Suchecki Stanisław na Suchcicach h. Poraj (zm. 1688), kasztelan rozpierski.
Ur. zapewne w pierwszym dziesięcioleciu XVII w.; był drugim synem Mikołaja i Jadwigi z Widawskich. Rodzina S-ego wywodziła się z Suchcic w pow. piotrkowskim woj. sieradzkiego.
Wraz z pospolitym ruszeniem woj. sieradzkiego uczestniczył S. w r. 1651 w bitwie pod Beresteczkiem. W r. 1655 został kaszt. rozpierskim po awansie w maju t.r. Samuela Stanisława Nadolskiego na kaszt. rawską. Dn. 28 V 1657 przewodniczył obradom sejmiku pow. piotrkowskiego w Przedborzu, który za pozwoleniem królewskim uchwalił wyprawę zamiast pospolitego ruszenia. Najprawdopodobniej wskutek fałszywej wieści o śmierci S-ego król Jan Kazimierz nadał urząd kaszt. rozpierskiego Adamowi Dzierżkowi, star. żydaczowskiemu, który z tytułem tym występował już w r. 1658. Po śmierci Dzierżka (1661), nominację na tę kasztelanię uzyskał 25 VII 1661 Krzysztof Chodorowski, stolnik lwowski, również niezwiązany z woj. sieradzkim. Mimo tych nominacji S. nadal sprawował urząd.
W r. 1665, podczas rokoszu, S. opowiedział się po stronie marsz. w. kor Jerzego Lubomirskiego. Uzurpując sobie prerogatywy woj. sieradzkiego Zygmunta Karola Przerębskiego, stronnika dworu, wydał uniwersał zwołujący na 2 XI t.r. do Sieradza sejmik elekcyjny na podkomorstwo sieradzkie. Sejmik ten, wbrew intencjom dworu, uchwalił pospolite ruszenie; miało ono zgromadzić się 10 XI pod Szadkiem. Najprawdopodobniej pod naciskiem dworu S. oblatował 28 XI w grodzie piotrkowskim manifestację, w której oświadczał, że uniwersału nie wydał, a dokument ten, sporządzony «ab inimico quodam et doloso homine» ze sfałszowanym jego podpisem i pieczęcią wpisano do akt w grodach sieradzkim i piotrkowskim bez jego wiedzy. Tłumaczenie S-ego wydaje się jednak wątpliwe, gdyż z uwagi na niewielki obszar woj. sieradzkiego i osiadłość S-ego na tym terenie ewentualne fałszerstwo tego rodzaju było łatwe do wykrycia. Również dość późna data wydania manifestu świadczy przeciw wiarygodności S-ego. Manifestacja ta miała jednak duże znaczenie dla dworu w propagandzie antyrokoszowej, toteż 21 XII została oblatowana w grodzie warszawskim za sprawą bp. łuckiego i kanclerza w. kor. Mikołaja Prażmowskiego.
W styczniu 1667, już po zwołaniu sejmu na 7 III t.r., pojawiło się opozycyjne wobec dworu pismo polityczne w formie listu otwartego do bp. chełmińskiego i podkanclerzego kor. Andrzeja Olszowskiego, znane jako „Copia listu jmci p. rospirskiego do jmci ks. podkanclerzego koronnego de data z Suchcic 6 Januarii 1667” (istnieje co najmniej 10 kopii, niektóre pod nieco innymi tytułami). Autor poddał w nim ostrej krytyce osobę i działalność kanclerza w. kor., a potem prymasa Prażmowskiego. Nie występując otwarcie przeciw królowi, obwiniał dwór o umyślne doprowadzenie do zerwania drugiego sejmu 1666 r. oraz klęskę armii kor. pod Braiłowem (19 XII t.r.), a w rezultacie spowodowanie zagrożenia tureckiego. Nie uznając potrzeby zwołania sejmu, widział ratunek w pospolitym ruszeniu na wiosnę, skrytykował także wysłanie poselstw do państw europejskich po posiłki wojskowe. Rozpatrując kandydatury do tronu polskiego na przyszłej elekcji opowiedział się zdecydowanie przeciw osobie ks. Henryka Juliusza d’Enghien, proponował natomiast ks. neuburskiego Filipa Wilhelma, a zwłaszcza carewicza Aleksego Aleksiejewicza; za jedyną istotną przeszkodę uważał wprawdzie różnicę wyznania, lecz nawiązując do przypadku Władysława Jagiełły sądził, że w sytuacji ekstremalnej, w jakiej mogłaby się znaleźć Rzplta, nie stanowiłaby ona zasadniczej przeszkody. Referendarz kor. Jan Andrzej Morsztyn pisząc 28 I 1667 z Wrocławia do ambasadora francuskiego, bp. Beziers Pierre’a de Bonzy o krążącym w Wielkopolsce liście S-ego, przypuszczał, że autorem był kaszt. rozpierski (bez podania nazwiska). Jedna ze współczesnych kopii („Copia listu jmci pana kasztelana lwowskiego pod imieniem jmci pana kasztelana rozpierskiego pisana…”) wskazała jako autora kaszt. lwowskiego Andrzeja Maksymiliana Fredrę (co w naszych czasach uznał za prawdopodobne M. Matwijów). Nie ma jednak powodu, by kwestionować autorstwo S-ego; świadczy o nim zarówno miejsce napisania listu, jak i zawarte tam szczegóły biograficzne oraz opozycyjna postawa S-ego z r. 1665. S. nie był wprawdzie osobą znaną poza swym województwem i nie przejawiał do tej pory większej aktywności politycznej, zapewne znał jednak Olszowskiego, wywodzącego się z pobliskiej ziemi wieluńskiej. Podkanclerzy odpowiedział broniącym dworu listem z 3 II 1667 „Respons od jmci księdza Olszowskiego […] do jmci pana starosty sieradzkiego [Stanisława Wężyka] na list jmci pana kasztelana rozpierskiego”. Chociaż na początku tego pisma podkanclerzy wyrażał wątpliwość co do autorstwa S-ego, to jednak pod koniec, nawiązując niewątpliwie do postawy S-ego w listopadzie 1665, pisał ironicznie: «proszę jmci p. rospirskiego, jeśli nie on author, aby mię manifest w grodzie albo w Trybunale uczynieł, że nie on dyskurs ten anonime wyrzucieł, jako ktoś chwalebnie uczynieł insimulatus wydania uniwersałów na pospolite ruszenie przeciwko królowi».
Dn. 4 VI 1677 nadał S. wolność swemu poddanemu z Suchcic Janowi Drozdowi za zasługi wojenne jego ojca, który wyprawiony przez S-ego poległ w r. 1648 pod Piławcami, oraz jego własne, w bitwach pod Zborowem (1649), Beresteczkiem (1651) i podczas «potopu» szwedzkiego. Najprawdopodobniej na początku r. 1679 zrezygnował S. z kaszt. rozpierskiej, gdyż 17 III t.r. król Jan III Sobieski nadał ten urząd star. grabowskiemu Wojciechowi Urbańskiemu.
S. posiadał dobra ziemskie w pow. piotrkowskim woj. sieradzkiego: Suchcice, Bełchatów Wielki (obecnie Bełchatów), Bełchatów Mały (obecnie Bełchatówek – dzielnica Bełchatowa), Niedyszynę oraz zapewne od r. 1680 Rozprzę. W woj. łęczyckim miał Bedoń (Bedonię, pow. brzeziński). Jeszcze za życia przekazał swe dobra dalszym krewnym: bratankowi Mikołajowi i jego wnukom, Kazimierzowi i Franciszkowi Sucheckim. S. przeznaczył znaczne sumy na fundacje kościelne w Piotrkowie: budowę kolegium Jezuitów i odbudowę zniszczonego podczas «potopu» klasztoru Bernardynów. Zapisał również jezuitom piotrkowskim sumy na Suchcicach (łącznie na Suchcicach i Starej Wsi – 107400 złp.) i zapewne na Bedoni; możliwe, że przekazał im Bedoń prawem zastawnym. Bernardynom w r. 1671 zapisał 5 tys. złp. na jednej ze swych majętności. Być może pozostawił również znaczny zapis dla kościoła paraf. w Dzierążni (Dzierzążni). S. zmarł w r. 1688.
Tuż przed r. 1633 lub t.r. S. poślubił Elżbietę ze Straszów; małżeństwo było bezdzietne.
Portret w Muz. Narod. w Kielcach, reprod. w: I w odmianach czasu smak jest. Antologia polskiej poezji epoki baroku, W. 1991; – Elektorowie, s. 220; Kosiński A., Przewodnik heraldyczny, W. 1881 III 490, 494 (błędy); Niesiecki, VIII; PSB (Nadolski Samuel Stanisław); Słown. Geogr. (Rozprza); Stupnicki H., Herbarz polski, Lw. 1862 III 100; Uruski, III 353; Urzędnicy, II/2 (z błędami), III/1; – Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, Red. B. Baranowski, Ł. 1989; Filipczak-Kocur A., Sejmik sieradzki za Wazów (1587–1668), Opole 1989 s. 172; Klasztory bernardyńskie w Polsce, Kalwaria Zebrzydowska 1985 s. 262; Kobierzycki J., Przyczynki do dziejów ziemi sieradzkiej, W. 1915–17 I 64, II 93; Matwijów M., Ostatnie sejmy przed abdykacją Jana Kazimierza 1667 i 1668, Wr. 1992 s. 13–14; Nagielski M., Rokosz Jerzego Lubomirskiego w 1665 roku, W. 1994 s. 206; Załęski, Jezuici, IV; – Listy Jana Andrzeja Morstina, Oprac. S. Ochmann-Staniszewska, Wr. 2002; Pisma polityczne z czasów panowania Jana Kazimierza Wazy 1648–1668, Oprac. taż, Wr.–W. 1991 III 189–201; – AGAD: Łęczyckie księgi grodzkie inscriptiones, nr 212 k. 233v–6, Metryka Kor., Sigillata, nr 5 k. 22 (24), Mater. geneal. W. Wielądka, sygn. 56 s. 135–6, 143–4, Sieradzkie księgi grodzkie inscriptiones, nr 182 k. 14–14v, 86–6v, Zbiór Branickich z Suchej, sygn. 42/56 k. 198–8v; B. Czart.: rkp. 3355 k. 215; B. Raczyńskich: rkp. 375 s. 498–9.
Andrzej Haratym