Makowiecki Stefan Leon, krypt. S. M., Stefan M. (1860–1949), teoretyk, praktyk i organizator ozdobnego ogrodnictwa. Syn ziemianina Mikołaja Ksawerego i Amelii z Głowackich, ur. 23 IV w Michałówce (pow. uszycki koło Kamieńca Podolskiego). Szkołę średnią ukończył w Warszawie, po czym jako wolny słuchacz studiował na Wydziale Przyrodniczym Uniw. Warsz. W r. 1881 objął odziedziczone po ojcu (zm. 1862) dobra Szadawę, Michałówkę, Błyszczanówkę i Hutę Błyszczanowską. Rolnictwem zajmował się niewiele, oddając się głównie ogrodnictwu. Niedokończone studia uzupełniał systematycznym samokształceniem; zgromadził cenną wielojęzyczną bibliotekę dzieł z zakresu botaniki i ogrodnictwa. Michałowiecki park, zasobny w rzadkie drzewa i krzewy, wzbogacił nie tylko roślinami sprowadzanymi ze wszystkich niemal krajów Europy, lecz również odmianami uzyskiwanymi samodzielnie drogą eksperymentalnego krzyżowania. Od r. 1881 pisywał do warszawskiego „Ogrodnika Polskiego”, zwracając na siebie uwagę gruntowną wiedzą, jasnością stylu i dokładnością informacji; niebawem zaliczono go do stałych współpracowników pisma jako specjalistę uprawy kwiatów. M. zajmował się wszystkimi działami ogrodnictwa ozdobnego, a także roślinami dziko rosnącymi, m. in. zbierał materiały dotyczące ich ekologii i nazewnictwa. Jedną z wczesnych publikacji z tej dziedziny był drukowany w „Pamiętniku Fizjograficznym” (1889) i w osobnej odbitce Przyczynek do znajomości flory okolic Warszawy. W r. 1885 M. założył w Kamieńcu Podolskim Tow. Przyrodnicze, w wydawanych przez nie Zapiskach zamieszczał notatki o florze Podola. W l. 1890–9 M. kierował, założonymi przez Potockich w Niemirowie w pow. bracławskim, ogrodami i rozszerzył park, stosując z powodzeniem metody przesadzania kilkudziesięcioletnich drzew. W r. 1900 rozbudował w Michałówce wzorowy zakład ogrodniczo-handlowy obejmujący szkółki drzew ozdobnych i owocowych oraz produkcję nasion kwiatowych i warzywnych.

Opuściwszy Podole po rewolucji rosyjskiej, przybył M. w r. 1919 do Warszawy, gdzie brał czynny udział w pracach Tow. Ogrodniczego. W r. 1920 zamieszkał we Lwowie, zatrudniony jako inspektor ogrodnictwa w Tow. Gospodarskim. Zmiana sytuacji społecznej i materialnej nie osłabiła energii 60-letniego wówczas M-ego. W r. 1921 objął kierownictwo szkółek należących do Małopolskiego Towarzystwa ogrodniczego we Fredrowie pod Lwowem oraz został dyrektorem kursów ogrodniczych. W r. 1921 obrano go wiceprezesem Małopolskiego Tow. Ogrodniczego. Współpracując stale z „Przeglądem Ogrodniczym” był w l. 1922–9 jego współredaktorem i redaktorem naczelnym. Był także członkiem-założycielem utworzonego w r. 1924 Polskiego Tow. Dendrologicznego, należał do zarządu i pisywał do „Rocznika” tego Towarzystwa. Przy intensywnej pracy zawodowej, dydaktycznej i organizacyjnej w ciągu 10-letniego pobytu we Lwowie opublikował ponad 300 artykułów, 4 broszury i obszerny podręcznik na użytek studentów ogrodnictwa (Kwiaty ogrodowe, Lw. 1927, wyd. 2. Lw. 1936). W l. 1930–7 M. prowadził zakłady ogrodnicze najpierw w Niesłuchowie koło Lwowa, później w Charzewicach koło Rozwadowa i Miżyńcu Lubomirskich; jednocześnie kontynuował pracę dydaktyczną w formie szkolenia praktykantów. W r. 1937 osiadł w Lublinie. Oprócz artykułów w czasopismach ogłosił wtedy m. in. Słownik botaniczny łacińsko-małoruski („Prace Kom. Językowej PAU”, Kr. 1936 nr 24), najcenniejszą z jego prac, do której zbierał materiały przez 45 lat, następnie drugi obszerny podręcznik Drzewa i krzewy ozdobne (Lw. 1937) oraz Spis roślin południowo-zachodniej części Podola zazbruczańskiego („Sprawozdania Kom. Fizjograficznej PAU”, Kr. 1938 i odb.). Zamiłowany fotograf roślin ilustrował często swoje publikacje własnymi zdjęciami. Przygotował maszynopisy trzeciego podręcznika Hodowla kwiatów w mieszkaniu oraz artykułów do mającej ukazać się encyklopedii ogrodniczej; pozycje te uległy zniszczeniu w czasie wojny.

W r. 1940 jako 80-letni emeryt zamieszkał M. w ogrodniczej Stacji Doświadczalnej Mory koło Warszawy. Do r. 1948 włącznie pisywał do „Przeglądu Ogrodniczego” i „Hasła Ogrodniczo-Rolniczego”. Jako jedna z ostatnich publikacji M-ego ukazała się odtworzona z pamięci, znacznie okrojona z powodu ograniczeń papierowych książka Kwiaty w mieszkaniu (Tarnów 1948). Odznaczony Orderem Polonia Restituta oraz czeskim Orderem Białego Lwa, M. był członkiem-korespondentem PAU. Zmarł 19 VI 1949 w Morach. Prochy jego, spoczywające w Warszawie na cmentarzu Wolskim, zostały w r. 1969 przeniesione do grobu rodzinnego na cmentarzu Powązkowskim. Z małżeństwa z Jadwigą z Sosnowskich miał troje dzieci: Jana, Stanisława Antoniego (zm. 1969) – inżynierów, i córkę Marię, zamężną 1. v. Bianchi, 2.v. Mniszek.

Fot. w: Drzewa i krzewy ozdobne, Lw. 1937; – Jankowski E., Dzieje ogrodnictwa w Polsce, W. 1923 s. 131; – Jankowski E., Wspomnienia ogrodnika, W. 1972; – „Przegl. Ogrodniczy” 1949 nr 12 (nekrolog); – B. Narod.: sygn. akc. 11 (Dąbrowska-Glińska A., „Było... przeminęło... Pamiętnik”, T. 2); Papiery M-ego, m. in. maszynopis nekrologu przygotowanego w r. 1949 przez Redakcję „Przeglądu Ogrodniczego” w posiadaniu rodziny; – Wspomnienia syna Stanisława i wnuczki Zofii Makowieckiej.

Red.