INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Seweryn Malewski h. Jastrzębiec, przyd. Bolesta  

 
 
Biogram został opublikowany w 1974 r. w XIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Malewski Seweryn h. Jastrzębiec, przydomek Bolesta (XVIII w.), poseł na sejm, marszałek wyszogrodzki konfederacji barskiej, sybirak. Wywodził się z drobnej szlachty mazowieckiej ze wsi Malewa w pow. raciąskim, ale sam posiadał niewielką gospodarkę w ziemi wyszogrodzkiej, a za żoną dostał 2/7 części wsi Ujazd w parafii turskiej w woj. łęczyckim. W r. 1764 posłował na sejm elekcyjny i ze swą ziemią podpisał elekcję Stanisława Poniatowskiego. Do konfederacji barskiej przystąpił prawdopodobnie na przedwiośniu 1769 r. Został wówczas regimentarzem ziemi wyszogrodzkiej pod marszałkiem Karolem Zakrzewskim. Dn. 19 IV w obozie pod Raciążem oddał głos na Pawła Mostowskiego jako generalnego marszałka konfederacji kor. Stamtąd ze swą partią pociągnął na Wschód. Bił się pod Przasnyszem, a następnie, 23 IV, z J. Drewiczem w zaciętej bitwie, która zaczęła się pod Tykocinem, a skończyła w Knyszynie zupełną klęską konfederatów i śmiercią K. Zakrzewskiego. W kilkanaście dni później (w maju) M. obrany został marszałkiem wyszogrodzkim. Działał wówczas głównie w północnej części Mazowsza i utrzymywał bliski kontakt z Józefem Sawą Calińskim. W końcu września poniósł klęskę pod Serockiem, a uchodząc przed pościgiem Drewicza przeszedł z partiami konfederacji płockiej i zakroczymskiej pod Wyszogrodem na lewy brzeg Wisły, zabierając ze sobą wszystkie promy i przewozy. W październiku z grupą 4 marszałków (J. Szczawińskim – łęczyckim, J. Lasockim – czerskim, R. Kadłubowskim – zakroczymskim i F. Stępowskim – marszałkiem ziemi sochaczewskiej) osłaniał świeżo powstałe konfederacje pruskie przed aktywnością garnizonu rosyjskiego w Toruniu. Dn. 23 X t. r. wziął udział w poznańskim zjeździe marszałków Prowincji Wielkopolskiej, gdzie pod wpływem Ignacego Malczewskiego, marszałka wielkopolskiego, opowiedział się za Michałem Krasińskim i Joachimem Potockim. Ulegając też niewątpliwie Malczewskiemu, zadeklarował 26 X z grupą marszałków mazowieckich Adamowi Krasińskiemu poparcie dla jego polityki i w ten sposób odciął się od wpływów Mostowskiego. W połowie listopada 1769, wespół z Sawą Calińskim i R. Kadłubowskim, rozbił oddział 300 Rosjan między Koźniewem a Koźniewkiem w ziemi ciechanowskiej. W końcu listopada w tym samym składzie, po dobrze, jak i poprzednio, zorganizowanej zasadzce pokonał niedaleko Mławy płka Czertożyskiego.
Na przełomie 1769/70 r. M. wziął udział w koncentracji wojsk konfederackch pod dowództwem Adama Szaniawskiego. Partia jego obozowała kolejno w Sandomierskiem, Sieradzkiem (w grudniu 1769) i w Kaliskiem. Dn. 21 I 1770 Szaniawski, zdecydowany na spotkanie z przeciwnikiem, ruszył całym obozem z Kalisza; M., wysłany w awangardzie, próbował w nocy z 22 na 23 I trzy razy atakować uchodzącego Drewicza, który pozorując odwrót wciągał konfederatów na dogodne dla siebie pozycje. Dn. 23 I w najkrwawszej w konfederacji bitwie pod Dobrą w woj. sieradzkim M. walczył przez kilka godzin na prawym skrzydle, lecz po załamaniu się obrony, powstrzymując pierzchające chorągwie, ranny dostał się do niewoli. Drewicz po wymordowaniu kilkuset jeńców, oszczędził jedynie M-ego i dwóch jego towarzyszy: A. Szaniawskiego i R. Kadłubowskiego. Rannych marszałków leczyli w swym kolegium jezuici kaliscy. W tydzień później Drewicz całą trójkę przekazał w Warcie płkowi P. Golicynowi, który 25 II przyprowadził ich do Warszawy. Tu przesłuchiwani byli przez posła rosyjskiego M. Wołkońskiego i gen. J. Weymarna. Interweniowała o ich uwolnienie Komisja Wojskowa i Wołkoński był skłonny wymienić ich na dwóch generałów Jana i Michała Grabowskich, kalwinów, pochwyconych właśnie przez konfederatów, ale gdy Grabowscy zostali wypuszczeni przez Józefa Bierzyńskiego, sprawa stała się nieaktualna. Wołkoński odmówił również prośbie Stanisława Augusta, który zwolnienie marszałków chciał traktować jako prezent imieninowy dla siebie. Dn. 22 VIII 1770 zesłano M-ego przez Kijów do Kazania.
Do kraju M. powrócił na przełomie 1773/4 r. Jako skarbnik wyszogrodzki (od r. 1765) posłował z ziemi wyszogrodzkiej w r. 1782. W hierarchii urzędniczych stanowisk w ciągu blisko 20 lat posunął się tylko o jeden szczebel; ze skarbnika awansował w r. 1783 na wojskiego mniejszego wyszogrodzkiego. Żył jeszcze w r. 1792. Z żoną Katarzyną miał syna Wiktora.

PSB, XI 407–8; Uruski; – Konopczyński, Konfederacja barska; tenże, Krwawe dni nad Górną Wartą, „Roczn. Oddz. Łódz. Pol. Tow. Hist.” 1929–30, odb. Ł. 1930 s. 28–9; Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, W. 1970; – Diariusz sejmu 1782 r.; Elektorów poczet, Wyd. O. Pietruski, Lw. 1845; Konfederaci barscy na Syberii (1774), Wyd. A. [Kraushar], Kr. 1895 s. 15; Materiały do dziejów wojny konferederackiej 1768–1774, Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1931; Relacje rezydenta toruńskiego na dworze polskim dra L. S. Gereta, Wyd. K. Liske, „Dzien. Liter.” 1868 s. 717, 764; Vol. leg., VII 125; Źródła odnoszące się do pierwszego okresu panowania Stanisława Augusta po rok 1773, Wyd. H. Schmitt, Lw. 1884 s. 63; – Ciąg dalszy kalendarzyka narodowego i obcego na r. p. 1792, W., II 493; „Thornische Wöchentliche Nachrichten” 1769 s. 334, 1770 s. 55, 76, 90; – AGAD: Nabytki nr 210–471/3, Zbiór z Suchej 234/282 k. 59v., Arch. Skarbowe – Lustracje woj. łęczyckiego 1790 (48/64); Arch. Państw. w Ł.: Zbiory Bartoszewiczów, Teki Wessla rkp. nr 133 s. 246–5, nr 270; B. Czart.: rkp. nr 832 s. 336, nr 836 s. 753, nr 942 s. 463, 687; B. Jag.: rkp. nr 6673 s. 26, 48, 58, 432, 474; B. Krasińskich w W.: rkp. nr 3117 s. 17, 49, 81, 85v., nr 3923 k. 386–7, 413, nr 4040 k. 12 (w odpisach autora); B. Narod.: rkp. BOZ 1329 s. 37 rkp. 34/8, Col. aut. 157/2 k. 5–6; B. Ossol.: rkp. 587.
Wacław Szczygielski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.