Łęczycki (Lancicius) Paweł (1572–1642), bernardyn, tłumacz geografii Botera. Pochodził zapewne z plebejskiej rodziny osiadłej w Łęczycy; w niektórych źródłach występuje jako Paweł z Łęczycy. Już w szesnastym roku życia wstąpił do zakonu bernardynów; po wstępnej nauce w klasztorze został skierowany na prowadzoną przez jezuitów Akad. Wil. Ł. sprawował tam równocześnie nadzór nad innymi bernardynami studiującymi na tejże uczelni. Po dwóch latach nauki (1598 i 1599) wysłano go w r. 1600 do Rzymu jako towarzysza udającego się tam w sprawach zakonnych kustosza kustoszy bernardynów Hieronima Przybińskiego. Po raz drugi Ł. odwiedził to miasto w cztery lata później (delegowany przez władze prowincji). Pobyt w Rzymie wykorzystał na dobre opanowanie języka włoskiego, stamtąd też przywiózł szereg dzieł, które stały się zalążkiem jego późniejszej biblioteki. Już przedtem (w r. 1602) kapituła radomska bernardynów powołała Ł-ego na kustosza warszawskiego oraz definitora (doradcę prowincjała). Rozbudował wówczas znacznie klasztor św. Anny, m. in. poprzez wzniesienie pomieszczenia, które później służyło za siedzibę przybywającym do Warszawy nuncjuszom papieskim.
W początkach marca 1606 Ł. wyruszył do Moskwy jako członek misji bernardyńskiej towarzyszącej Marynie Mniszchównie. W końcu maja t. r., po wybuchu w Moskwie powstania i zamordowaniu Dymitra Samozwańca (27 V 1606), Ł. został, wraz z posłem króla polskiego do cara, Mikołajem Oleśnickim, uwięziony w tzw. Dworze Poselskim. Ł. towarzyszył Oleśnickiemu jako jego kapelan; pozostałych bernardynów internowano bowiem w Jarosławiu nad Wołgą. Trwający 27 miesięcy pobyt w więzieniu Ł. wykorzystał – jak sam pisał – na «przekładanie rozmaitych książeczek włoskich i łacińskich», starając się również zachęcić do współpracy towarzyszy niedoli. Najważniejszym wynikiem jego trudu było przetłumaczenie z włoskiego dzieła Giovanniego Botero, które następnie ukazało się w Krakowie w r. 1609 pt. „Relatiae powszechne, abo nowiny pospolite… przez jednego zakonnika wiernie przetłumaczone”. Każdą z pięciu części tej książki Ł. zaopatrzył w czołobitne przedmowy do różnych dostojników, którzy wspierali zapewne tłumacza (do Mikołaja Oleśnickiego, Stanisława, syna, i Sebastiana, ojca, Lubomirskich, Piotra Tylickiego i Pawła Mniszcha). Najcieplej został jednak potraktowany sam Oleśnicki, którego inicjatywie, jak świadczy Ł., przekład ten zawdzięczał swe powstanie.
Tłumaczenie G. Botero stanowiło «pierwszą oddzielnie wydaną geografię powszechną w języku polskim» (B. Olszewicz), uwzględniającą najważniejsze wyniki wielkich odkryć geograficznych. We wstępach do kolejnych części Ł. wykazuje doskonałą znajomość przebiegu tych wypraw i osiągnięć poszczególnych odkrywców, z Kolumbem na czele, opartą niewątpliwie na rozległej literaturze przedmiotu. Zarówno Botera jak jego tłumacza szczególnie interesowała działalność misyjna Kościoła katolickiego wśród mieszkańców Nowego Świata. Ł. zachęcał Oleśnickiego i Mniszcha do naśladowania hiszpańskich konkwistadorów, przepowiadając Moskwie ten sam los, jaki spotkał państwo Inków. Dzieło Botera zyskało znaczną popularność wśród ciekawych wieści z innych kontynentów polskich czytelników, o czym świadczy ukazanie się już po czterech latach drugiego wydania (Kr. 1613). Trzecia edycja tej książki wyszła w r. 1659 w Krakowie, pod zmienionym jednak tytułem („Theatrum świata wszystkiego, na którym Europa, Asia, Afryka i Ameryka… są wystawione”) i bez przedmów Ł-ego, które zastąpiono nowymi wstępami. Zapewne również w więzieniu moskiewskim dokonał Ł. przekładu na język polski (z włoskiego) dzieła portugalskiego zakonnika Marka z Ulisbony, „Kroniki trzech zakonów postanowionych od ojca S. Franciszka” (Kr. 1610, cz. 1 i 2; wznowienie ukazało się w r. 1747). Dwie dalsze części tego dzieła, również przełożone przez Ł-ego, wyszły dopiero po stu latach (cz. 3–4, Kr. 1722).
W sierpniu 1608 Ł. został wypuszczony z więzienia i powrócił – jak przypuszcza Kantak – do Krakowa, skąd w r. 1611 powołano go na gwardiana klasztoru bernardynów w Sokalu nad Bugiem. Ceniony przez konfratrów jako budowniczy, przyczynił się do jego rozbudowy oraz powiększenia tamtejszej biblioteki. W l. 1620–3 był gwardianem klasztoru w Nowem nad Wisłą w pow. świeckim, od r. 1623 w Bydgoszczy. Musiał się cieszyć dobrą opinią u władz zwierzchnich, skoro jego przede wszystkim przysłany z Rzymu komisarz Antoni Strozzi zatwierdził w r. 1626 na stanowisku definitora. W l. n. Ł. był powtórnie gwardianem w Sokalu; ostatnie lata życia spędził w Bydgoszczy, gdzie też zmarł. Spora biblioteka Ł-ego uległa po jego śmierci rozproszeniu.
Estreicher; Bentkowski F., Historia literatury polskiej, W.–Wil. 1814 II 635–6; Enc. Kośc.; Enc. Org.; – Bandtkie J. S., Historia drukarń w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim, Kr. 1826 I 190–3; Długosz J., Mecenat kulturalny i dwór Stanisława Lubomirskiego, wojewody krakowskiego, Wr. 1972; Hirschberg A., Dymitr Samozwaniec, Lw. 1898 s. 206–7; Kantak K., Bernardyni polscy, T. II: 1573–1795–1932, Lw. 1933; Maciejowski, Piśmiennictwo pol. III 72–3, 76; Olszewicz B., Geografia polska w okresie odrodzenia, W. 1957 s. 36; Tazbir J., Rzeczpospolita szlachecka wobec wielkich odkryć, W. 1973; tenże, Szlachta a konkwistadorzy. Opinia staropolska wobec podboju Ameryki przez Hiszpanię, Wr. 1969; Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, Kr. 1845 VII 561–3; – Akad. Teolog. Katol. w W.: Murawiec F., Klasztor bernardynów św. Anny w Warszawie, 1454–1864, 1972 (mszp. pracy doktorskiej).
Janusz Tazbir