Łubieński Paweł (1817–1892), właściciel ziemski, publicysta, działacz gospodarczy. Ur. 2 I, był najmłodszym synem Piotra (zob.) i Barbary z Szymanowskich. Zarządzał dobrami lubartowskimi swego stryja Henryka (zob.), od 1846 kierował cukrownią w Golach, należącą do jego ojca. Nabył także fabrykę fajansu w Lubartowie oraz udział w fabryce stali w Serocku, który potem utracił na rzecz rządu.
W r. 1843 ogłosił w Lipsku broszurę O uregulowaniu stosunków włościańskich w W. Ks. Poznańskim i o potrzebie zastosowania tegoż do Królestwa Polskiego. Z wielkim zapałem zalecał w niej korzyści pruskiej reformy regulacyjnej ze względu na pozytywne skutki, jakie zapewnią one wielkiej własności ziemskiej, przestawiającej się na nowoczesną agrotechnikę. Ze względu na podobny tok rozumowania przypisuje się też Ł-emu autorstwo drugiej, obszerniejszej rozprawy O chłopach (Lipsk 1847). Niepodpisany autor, pozostający pod silnym wrażeniem «rzezi» galicyjskiej, wytykał ziemiaństwu rugowanie i przeciążanie chłopstwa, wskazywał też na niezbędność nadania własności gruntu chłopom posiadaczom. Mnożącej się ludności bezrolnej radził zapewnić byt poprzez intensyfikację gospodarki folwarcznej, która miała otworzyć biedocie wiejskiej możliwości zarobku.
W r. 1849 założył cukrownię we własnych dobrach Pokrzywnicy (w pow. Łęczyckim), a w l. 1850–6 zarządzał ponadto rodzinną cukrownią w Guzowie. W r. 1857 Ł. należał do założycieli Tow. Rolniczego i wszedł w skład jego komitetu. W r. 1858 był współorganizatorem wystawy rolniczej w Łowiczu. W t. r. stanął na czele utworzonej przy komitecie Towarzystwa «delegacji statystycznej». W r. 1860 należał do delegacji, która miała ustosunkować się do zarzutów stawianych władzom Towarzystwa przez dyrektora P. Muchanowa. Nie dostrzegamy natomiast śladu udziału Ł-ego w wydarzeniach politycznych lat 1861–3, ani też nic nie wiemy o późniejszej jego działalności. Ł. zmarł 29 II 1892 w Warszawie. Był dwukrotnie żonaty: od 1844 do r. 1853 z Teklą, córką Józefa Łubieńskiego (zob.), z którą miał córkę Marię, oraz synów: Feliksa, Włodzimierza, Józefa (1849–1913), dziedzica Milatycz w Lwowskiem, inżyniera, autora popularnych prac z zakresu mechaniki i technologii przemysłu rolnego, oraz Piotra. Po raz drugi ożenił się, w r. 1885, z Marią, córką Henryka Łubieńskiego (zob.), z którą miał córkę Teklę oraz synów: Tadeusza, Wincentego, Tomasza i Konstantego.
Portret miniaturowy żony Ł-ego Marii przez S. Marszałkiewicza (akwarela, gwasz) w Muz. Narod. w W. (reprod.: Portrety Stanisława Marszałkiewicza, katalog wystawy miniatur…, Kr. 1968 ryc. 30); – Bibliografia polskiej myśli ekonomicznej. W. 1961; Boniecki; Łubieński R., Ród Pomianów Łubieńskich, W. 1912 tabl. 12; – Czepulis R., Myśl społeczna twórców Towarzystwa Rolniczego, Wr. 1964 s. 8, 15, 48, 55, 63–7, 78, 101, 127, 172; Grabski W., Historia Towarzystwa Rolniczego, W. 1904 I 110–2, II 3, 10, 37, 43, 62, 221; Kieniewicz S., Sprawa włościańska w powstaniu styczniowym, W. 1953; Kostołowski E., Studia nad kwestią włościańską 1846–1864, Lw. 1938; Przyrembel Z., Historia cukrownictwa w Polsce, W. 1927 I 142; Śreniowski S., Uwłaszczenie chłopów w Polsce, W. 1956 s. 145–9; – Łubieński T. W., Henryk Łubieński i jego bracia. Wspomnienia…, Kr. 1886 s. 230, 246, 273; Pamiętnik rodziny Łubieńskich, ofiarowany rodzeństwu przez Różę z Łubieńskich Sobańską, W. 1851; – „Gaz. Roln.” 1892 nr 10 s. 116.
Zofia Grodek