Rymszewicz Stanisław (1890–1973), inżynier, komandor Polskiej Marynarki Wojennej. Ur. 30 VI w Wilnie, pochodził z rodziny szlacheckiej z ziemi wileńskiej, był synem Józefa i Jadwigi z Hoppenów.
W r. 1899 rozpoczął R. naukę w szkole realnej w Wilnie. Usunięty za udział w strajku szkolnym (1905), kontynuował naukę w mitawskiej szkole realnej, którą ukończył w r. 1908. W t.r. wstąpił na Wydz. Mechaniczny Morskiej Szkoły Inżynieryjnej (Morskoe Inženernoe Učilišče imp. Nikolaja I) w Kronsztadzie, ukończył ją w r. 1912 z dyplomem mechanika-inżyniera. Sześciomiesięczny staż pływania R. odbył na okręcie liniowym «Pantelejmon» i kontrtorpedowcu «Lejtenant Šestakov». Dn. 5 X t. r. został mianowany podporucznikiem.
Od października 1912 do sierpnia 1914 służył na okrętach floty czarnomorskiej jako oficer mechanik, następnie inżynier mechanik (miczman). Po zdaniu odpowiednich egzaminów R. został przeniesiony w stopniu miczmana floty (21 VII 1914) do korpusu oficerów marynarki. Wtedy prawdopodobnie ukończył specjalistyczny kurs z zakresu radiotelegrafii. W czasie pierwszej wojny światowej brał udział w działaniach wojennych na krążowniku «Pamjat’ Merkurija» na Morzu Czarnym. Z kolei pracował w charakterze oficera radiotelegrafii przy budowie okrętu «Imperatrica Ekaterina Velikaja», następnie w sztabie, a od sierpnia 1916 jako kierownik Centralnych Warsztatów Radiotelegraficznych portu sewastopolskiego. W dn. 10 IV t. r. awansował do stopnia lejtnanta. Od czerwca 1916 do lutego 1918 był oficerem radiotelegrafii przy: sztabie dowódcy floty, sztabie dowódcy brygady drednotów i sztabie brygady łodzi podwodnych i wreszcie zastępcą dowódcy podwodnego stawiacza min «Krab». Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 r. brał udział w organizowaniu polskich formacji wojskowych na terenie Rosji. Od lipca 1917 do maja 1918 pełnił funkcję przedstawiciela Naczelnego Polskiego Wojskowego Komitetu w Sewastopolu.
Do Polski wrócił R. na początku stycznia 1919 i wstąpił w stopniu kapitana do Korpusu Wojsk Łączności. Był kolejno: kierownikiem działu radiotelegraficznego w sekcji elektrotechnicznej, dowódcą wojsk radiotelegraficznych w Inspektoracie Wojsk Łączności, dowódcą Obozu Wyszkolenia Oficerów Łączności w Zegrzu i jednocześnie dowódcą garnizonu w tym mieście. Ogłosił drukiem swe wykłady pt. Skrócony kurs radiotelegrafii (W. 1919), awansował na majora ze starszeństwem od 1 VI 1919, na podpułkownika ze starszeństwem od 1 VII 1923. Wydał w r. 1926 podręcznik Podstawy teletechniki i radiotechniki (W.).
Od 5 V 1927 R. służył w marynarce wojennej, w Biurze Nowych Budowli Kierownictwa Marynarki Wojennej (KMW) w Warszawie. Latem t.r. został zastępcą przewodniczącego komisji nadzorującej budowę kontrtorpedowców «Wicher» i «Burza» oraz okrętów podwodnych «Wilk», «Ryś» i «Żbik» we Francji. W r. 1929 opiniował, jako jeden z ekspertów, zakup późniejszego «Daru Pomorza». W r. 1930 ogłosił dwa artykuły na łamach „Przeglądu Morskiego”: Radio na łodziach podwodnych (z. 14) oraz Zastosowanie eżektorów powietrznych systemu inż. A. Delas’a w obwodzie kondensacyjnym maszyn parowych (z. 20). Po powrocie z Francji R. kierował od 3 II 1932 do 5 IV 1935 nowo utworzonym Biurem Zaopatrzenia Marynarki Wojennej. Pod kierownictwem R-a udział polskich firm w produkcji wyposażenia okrętowego stopniowo wzrastał. Dn. 1 I 1933 R. awansował do stopnia komandora. W maju 1934 przewodniczył Komisji Przetargowej opiniującej wyniki konkursu wśród stoczni szwedzkich na budowę dwóch okrętów wojennych, a w grudniu t. r. brał udział w końcowych rozmowach z dyrekcją angielskiej stoczni John Samuel White, dotyczących budowy kontrtorpedowców «Grom» i «Błyskawica». Przez prawie dwa lata przewodniczył komisji nadzorującej te budowy. Po powrocie z Anglii był od 1 II 1938 do 2 IX 1939 drugim zastępcą Szefa Służby Technicznej KMW do spraw inspekcji technicznej; zajmował się wówczas przygotowaniami przemysłu krajowego do budowy (wrzesień–październik 1939) dwóch kontrtorpedowców zmodyfikowanego typu «Grom» w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Od czerwca do sierpnia 1939, jako zastępca szefa polskiej misji wojskowej, gen. Ludomiła Rayskiego, przebywał w Londynie, gdzie uzgadniał z przedstawicielami admiralicji brytyjskiej warunki kredytowego zakupu sprzętu i materiałów dla marynarki wojennej.
W czasie drugiej wojny światowej mianowany komendantem bazy przeładunkowej w Gałaczu w Rumunii, którędy miał przechodzić sprzęt wojenny zamówiony w Anglii, R. udał się do Rumunii w celu zorganizowania tej placówki, ale na skutek rozwoju sytuacji wojennej w Polsce stało się to nieaktualne. W 2. poł. września 1939 personel bazy pod jego kierownictwem włączył się do akcji przerzutu polskich żołnierzy internowanych w Rumunii do tworzącego się we Francji WP. Prowadzono ją aż do początków listopada t. r. Następnie R. przedostał się do Francji, gdzie 25 XI objął stanowisko kierownika samodzielnego referatu techniki i uzbrojenia KMW w Paryżu. Referatem tym kierował również po przeniesieniu KMW do Londynu, od 1 I 1940 do 31 III 1947. Jednocześnie we wrześniu 1940 powierzono mu dodatkowo obowiązki szefa administracji KMW, które pełnił do czasu przybycia z ZSRR komandora inż. Wacława Żejmy (6 VIII 1942).
Pod koniec grudnia 1947 powrócił R. do Polski. Od 1 IV 1948 do 30 IV 1951 był inspektorem kadłubowym w Wydz. Żeglugi Gdańskiego Urzędu Morskiego i wykładowcą elektrotechniki okrętowej w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni. Następnie przez osiem lat kierował zorganizowanym przez siebie inspektoratem elektrycznym Polskiego Rejestru Statków w Gdańsku. Ostatnim miejscem jego pracy był Ośrodek Normalizacyjny Min. Żeglugi i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Był członkiem Zarządu Sekcji Okrętowców Stow. Inżynierów, Techników i Mechaników Polskich (SIMP), kolegium Sekcji Elektrotechniki Okrętowej Stow. Elektryków Polskich, Rady Programowej „Budownictwa Okrętowego”. Dużo publikował w prasie fachowej z dziedziny normalizacji.
W r. 1960 napisał R. dla Wydz. Historycznego Marynarki Wojennej Wspomnienia dotyczące spraw Marynarki Wojennej w latach 1926–1939 (Muz. Marynarki Wojennej w Gdyni: sygn. 33). Pozostawił też Pamiętnik swojego życia przekazany (jak napisał Jerzy Kotlarski) inż. Jerzemu Janowskiemu, kierownikowi Ośrodka Normalizacyjnego Min. Żeglugi. Zmarł 5 II 1973 w Gdańsku- Oliwie, tam też został pochowany. Był odznaczony m. in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Oficerskim francuskiej Legii Honorowej, Orderem Komandorskim Imperium Brytyjskiego, rosyjskim orderem Św. Anny 4. stopnia, złotą odznaką SIMP.
W małżeństwie z Jadwigą z Budkiewiczów (1900–1970) R. miał dwóch synów: Zygmunta (1921–1939?), Mieczysława (ur. 1923).
Fot. w Arch. Dokumentacji Mechanicznej w W. (wspólne fot. z kmdr. inż. K. Czernickim); – Okręty i żegluga. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich, Oprac. Z. Grzywaczewski [i in.], W. 1977; Dziennik Personalny Min. Spraw Wojskowych 1920 nr 4 s. 1061; Rocznik Oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.21 R., W. 1921; Spisok ličnogo sostava sudov flota, stroevych i administrativnych učreždenij Morskogo Vedomstva, Petrograd 1916; – Bukraba P., Śp. komandor Stanisław Rymszewicz, „Nasze Sygnały” (Londyn) 1973 nr 129 s. 31–2 (fot.); Ciesielski C., Szkolnictwo Marynarki Wojennej w latach II Rzeczypospolitej, W. 1974 s. 53; Filipowicz M., Ludzie, stocznie i okręty, Gd. 1985; Kmdr mgr inż. Stanisław Rymszewicz, „Biul. Inform. Pol. Rejestru Statków” 1973 nr 1 s. 3–4 (fot.); Kosiarz E., Flota białego orła, Gd. 1980; Kotlarski J., Wspomnienie o komandorze Rymszewiczu, „Nautologia” 1988 nr 2 s. 87–90 (fot.); Kułakowski M., Marynarka Polski Odrodzonej, Toronto 1988 I–II; Machaliński Z., Ksawery Stanisław Czernicki (1882–1940), „Nautologia” 1989 nr 2 s. 31; Mgr inż. Stanisław Rymszewicz, „Budownictwo Okrętowe” 1973 nr 3 s. 115 (fot.); Mielczarek R., ORP „Grom”, Gd. 1970 (fot.); 80-lecie zasłużonego okrętowca, „Budownictwo Okrętowe” 1970 nr 6 s. 190 (fot.); Pertek J., „Burza”, weteran atlantyckich szlaków, Gdynia 1965 (fot.); tenże, Druga mała flota, P. 1973; tenże, Mała flota wielka duchem, P. 1989; Piaskowski S. M., Kroniki Polskiej Marynarki Wojennej 1918–1946, Albany N. Y., 1983 I 15; Polska Marynarka Wojenna od pierwszej do ostatniej salwy w drugiej wojnie światowej. Album pamiątkowy, Oprac. W. Kosianowski, Rzym 1947 (fot. s. 318, 512); Rudzki C., Polskie okręty podwodne 1926–1939, W. 1985; Rzepniewski A., Obrona Wybrzeża w 1939 r., W. 1964; Szczerkowski W., ORP „Błyskawica”, Gd. 1970; Witkowski R., Hel na straży Wybrzeża 1920–1939, W. 1974; – „Dzien. Bałt.” 1973 nr 32, 33; – CAW: Akta personalne R-a; Centralnyj Gosudarstvennyj Archiv Voenno-Morskogo Flota SSSR w Leningradzie: Akta osobowe R-a, sygn. 406-9-3641, 434-2-1675; Muz. Marynarki Wojennej w Gdyni: Ankieta z 20 VI 1960, sygn. 208 (Żelechowski W., Strzępy wspomnień, mszp.); Urząd Morski w Gdyni: Akta osobowe R-a, sygn. R-17; – Pertek J., Epitaphium Navalis 1946–1986, P. 1987 (mszp. powielony).
Ryszard Mielczarek