Koryciński Piotr Mikołaj z Pilicy h. Topór (1644–1680), generalny prepozyt miechowskich bożogrobców, biskup nominat chełmiński, dyplomata. Ur. 6 V, był starszym synem Stefana, kanclerza w. kor., i Anny Petroneli Gembickiej. Zrazu wychowywał K-ego ksiądz Suski, proboszcz niepołomicki. W r. 1661 studiował w hiszpańskim Lowanium; wpisał się w grono studentów wraz z profesorem Akad. Krak. Janem Stanisławem Rudzkim. Z początku poświęcił się świeckiej karierze. W r. 1667 przejął od matki starostwo rabsztyńskie, a w r. 1669 został starostą lipińskim i wolbromskim. Już wtedy był zaliczany do grona zaufanych marszałka i hetmana w. kor. Jana Sobieskiego. K. związany był z woj. łęczyckim; tam też posiadał dobra Janowice i inne, zniszczone wojskowymi obozami; sejmiki łęczyckie stale upominały się w l. 1666, 1668, 1669 i 1670 o zwrot szkód za utracone przez K-ego dobra za Dnieprem. K. pełnił w swym województwie rozmaite funkcje, m. in. był też posłem na sejmy w l. 1667, 1669 (na obu, elekcyjnym i koronacyjnym). W r. 1671 został jednak zakonnikiem zgromadzenia bożogrobców i niebawem dzięki poparciu swego krewnego Wojciecha Korycińskiego, arcbpa lwowskiego, uzyskał godność koadiutora generalnego prepozyta miechowskiego.

Porzucenie kariery świeckiej przez K-ego dokonało się w niezwykłych okolicznościach. Miał on liczne trudności w swych planach matrymonialnych. Najpierw chciał ożenić się z jakąś damą, która nagle zmarła. W r. 1667, przebywając jako komisarz do spraw wojska we Lwowie, zaręczył się z Rozalią Daniłowiczówną, córką Mikołaja, podczaszego kor., ale małżeństwo to nie doszło do skutku. W r. 1671 K. miał zamiar ożenić się z Zofią Zienowiczówną, córką Jana, marszałka oszmiańskiego, siostrzenicą kanclerza lit. Krzysztofa Paca. Ale podejrzewając skłonność wuja ku siostrzenicy, zerwał zaręczyny i wstąpił do zakonu. Kanclerz Pac zaskarżył K-ego o zerwanie zaręczyn i uzyskał nań wyrok w Trybunale Lubelskim. Sprawa ta wywołała duży oddźwięk w woj. łęczyckim, którego szlachta na sejmiku 15 XII 1671 r. wstawiła się za K-m do króla, by skasował wyrok na teraźniejszego zakonnika. K. za afront wyrządzony rodzinie panny na sejmie zimowym 1672 r. przeprosił kanclerza Paca wobec króla Michała i senatorów. Zmianę decyzji K-ego przypisywano też podkanclerzemu Andrzejowi Olszowskiemu, przyjacielowi rodziny Korycińskich, z którego poleceniem do kardynała Altieri wyjechał K. w r. 1671 do Rzymu. Został wówczas dworzaninem (kamerariuszem) papieża Klemensa X, który wysłał K-ego 18 X t. r. jako swego posła do króla Michała Korybuta z darami, mieczem w drogocennej oprawie, fioletową, złotem haftowaną czapką oraz złotą różą dla królowej Eleonory. Uroczystego przekazania papieskich darów dokonał K. na sejmie 6 VI 1672 r. w kościele farnym w Warszawie, zjawiając się w otoczeniu prałatów i posłów, zdobny w purpurę i strój niemal biskupi.

W r. 1676 znalazł się K. w Padwie i 30 VII zapisał się na studia już jako prepozyt generalny bożogrobców w Miechowie (od r. 1671) i archidiakon pułtuski. Pod koniec życia został biskupem nominałem chełmińskim. Nosił też w r. tytuł sekretarza królewskiego. W l. 1679–80 posłował K. od Jana III Sobieskiego do króla Hiszpanii Karola II oraz do Piotra, regenta Portugalii, z prośbą o pomoc przeciw Turkom. W drodze powrotnej jako generał swego zgromadzenia wizytował klasztory w Hiszpanii, Belgii i Francji. W Paryżu ciężko zachorował; do wyczerpania trudami podróży przyłączyła się «choroba cudzoziemska, co mu nos wypadł». Leczył się usilnie; z największą trudnością, bez pieniędzy dotarł K. do Gdańska, gdzie niebawem zmarł. Michał Jordan, starościc dobrzycki, bratanek K-ego, dedykował mu z okazji powrotu do kraju dziełko pt. „Cyneas Sarmaticus”. Sejmik łęczycki interesował się tym poselstwem i we wrześniu 1679 r. upominał się u króla Jana III o «ukontentowanie» posła.

Portret oraz nagrobek w klasztorze w Miechowie; – Estreicher, XVI 32, XVIII 491, 626; Enc. Org.; Boniecki; Dworzaczek, Genealogia, s. 147; Niesiecki; Uruski; – Hoszowski K., O znakomitych zasługach w kraju rodziny Korycińskich, Kr. 1862, 44, 45, 68, 70–75, 129; – Akta sejmikowe woj. krak., III; Bujdecki F., Vita… Matthiae Łubieński…, Calissii 1752 s. 76–77, 87; Kochow-ski W., Annalium Poloniae, Climacter II, Cracoviae 1688 s. 495; tenże, Roczników Polski Klimakter IV, Lipsk 1853 s. 126, 127; Księgi nacji polskiej w Padwie, Wyd. S. Windakiewicz, Arch. do Dziej. Liter., Kr. 1890 VI s. 76; Listy J. Sobieskiego do żony, Wyd. A. Helcel, Kr. 1860 s. 113–4; Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego, Wyd. F. Kluczycki, Kr. 1881 I 447, 781, 782, 907–10; Raptularzyk rodziny Korycińskich, Oprac. K. Kraszewski, „Bibl. Warsz.” 1886 t. 3 s. 245; Temberski, Roczniki, s. 360; Vet. Mon. Pol., III 592; Vol. leg., V32; Wierzbowski S., Konnotata wypadków…, Lipsk 1858 s. 163, 166–7; Załuski A. Chr., Epistolae historico-familiares, Brunsbergae 1709 I 417; – Zbiory Zakt. Dok. IH PAN w Kr.: Kartoteka Komitetu Źródeł do Dziejów Życia Umysłowego Polski, Teka Pawińskiego X (łęczycka), 1019, 1032, 1049, 1098–9, XI 33–47, 65, 94–5, 171–2, 305, 387–8, 419.

Adam Przyboś