INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Olgierd Jan Wiktor Stołyhwo  

 
 
1916-04-14 - 1943
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stołyhwo Olgierd Jan Wiktor, pseud.: Stewa, Bras, Bóbr, Grot, Adam Jaxa, Olgierd Pluszczewski, Tadeusz (Mateusz?) Lisicki (1916–1943?), podporucznik Wojska Polskiego i Armii Krajowej, cichociemny.

Ur. 14 IV w Warszawie, był synem Kazimierza (zob.) i Eugenii z Piotrowskich (zob. Stołyhwo Eugenia).

S. uczył się w Warszawie, następnie w Krakowie, gdzie zdał maturę. W r. 1934 podjął studia w Państw. Szkole Morskiej w Gdyni i wziął udział w podróży dookoła świata na szkolnej fregacie «Dar Pomorza». Podczas rejsu wraz z dwoma uczniami usiłował w listopadzie t.r. zbiec w szalupie ze statku w Zatoce Meksykańskiej, 120 mil od lądu; złapany i odesłany do kraju, został wydalony z Państw. Szkoły Morskiej. Wskutek starań ojca ponownie przyjęto go do niej w r. 1937. Jako marynarz pływał S. w l. 1937–8 we flocie handlowej, m.in. do Hiszpanii na statku s/s «Kellwin» z transportem broni. Wiosną 1938 za niemoralne zachowanie został ostatecznie usunięty z Państw. Szkoły Morskiej; t.r. przyłapano go na kolportowaniu komunistycznych ulotek w Gdyni. Był członkiem Organizacji Młodzieżowej Tow. Uniw. Robotniczego (OMTUR) oraz Związku Transportowców, a także Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (MOPR). W l. 1938–9 kształcił się w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie.

W kampanii wrześniowej 1939 r. walczył S. w składzie 16. dyonu artyl. ciężkiej 16. DP (Armia «Pomorze»); 18 IX t.r. w czasie walk nad Bzurą dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł 21 IX. Dn. 15 XI przedostał się do ZSRR i w Odessie zaciągnął się do sowieckiej marynarki handlowej. Następnie udał się do Moskwy, a w kwietniu 1940 przekroczył nielegalnie granicę z Iranem. Wg własnych zeznań dotarł 6 V t.r. do Indii. W lutym 1941 przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie starał się bezskutecznie o przyjęcie do polskiej Marynarki Handlowej. Przydzielony do 1. p. artyl. ciężkiej I Korpusu Polskiego w Szkocji, służył w nim do 4 VII 1942. W tym czasie był podejrzewany o współpracę z wywiadem sowieckim. Po zgłoszeniu się do służby w kraju został przeniesiony do Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza i przeszedł szkolenie konspiracyjne ze specjalnością dywersji. Został mianowany podporucznikiem (ze starszeństwem 10 XII t.r.), a 31 I 1943 zaprzysiężony w Oddz. VI Sztabu Naczelnego Wodza w Audley End. Wg opinii szefa Oddz. VI ppłk. dypl. Michała Protasewicza, odznaczał się dużą wytrzymałością fizyczną i nerwową, odwagą, ambicją, inicjatywą i energią. W nocy z 14 na 15 III t.r., w ramach operacji lotniczej o krypt. Step (ekipa 25) został zrzucony razem z mjr. dypl. Janem Górskim (pseud. Chomik) i ppor. Januszem Jaroszem (pseud. Szermierz) na placówkę odbiorczą o krypt. Bat, położoną 7 km na południe od stacji kolejowej Grodzisk Maz. W czasie «aklimatyzacji» mieszkał w Warszawie u Marii Wańkowicz, przy ul. Chopina 8/15; został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Białystok. Dn. 30 IV, wraz z «cichociemnymi»: Jaroszem i Janem Hörlem (pseud. Frog), w mieszkaniu tego ostatniego przy ul. 6 Sierpnia w Warszawie został jako Tadeusz Lisicki przypadkowo aresztowany przez Policję Kryminalną (Kripo). Przewieziony do siedziby Gestapo przy al. Szucha i poddany ciężkiemu śledztwu, został rozstrzelany w ruinach getta, prawdopodobnie jeszcze w r. 1943. Był odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (czterokrotnie).

Rodziny S. nie założył.

 

Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych, Zwierzyniec–Rzeszów 2002 III (fot.); Tucholski J., Cichociemni, W. 1988 (fot.); – Bieniecki K., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kr. 1994; Bystrzycki P., Znak cichociemnych, P. 1991; Drogi cichociemnych, Londyn 1972 s. 390; Garliński J., Politycy i żołnierze, Londyn 1971; Szatsznajder J., Cichociemni. Z Polski do Polski, Wr. 1990; Śliwicki Z., Meldunek z Pawiaka, W. 1974; – AK w dokumentach, III; Jankowski S. „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie, W. 1985; – „Tyg. Powsz.” 1987 nr 51–52; „Życie Warszawy” 1987 nr 225; – Studium Polski Podziemnej w Londynie: Dok. osobowe i weryfikacyjne S-y, bez sygn.

Krzysztof A. Tochman

 
 

Powiązane artykuły

 

Cichociemni

Cichociemni to popularna nazwa żołnierzy polskich szkolonych w okresie II wojny światowej na terenie Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych, przerzucanych drogą lotniczą do okupowanej Polski i innych......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Jan Załuska

1873-01-05 - 1941-01-26
polityk
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Zygmunt Sokołowski

1880-04-09 - 1932-03-12
adwokat
 

Marian Bazyli Sobieski

1908-06-14 - 1967-10-25
etnomuzykolog
 

Mieczysław Szczuka

1898-10-18 - 1927-08-13
malarz
 

Józefa (Józefina) Szebeko

1859-11-02 - 1945-08-04
tłumaczka
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.