Minkiewicz Stefan (1742 – ok. 1817), proboszcz szpitalny lelowski, «fomentator» (podburzacz) chłopów. Ur. 3 I jako syn Antoniego, być może w litewskiej rodzinie szlacheckiej h. Odrowąż. Dn. 20 IX 1777 został wyświęcony na księdza w katedrze krakowskiej i objął stanowisko wikarego w podlelowskiej parafii Irządze. Dn. 10 II 1781 przeszedł na mansjonarza i wikarego do pobliskiego miasteczka Lelowa za sprawą tamtejszego proboszcza S. M. Oszczewskiego, kanonika kieleckiego. Po r. 1782 został tu dodatkowo proboszczem szpitalnym i jako taki odegrał szczególną rolę w dobie Konstytucji 3 Maja. Otóż w niedzielę 24 VII 1791, komentując z ambony orędzie biskupa krakowskiego w sprawie wolności dla przybyszów zza granic, oświadczył M. miejscowym chłopom: «Opowiadam wam, ludzie, iż jesteście już wolni, nie jesteście poddani; wolno wam iść gdzie lepiej; nie powinniście robić tylko, jak się z panami umówicie; dawno to prawo nastało, ale go przed wami panowie tają…». Kazanie to, poparte przez związanych od dawna z M-em franciszkanów lelowskich i burmistrza Jana Misiewicza, wywołało największe chyba podówczas zaburzenia chłopskie w woj. krakowskim, które objęły wsie Białą, Turzyn i Mełchów. Komisja Porządkowa Cywilno-Wojskowa pow. ksiąskiego i lelowskiego doniosła o rozruchach do Warszawy, zmusiła chłopów do odrabiania powinności, a 12 VIII t.r. nakazała M-owi odwołać z ambony «swoje ogłoszenie wolności». Represję ze strony władz duchownych stanowiło zapewne przeniesienie go w r. 1795 do pobliskiej wsi Staromieście na prebendarza bez prawa sprawowania obowiązków duszpasterskich. W r. 1797 F.K. Ankwicz, proboszcz lelowsko-staromiejski i kanonik krakowski, oskarżył dodatkowo M-a w kurii krakowskiej o obrazę, nieposłuszeństwo i nieodbywanie od 10 lat rekolekcji. «Obciążony wiekiem» i od lat schorzały, M. zakończył życie jako prebendarz w Staromieściu i posiadacz altarii bystrzanowskiej przy kościele lelowskim nieco przed 31 VII 1817.
Uruski; – Rostworowski E., Legendy i fakty XVIII w., W. 1963; Studia z dziejów wsi małopolskiej w drugiej połowie XVIII w., W. 1957 s. 27, 29, 30, 483–4; Urban W., Poddani szlacheccy w województwie krakowskim w drugiej połowie XVIII wieku i ich opór antyfeudalny, Wr. 1958 s. 101–3; – Arch. Diec. w Kielcach: Akta konsystorskie paraf. Lelów r. 1818–34, PL-1/1 (241) k. 2–6; Arch. Kurii Metrop. w Kr.: Wizytacje sygn. 53 s. 157, 59 s. 7, Acta Ordinatorum 9 k. 118v., Acta Episcopalia 121 s. C30–C31; Arch. Państw. w Kr., Oddz. Miejski: Inwentarz Tymczasowy (I.T.) 168 s. 120–123, 140–141, I.T. 175 s. 169, 173–174, 177.
Wacław Urban