INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Mikołaj z Wieliczki starszy  

 
 
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mikołaj z Wieliczki starszy (zm. 1510), astronom, profesor Uniw. Krak. Imienia jego ojca nie da się definitywnie ustalić, jest jednym z trzech Mikołajów z Wieliczki wpisanych do grona studentów Uniw. Krak. w l. 1478–9. Studia uniwersyteckie odbywał M. długo: bakałarzem sztuk wyzwolonych został w r. 1485 za dziekanatu Wojciecha z Brudzewa, mistrzem dopiero w r. 1501. Bezpośrednio po studiach rozpoczął wykłady na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Uniw. Krak. jako bezpłatny docent poza Wydziałem, następnie przyjęty do Wydziału 16 III 1504, wreszcie członek Kolegium Mniejszego od 21 XI 1505 do śmierci. W wykładach miał przerwy bądź to z powodu choroby w r. 1506, bądź to z powodu panującej w Krakowie w r. 1508 zarazy. W ciągu niespełna dziesięciu lat objaśniał dzieła Arystotelesa („De anima”, „De coelo et mundo”, „Analytica priora”), traktaty logiczne Piotra Hiszpana, „Metamorfozy” Owidiusza, ale głównie skoncentrował się na przedmiotach matematycznych i astronomicznych. Dn. 10 XII 1505 objął kolegiaturę Stobnera z obowiązkiem prowadzenia wykładów z zakresu geometrii, matematyki, teorii muzyki, optyki, teoryk planetarnych i tablic astronomicznych. Zgodnie z tym ostatnim obowiązkiem M. wykładał „Tabulae resolutae de mediis et veris motibus planetarum super meridianum Cracoviensem” oraz przeprowadzał obserwacje różnic długości geograficznej między Krakowem, Pragą i Wiedniem, prawdopodobnie w czasie zaćmienia Księżyca 8 II 1506. Z wykładów uniwersyteckich prowadzonych w semestrze zim. 1507/8 zachował się fragment De reductione motuum (B. Jag.: rkp. 2480 s. 220, 1841 s. 320–2), dołączony do „Tabulae resolutae… super meridianum Cracoviensem”, w którym M. mówi o ustalaniu różnic długości geograficznej dla Krakowa. Jego próby ustalenia położenia południka krakowskiego przejęte zostały i zużytkowane przez późniejszych astronomów uniwersyteckich, m. in. Marcina z Grodziska. Objaśniał też M. dzieła Jana Peckhama „Perspectiva communis” i Gerarda z Sabbionetty „Theorica planetarum”.
W posiadanym egzemplarzu dzieła Jana Regiomontana „Ephemerides ab a. 1492 ad a. 1506” (Venezia 1492, B. Jag.: inc. 2699), niekompletnym, bo urwanym na r. 1502, M. uzupełnił własnoręcznie lata 1503 i 1505, nadto wpisał kilka uwag dotyczących aktualnych wydarzeń w Polsce, notował też zapiski osobiste (daty wejścia do Kolegium Mniejszego i objęcia katedry Stobnera). Zajęcia dydaktyczne prowadził M. do ostatnich tygodni życia; jeszcze 1 III 1510 ukończył wykład z gramatyki Aleksandra de Villa Dei, a już 10 IV t. r. nie żył. Bibliotece Kolegium Mniejszego Uniw. Krak. zapisał zbiór druków i rękopisów z zakresu astronomii. Zalicza się M-a do grona wybitniejszych przedstawicieli krakowskiej szkoły astronomicznej; często w opracowaniach naukowych myli się go z Mikołajem z Wieliczki młodszym, doktorem medycyny.

Wisłocki, Incunabula; Żebrawski, Bibliografia, s. 48, 65, 68; – Birkenmajer L. A., Mikołaj Kopernik, Cz. 1, Studia nad pracami Kopernika oraz materiały biograficzne, Kr. 1900; Lewicka-Kamińska A., Biblioteka Jagiellońska w l. 1492–1655, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, Kr. 1966 I; – Acta rectoralia; Album stud. Univ. Crac., I 236, 241; Liber diligentiarum; Statuta nec non liber promotionum, s. 95, 130; – B. Jag.: inc. 2699 i rkp. 600, 606, 1841, 2478, 2480.
Marian Zwiercan

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Jagiellończyk

1458-10-03 - 1484-03-04
święty
 

Fryderyk Jagiellończyk

1468-04-27 - 1503-03-14
prymas Polski
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Jan Bajer

XV w. - po 1531
drukarz
 
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.