek Starej Warszawy, W. 1911; Katalog zabytków sztuki w Pol., V z. 6 s. 52; Biernatowie A. i B., Cmentarz Powązkowski w Warszawie – Materiały inwentaryzacyjne, W. 1980 I; – Bloch C., Generał Ignacy Prądzyński 1792–1850, W. 1974; Bugajski J., Wyższe szkolnictwo wojskowe w Polsce w XIX wieku, w: Studia i Mater. do Hist. Wojsk., VII cz. 2; Gembarzewski, Wojsko Pol., 1807–14, Wyd. 1, W. 1905 (Lista imienna oficerów wojska Księstwa Warszawskiego 1809–1814 roku) (toż, wyd. 2); tenże, Wojsko Pol., 1815–30; Giergielewicz J., Udział oficerów inżynierii w pracach kartograficznych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, „Saper i Inżynier Wojskowy” R. 3: 1924 z. 6 s. 207; Głębocki J. T., Wywód o szkołach rycerskich czyli wojskowych w Polsce w ciągu dziejowym, Kr. 1866 s. 49; Kołaczkowski J., Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce, Kr. 1888 s. 94, 355; Olszewicz B., Polska kartografia wojskowa, W. 1921; Przesmycki Z., Kilka słów o miniaturach portretowych, W. 1912; Wójcicki, Cmentarz Powązkowski, III (tu r. ur. 1782); – [Kołaczkowski K.], Wspomnienia jenerała…, Kr. 1898 II 133; Roczniki Wojskowe Królestwa Polskiego 1817–1830, [W.]; Rozkazy dzienne Naczelnego Wodza 1815–1830, [W.]; Sumariusz protokołów Rady Administracyjnej Król. Polskiego 1815–1867, W. 1961 Cz. I t. 3 s. 823: – „Kur. Warsz.” 1823 nr 67, 1847 nr 139; – AGAD: Akty KRW rkp. 69c s. 79–80, rkp. 478 s. 6; AP w W.: Księga zmarłych paraf. św. Krzyża w W. 1847 poz. 990; IS PAN: Mater. do Słown. Artystów Pol.; Mater. Red. PSB; – Łoza S., Virtuti Militari 1792–1819, W. 1953 (mszp. w posiadaniu Z. Zacharewicza); Kartoteka oficerów WP 1815–1831 Z. Zacharewicza z Kr.; – Informacje Lecha Jabłońskiego z Łomianek.

Zbigniew Zacharewicz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.