Spendowska Rypsyma, imię zakonne Benedykta (zm. 1730), założycielka klasztoru mniszek ormiańskich w Jazłowcu, współzałożycielka i przełożona klasztoru we Lwowie, następnie benedyktynka obrządku ormiańskiego. Była córką Stefana, wójta ormiańskiego w Jazłowcu (zm. ok. 1671), prawdopodobnie bratanicą Bogdana Spendowskiego (zob.).

Ok. r. 1670 wraz z matką udała się S. na pielgrzymkę do Jerozolimy, gdzie ojciec jej przebywał już od jakiegoś czasu. W Jerozolimie «u grobu Najświętszej Panny» matka przeznaczyła ją do życia mniszego; S. złożyła podobny ślub w Bazylice Grobu Świętego. Po śmierci ojca, który został pochowany w Jerozolimie, przed r. 1672 wróciła wraz z matką do Jazłowca. Tam została poświęcona do życia zakonnego «według porządku kościoła starego» (tj. sprzed reformy liturgicznej Kościoła ormiańskiego w Rzpltej w duchu katolickim) przez pierwszego ormiańskokatolickiego arcybpa lwowskiego Mikołaja Torosowicza. Zamieszkała przy ormiańskim kościele p. wezw. Bogurodzicy w Jazłowcu w specjalnie zbudowanym dla niej mieszkaniu, gdzie – wg kroniki ormiańskich benedyktynek – «jawne od pokus prześladowanie cierpiała». Wkrótce dołączyły do niej inne mniszki.

Po zdobyciu Jazłowca przez Turków w r. 1672 «panny jazłowieckie» na czele ze S-ą schroniły się w Brodach. Stamtąd S. przeniosła się do Lwowa, gdzie początkowo mieszkała prywatnie wraz z rodziną, a potem – z mniszkami jazłowieckimi «w nieporządku i niedostatku bez ścisłej klauzury» w prowizorycznym klasztorze, ulokowanym przez lwowskich seniorów ormiańskich w zrujnowanej kamieniczce przy cmentarzu ormiańskim. Po przybyciu z Turcji «panien kamienieckich» (1682) S. wraz z Anną Mikołajówną – jako najstarsze – zostały obrane przełożonymi obu grup mniszek, jednak już w r.n. tylko S. pełniła tę funkcję. W tym czasie mniszki wahały się co do wyboru jednej z łacińskich reguł zakonnych – augustiańskiej (dominikańskiej) lub benedyktyńskiej, przy czym S. wraz z mniszkami jazłowieckimi, pod wpływem bpa Deodata Nersesowicza, administratora arcybiskupstwa ormiańskiego, wyraziła chęć przyjęcia reguły benedyktyńskiej. Po uzyskaniu zgody Rzymu (15 VII 1690), wraz z pozostałymi mniszkami w obecności ksieni łacińskich benedyktynek lwowskich Heleny Eleonory Kazanowskiej, przyjęła 26 XI 1691 habit benedyktyński, otrzymując imię Benedykta, przez co niewątpliwie chciano podkreślić jej zasługi wynikające z dotychczasowej roli jako przełożonej. W ten sposób zapoczątkowane zostało nowe zgromadzenie zakonne, benedyktynek ormiańskich, które dotrwało do r. 1961. Po odprawieniu rocznego nowicjatu, 9 XII 1692 złożyła S. benedyktyńską profesję zakonną na ręce arcybpa ormiańskiego Wartana Hunaniana w obecności licznie zgromadzonych przedstawicieli ludności lwowskiej – ormiańskiej i polskiej. Ponieważ pozostałe benedyktynki ormiańskie musiały nadal odbywać nowicjat, w r. 1693 utraciła S. godność przełożonej; została nią wtedy benedyktynka łacińska Katarzyna Zebrzydowska. Zachowała jednak wśród mniszek autorytet; w zakonie benedyktyńskim przeżyła jeszcze 36 lat. Zmarła 5 I 1730 «lat mając około sto». Pogrzeb miała uroczysty z udziałem arcybpa ormiańskiego Jana Tobiasza Augustynowicza i rzymskokatolickiego bpa łuckiego Stefana Rupniewskiego oraz szlachty polskiej, co świadczyło o jej koneksjach i szacunku współczesnych, nawet spoza środowiska ormiańskiego. Pochowana została w lwowskiej katedrze ormiańskiej «pod chórem niedaleko wielkich drzwi».

W kronice benedyktynek ormiańskich określono S-ą jako osobę «wielkich cnót, pobożności i przykładów pełną, pierwszą ozdobę i zaszczyt i prawie fundatorkę tego klasztoru». Siostrą S-iej była Barbara Kazina, dobrodziejka klasztoru. Inna jej krewna, Helena Fortunata Spendowska (ok. 1669–1751) była ksienią benedyktynek ormiańskich w l. 1710–51.

Portret S-iej pędzla niewiadomego malarza wisiał jeszcze w r. 1853 w chórze katedry ormiańskiej we Lwowie (F. Łobeski, Opisy obrazów znajdujących się w kościołach m. Lwowa, „Dod. Tyg. przy Gaz. Lwow.” T. 3: 1853 nr 5 s. 19); – Borkowska M., Słownik polskich ksień benedyktyńskich, w: Siostry zakonne w Polsce: słownik biograficzny, Niepokalanów 1996 II (dot. też Heleny Fortunaty Spendowskiej, tu inform., że portret tejże znajduje się w klasztorze benedyktynek w Wołowie na Śląsku); – Żychliński, XIX; – Augustynowicz-Ciecierska H., Sczaniecki P., Kronika benedyktynek ormiańskich, „Nasza Przeszłość” T. 62: 1984 s. 104–17; Barącz S., Pamiątki jazłowieckie, Lw. 1862 s. 120–1; tenże, Rys dziejów ormiańskich, Tarnopol 1869 s. 91; tenże, Żywoty sławnych Ormian w Polsce, Lw. 1856 s. 419, 429, 446 (tu fragment kron. benedyktynek ormiańskich).

Krzysztof Stopka