Stryła Stanisław, pseud. Strzała (1901-1992), inżynier leśnictwa, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, Wyższej Szkoły Rolniczej i Akademii Rolniczej w Poznaniu.
Ur. 23 III w kolonii Zakręcie w Krasnymstawie, był synem Józefa, gospodarza rolnego, i Teresy z Mądrzaków.
Od r. 1912 uczył się S. w progimnazjum w Zamościu. Podczas pierwszej wojny światowej działał w l. 1916-18 w POW, służył też w II Brygadzie Legionów Polskich pod dowództwem płk. Józefa Hallera. Dn. 11 V 1918 brał udział w bitwie pod Kaniowem. Po odzyskaniu niepodległości służył w WP, najpierw w szeregach 24. pp, potem 4. pp dyw. gen. Lucjana Żeligowskiego; od 10 VIII 1920 jako ochotnik walczył w 208 pp. Wg informacji córki uczestniczył w październiku 1920 w tzw. buncie Żeligowskiego i zajęciu Wilna. Po zdaniu 30 VI matury w Państw. Gimnazjum Męskim im. Jana Zamoyskiego w Zamościu studiował przez rok na Wydz. Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Uniw. Lub. Równocześnie od l XII 1922 do 30 IX pracował w Lublinie jako kancelista w Oddz. Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych. W październiku 1923 przeniósł się S. do Poznania i podjął studia w Sekcji Leśnej Wydz. Rolniczo-Leśnego Uniw. Pozn. Jako student został w październiku 1927 młodszym asystentem, a w r. n. starszym asystentem w Zakł. Inżynierii Leśnej i Budownictwa Leśnego, kierowanym przez Juliana Rafalskiego. Dn. 5 VII 1930 otrzymał dyplom inżyniera leśnictwa. Prowadził badania w zakresie mechanicznej technologii drewna, zwłaszcza nad jego wytrzymałością, i opublikował m.in. rozprawy Z badań nad zmianą twardości drewna w strzale sosny pospolitej (Pinus silvestris L) („Prace I-go Polskiego Naukowego Zjazdu Leśnego w Poznaniu”, P. 1935) oraz Z badań nad fizycznymi i mechanicznymi własnościami drewna jałowca pospolitego (Juniperus communis L.)(„Roczniki Nauk Roln. i Leśnych” T. 35: 1935 z. 1). Dn. 30 VI 1937 otrzymał stopień doktora nauk leśnych na podstawie napisanej pod kierunkiem Rafalskiego dysertacji Badania nad twardością drewna sosny pospolitej (Pinus silvestris L.) metodą Brinella (P. 1939). Ogłaszał kolejne prace, m.in. Zależność między procentową zawartością drewna późnego, a twardością sosny pospolitej (Pinus silvestris L.)(„Roczniki Nauk Roln. i Leśnych” T. 44: 1938 z. 2/3) i wspólnie z Rafalskim opublikował Badania nad drewnem piniora brazylijskiego (Araucaria brasiliana Lamb.) i peroby różowej (Aspidosperma polyneuron Muell. Arg), dwu gatunków brazylijskich o dużym znaczeniu gospodarczym (tamże T. 46: 1939 z. 2). Ogółem do wybuchu drugiej wojny światowej ogłosił dwanaście prac badawczych. Pod koniec l. trzydziestych opracował dla Centralnego Okręgu Przemysłowego projekty dziewięciu typów suszarek do drewna oraz do nasion drzew leśnych i traw. Skonstruował też cztery aparaty do badania mechanicznych właściwości drewna (w r. 1939 Niemcy wywieźli je wraz z wyposażeniem Zakładu do Hamburga).
We wrześniu 1939 jako podporucznik rezerwy WP został S. zmobilizowany, ale nie zdołał dotrzeć do swego pułku i wrócił do Poznania. Aresztowany przez Niemców 9 X t. r. zbiegł miesiąc później i przeniósł się do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie znalazł schronienie w domu rodzinnym w Zakręcie. Od lutego 1941 mieszkał w Turobinie (gm. Żółkiewka) i był zatrudniony w nadleśnictwie Wysokie, początkowo jako gajowy lasów chłopskich, następnie w l. 1943-4 jako leśniczy przy zalesianiu w pow. krasnostawskim; w maju 1944 opracowywał plany zalesieniowe obwodu Puławy. W l. 1942-4 działał w obwodzie krasnostawskim AK i współpracował z BCh w obwodach Puławy, Chełm, Włodawa, Biłgoraj i Krasnystaw. Był współredaktorem czasopism „Zew”, organu scalonego oddziałów BCh i AK, oraz „Ziarno”, organu grupy inteligencji ludowej związanej z AK; wydawane w l. 1942-4 przemiennie co dwa tygodnie w ilości stu egzemplarzy, były drukowane m.in. w jego gospodarstwie. Po zakończeniu działań wojennych był w l. 1944-5 referendarzem w Dziale Użytkowania Lasów Inst. Badawczego Dyrekcji Naczelnej Lasów Państw. w Lublinie.
W marcu 1945 wrócił S. na swoje stanowisko na Uniw. Pozn.; l V t. r. został mianowany adiunktem. Dn. 12 VII 1946 habilitował się z zakresu mechanicznej technologii drewna na podstawie dotychczasowego dorobku naukowego oraz niepublikowanej pracy Badania nad hydrotermiczną obróbką i gięciem drewna oraz wpływem tych procesów na jego fizyczne i mechaniczne własności; otrzymał wtedy stanowisko docenta, które jednak Min. Oświaty zatwierdziło dopiero 24 VI 1948. W l. 1947-9 był S. kontraktowym wykładowcą z zakresu mechanicznej technologii drewna. Po śmierci Rafalskiego (listopad 1949) przejął prowadzenie wykładów z inżynierii leśnej, budownictwa leśnego i użytkowania lasu, a w grudniu t. r. objął Katedrę Inżynierii Leśnej i Budownictwa Leśnego na Wydz. Leśnym (przeniesionym w październiku 1951 do nowo utworzonej Wyższej Szkoły Rolniczej). W l. 1949-50 był też kuratorem Katedry Mechanicznej Technologii Drewna. Dn. 14 XII 1950 mianowany został profesorem nadzwycz. Opublikował skrypt Technologia drewna. T. 1, Cz. 1 - Mechaniczna wyróbka, przeróbka i obróbka drewna, Cz. 2 - Konstrukcje suszarń drewna (typy suszarni) (W. 1950). W Wyższej Szkole Rolniczej pełnił też funkcje członka Komisji Organizacyjno-Naukowej dla Leśnych Zakładów Doświadczalnych (1955-7), członka trzyosobowego kolegium kuratorskiego Międzywydziałowej Pracowni Izotopowej (1956-8), prodziekana Wydz. Leśnego (1961-4) oraz kuratora Katedry i Zakł. Geodezji na Oddz. Melioracji Wodnych Wydz. Rolniczego (1962-8).
S. rozszerzył działalność Katedry o zagadnienia regulacji stosunków wodnych w środowisku leśnym i podjął badania dotyczące biologicznej zabudowy cieków i regulacji stosunków wodnych w środowisku leśnym; ich wyniki opublikował wspólnie ze Zbigniewem Gądzińskim i Władysławem Dombkiem w obszernej pracy Dokumentacja geologiczna złóż torfu w podkategorii C2 (11 miejscowości woj. poznańskiego) („Materiały dotyczące torfowisk Polski”, W. 1957). Konstruował elektroniczną aparaturę pomiarową do badań stosunków wodnych w środowisku leśnym; zaprojektował dziewiętnaście prototypów, m.in. Fotoelektryczny aparat do oznaczania części zawieszonych w wodzie („Roczniki Wyższej Szkoły Roln. w P.” T. 40: 1968, S. Leśnictwo, nr 9) oraz Tranzystorowy aparat do badania wilgotności gruntów w warunkach polowych (tamże); za wykonanie tych urządzeń był w l. 1970 i 1972 wyróżniony nagrodami rektorskimi. Na podstawie badań przeprowadzonych w dorzeczu Wkry i Prosny opublikował pracę Biotechniczna zabudowa rzek (cieków) nizinnych średniej wielkości (tamże T. 48: 1970, S. Leśnictwo, nr 10). W r. 1970 opublikował skrypt Urządzenia wodno-melioracyjne w lasach (W). S. należał do Polskiego Tow. Leśnego, Polskiego Tow. Botanicznego i Poznańskiego Tow. Przyjaciół Nauk (od r. 1949 był członkiem jego Komisji Nauk Leśnych). Po reorganizacji w r. 1970 uczelni (likwidacja katedr i powołanie instytutów) był od l IX t. r. profesorem w Inst. Użytkowania Lasu i Inżynierii Leśnej. Dn. 30 IX 1971 przeszedł na emeryturę. Zmarł 2 VIII 1992 w Poznaniu, został pochowany 5 VIII na cmentarzu Sołackim św. Jana Vianney przy ul. Lutyckiej. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983).
W małżeństwie zawartym l VII 1933 z Marią Jelita-Biesiadecką (1909-1978) miał S. dwoje dzieci: Wandę (ur. 1943), profesora nauk medycznych Uniw. Med. im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, i Zdzisława (ur. 1949), doktora fizyki UAM.
Absolwenci, doktoraty i habilitacje Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego oraz Wydziału Leśnego Wyższej Szkoły Rolniczej i Akademii Rolniczej w latach 1919-1994, R 1995 s. 13, 99, 136-8; Bibliografia publikacji pracowników Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1945-1965, P. 1974; - Caban I., Mańkowski Z., Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w Okręgu Lubelskim 1939-1944. Część pierwsza - Zarys monograficzny, L. 1971 s. 54, 272; Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919-1969, P.1970; Hirsz Z. J., Lubelska prasa konspiracyjna 1939-1944, L. 1968; Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za lata akademickie 1945-1954/55, P. 1958; Kronika Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu 1951/2-1958/9, P. 1960; Nauka w Wielkopolsce, P. 1973; Nauki leśne w Polsce 1920-1970, Wr. 1977; Strumiński J., Zarys genezy Wydziału Technologii Drewna w Poznaniu 1950-1954, w: Sesja naukowa z okazji 35-lecia studiów technologii drewna w Poznaniu 24-26 czerwca 1986 roku, P. 1986 s. 2-5, 11 (fot.); 60 lat akademickich studiów rolniczych i leśnych w Poznaniu, P. 1981 s. 112, 114-15, 131, 134; Twórcy i organizatorzy leśnictwa polskiego na tle jego rozwoju, W. 1974; Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1983; Zeszyt jubileuszowy Wydziału Leśnego. Z okazji 125-lecia studiów rolniczych w Wielkopolsce, 75-lecia akademickich studiów rolniczych i leśnych w Poznaniu, P. 1995 s. 43-4, 103, 131, 133, 190-1 (fot.); - Rocznik oficerski rezerwy z r. 1934, W.-Londyn 2003; Wydział Rolniczo-Leśny Uniwersytetu Poznańskiego. Sprawozdanie za pierwsze 15 lat istnienia 1919/20-1933/4, P. 1934 s. 232, 240, 432, 449; - „Głos Wpol.” 1992 nr 182 (nekrologi); „Las Polski” R. 21: 1947 nr 1-2 s. 44; - Arch. Akad. Roln. w P.: sygn. DS.-170, 74/88/42 (akta personalne S-y); CAW: Akta personalne S-y; - Informacje i dokumenty córki, Wandy Stryły z P.
Andrzej Dzięczkowski