Sułek z Lasocina (zm. 1319/20), wojewoda poznański.
Pisał się z «Lessotendorf» lub «Lasocicz», co oznacza najpewniej Lasociny koło Kożuchowa na Śląsku (gdzie w r. 1295 wspomniane były dobra komesa Sułka), a nie Lasocice koło Wschowy (jak przypuszczano w dawniejszej literaturze). Z kolei zapisy «S. Lasocicz» dopuszczają możliwość, że S. był synem Lasoty, którego utożsamiać należałoby z synem i imiennikiem kaszt. legnickiego Lasoty z l. 1242–54.
S. służył ks. głogowskiemu Henrykowi I. Po raz pierwszy pojawił się u jego boku jesienią 1290. Był na wielkim zjeździe w Głogowie 2 III 1291, kiedy to książę zawarł ślub z Matyldą brunszwicką i potwierdził przywileje biskupstwa wrocławskiego. S. świadczył też w innych dokumentach, przeważnie wystawianych w Głogowie. Był podczas ważnych rokowań politycznych księcia z przedstawicielami bp. poznańskiego Andrzeja Zaremby w Kościanie 24 VI 1298, a więc uczestniczył najpewniej w wyprawie ks. Henryka, w której na krótko opanowano Poznań. Następnie wziął udział w walkach Henryka głogowskiego z rządzącym w Wielkopolsce królem Wacławem II. W dokumencie książęcym wystawionym 2 I 1305, najpewniej w czasie wyprawy wojennej (w Rybniku koło Ponieca lub w Rybojadach koło Międzyrzecza), wystąpił S. jako kaszt. Zbąszynia (zapewne zdobytego niedawno na Brandenburczykach). Latem 1306 uczestniczył w uroczystym ingresie ks. Henryka do zdobytej wreszcie Wielkopolski. W wystawionym w Pyzdrach 26 VIII 1306 przywileju dla tego miasta świadczył S. jako woj. poznański (wystąpienie to przypisywano błędnie Sędziwojowi z Jarocina). Wkrótce jednak, najpewniej w związku z książęcą polityką porozumienia z możnymi wielkopolskimi, został pozbawiony tego urzędu. Już 11 II 1308 wojewodą był Wielkopolanin Dobrogost z Dzwonowa z rodu Nałęczów. Bez tytułu wojewody występował S. jeszcze 8 II 1307 na dokumencie książęcej fundacji klasztoru klarysek w Głogowie, potem zniknął z otoczenia księcia. Dn. 23 I 1319 w Głogowie nadał klasztorowi cystersów w Obrze wieś Nowy Kramsk; w wystawionym wówczas dokumencie świadczył (obok grupy mieszczan głogowskich) pisarz kancelarii książęcej Mikołaj z Sądowla, najpewniej przyjaciel S-a z czasów jego kariery dworskiej. Zapis dla cystersów miał charakter testamentu. S. zmarł przed 27 III 1320, kiedy to jego nadanie (poszerzone przez synów o Stary Kramsk) potwierdzał ks. Henryk II.
S. miał dobra zarówno na Śląsku, jak i w południowej Wielkopolsce. Nietrafne są jednak sugestie o jego identyczności z żyjącymi współcześnie: Sułkiem z Sokołowic koło Oleśnicy na Śląsku (J. Krasoń) lub Sułkiem z Krobi w Wielkopolsce (J. Bieniak); ten ostatni miał bowiem syna Mikołaja, a jako synowie i dziedzice S-a występowali Miro, Awdank (?) oraz Jasiek z Kozłowa (koło Buku w Wielkopolsce).
Żona S-a jest nieznana; sugestia (Bieniak), że była nią siostra Dobrogosta z Dzwonowa oparta jest na kruchych podstawach, bowiem Sułek – szwagier (sororius) Dobrogosta pojawił się w r. 1310 w dokumencie wystawionym w trakcie spotkania przeciwników rządów głogowskich, podczas gdy S. pozostawał zawsze wierny Głogowczykom. Niepewna pozostaje też przynależność rodowa S-a, gdyż nie jest znana jego pieczęć. Dowolny jest pomysł, że był Junoszą (Krasoń). Imiona ojca i jednego z synów (Awdank) mogą wskazywać na przynależność do rodu Awdańców, jednak inny syn Miro nosił imię typowe dla rodu Jeleni, do którego należeli też panowie z Kębłowa (pełniący rolę arbitrów w sporach między synami S-a) oraz późniejsi (XV w.) dziedzice Kozłowa; brak jednak pewności, czy byli to potomkowie S-a, ponieważ z dokumentów zdaje się wynikać, że jego synowie mieli tylko córki.
Cetwiński M., Rycerstwo śląskie do końca XIII wieku. Biogramy i rodowody, Wr. 1983 s. 142, 187; Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., VIII (Kozłowo, Lasocice); Urzędnicy, I/1; – Benyskiewicz K., Ród Jeleni Niałków z Kębłowa i jego rola w procesie jednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku, P.–Wr. 2002; Bieniak J., Poznański dokument Władysława Łokietka z 29 listopada 1314 r., w: Discernere vera et falsa, Red. J. B. Korolec i in., L. 1992 s. 165–6; Jurek T., Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274–1309), Kr. 2006; tenże, Slesie stirps nobilissima. Jeleńczycy – ród biskupa wrocławskiego Tomasza I, „Roczn. Hist.” T. 58: 1992 s. 44–5; Kozierowski S., Ród Jeleni-Niałków-Brochwiczów, „Roczn. Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 45: 1919 s. 94; Krasoń J., Uposażenie klasztoru cystersów w Obrze w wiekach średnich, P. 1950 s. 57, 61–3; Pakulski J., Siły polityczno-społeczne w Wielkopolsce w pierwszej połowie XIV wieku, Tor. 1979 s. 15; Schmilewski U., Der schlesische Adel bis zum Ende des 13. Jahrhunderts, Würzburg 2001 s. 473; Semkowicz W., Ród Awdańców w wiekach średnich, „Roczn. Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 44: 1917 s. 241–2; – Kod. Wpol., II; Schles. Reg.; Schles. Urk.-buch, V–VI.
Tomasz Jurek