INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Sylwester Dawid Mirys  

 
 
1750 - 1810-11-23
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mirys Sylwester Dawid (1750–1810), rysownik i miniaturzysta. Był synem malarza Augustyna (zob.) i Apolonii Holsztyńskiej vel Olsztyńskiej, bratem malarki Elżbiety Zawadzkiej. Ur. być może w Dubiecku; o młodości wiadomo tylko tyle, że M. miał mecenasa w osobie bpa warmińskiego Ignacego Krasickiego i że w r. 1765 wykonał wielki rysunek piórem, do niedawna zachowany w zbiorach Stanisława Augusta w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniw. Warsz. Od r. 1769 M. przebywał w Paryżu, gdzie od r. 1771 do r. 1775, jako «protegowany króla polskiego», studiował w Szkole Sztuk Pięknych malarstwo u J. M. Viena. Bardzo skromny budżet opierał na pracy dla wydawców, którym dostarczał rysunków do ilustracji, m.in. Laborde’a „Essai sur la musique ancienne et moderne” (1780), „Description générale et particulière de la France” (1781 i n.), czy francuskiego tłumaczenia Plutarcha (1783). Z biedy wydobyła go pani de Genlis, zatrudniając przy edukacji rodziny Orleańskiej w Palais Royal, w którym następnie M. otrzymał apartament. Pierwszą pracą M-a było 115 gwaszem malowanych scen z historii Grecji i Rzymu dla księżny de Chartres; od r. 1781 lub 1782 zaangażowano artystę na stałe, ale przy dzieciach. M. był, pod kierunkiem pani de Genlis, nauczycielem historii i rysunku Ludwika Filipa de Valois (przyszłego króla Francji), Antoniego Filipa de Montpensier oraz ks. de Beaujolais. Wykonał dla nich latarnię magiczną z malowanymi na szkle kompozycjami historycznymi, układał żywe obrazy, wykonał cykl gwaszowych scen z życia rodziny Orleańskiej. Namalował wiele miniaturowych portretów swego otoczenia (m. in. Autoportret, w r. 1883 własność Mme Lhérilier). Nie opuszczał swych uczniów, przebywając wraz z nimi na przemian w Paryżu, Bellechasse i Saint-Leu. Dzieląc niewątpliwie ze swymi mocodawcami przynależność do wolnomularstwa, M. był ulubieńcem rodziny Orleanów, dopuszczanym do największych sekretów. W l. 1784–5 mianowany został pełnomocnikiem ks. de Chartres (przyszłego Égalité) i sekretarzem osobistym jego 10-letniego syna – ks. de Montpensier, który się pod okiem M-a wyrobił na zdolnego malarza-amatora i pierwszego francuskiego litografa. M. odbywał z młodzieżą wycieczki krajoznawcze, polecono mu «kształtować gust książąt przy zwiedzaniu muzeów i oglądaniu zabytków».

M. uważany był przez wszystkich za Polaka i ze swą ojczyzną pozostawał w kontakcie; w r. 1784 Izabela Branicka przekazywała mu znaczne kwoty. Dn. 4 VI 1788 Stanisław August obdarzył M-a tytułem barona (co zostało wpisane do Metryki Lit.), rzekomo w celu skłonienia go do zadedykowania królowi pomyślanego dydaktycznie, a doskonałego graficznie wydawnictwa „Figures pour l’histoire de la République romaine”, sztychowanego według rysunków i układu M-a (w r. 1799 ukazał się tom I ze 180 miedziorytami; M. wykonał jeszcze co najmniej 46 rysunków do tomu II. Rozesłał wiele egzemplarzy pierwszych zeszytów do Polski, m. in. – zachowany – królowi i Ignacemu Krasickiemu). M. był także wydawcą tego głównego dzieła swego dorobku. Był już wtedy człowiekiem w pełni ustabilizowanym, o sytuacji pewnej; objawem niejakiej zamożności stało się nabycie małej posiadłości wiejskiej w Villette-aux-Aulnes. Czuł się upoważniony do wprowadzania swych przyjaciół-malarzy do Palais Royal. Wir rewolucyjny początkowo wciągnął rodzinę Égalité, a wraz z nią i M-a. Artysta, nie opuszczając Antoniego Filipa ks. de Montpensier, odgrywał początkowo pewną rolę w życiu klubów politycznych. Równocześnie dalej rysował podkłady dla grafików, m. in. do rycin o charakterze rewolucyjnym, jak np. winiety na papier listowy z dewizą «Égalité, Liberté», czy dla korespondencji oficjalnej Commission de l’Instruction Publique. W wojnie 1792 r. M., mianowany szefem batalionu, wykazywał wielką aktywność i dzielność, przy zachowaniu absolutnej lojalności dla domu Orleańskiego, którego poszczególni członkowie wędrują na szafot lub opuszczają Francję. Sam M., jako cudzoziemiec i «arystokrata», został na początku 1794 r. (czy już w r. 1793?) aresztowany. Ogarnięty trwogą, 23 IV 1794 napisał z więzienia do Komitetu Ocalenia Publicznego, że «tytuł został mi nadany bezprawnie przez tyrana Polski, który mógłby go udzielić tylko za zgodą Sejmu», a sam M., «poczęty w łonie ludu, żyje od 26 lat z pracy swych rąk».

Zwolniony za sprawą Bertranda Barère, M. począł się obracać tylko wśród poetów i malarzy oraz zajmować wyłącznie sprawami artystycznymi. W l. 1795 i 1803 eksponował na paryskich Salonach swe miniatury, portrety malowane gwaszem i rysunkowe ilustracje. Intensywnie pracował nad swą historią Rzymu, głównie jednak ilustrował wydawnictwa: nowe wydanie Plutarcha (1801), przekłady Barère’a z Tassa (1804), Esménarda „La navigation” (1805), wiersze de Berchoux (1805, 1806, 1808), wreszcie kilka tomików J. Delille’a. Zmarł, nie założywszy rodziny, w Paryżu 23 XI 1810. Barwna postać M-a i jego bardzo cenny dorobek (znany obecnie tylko poprzez grafikę) zostały całkowicie przeoczone przez polską literaturę; znano tylko dyplom baronowski, ale ten związano z ojcem M-a, podówczas już 88-letnim.

 

Prawdopodobny wizerunek M-a na małym obrazie J.-B. Charpentiera z r. 1787 (własność prywatna, reprod. u Adhémara); – Biographie nouvelle des contemporains, Paris 1824 III; Bellier de la Chavignerie E., Auvray L., Dictionnaire général des artistes de l’école française, Paris 1885 II 145; Thieme–Becker, Lexikon d. Künstler, (Batowski Z.); Niesiecki, VII 99; Catalogue de l’exposition de portraits du siècle, Paris 1883; Explication des ouvrages…, Paris an XII, [1803]; Exposition…, Paris 1795; Roche D., Perečen’ russkich i pol’skich chudožnikov imena kotorych značatsja v spiskach parižskoj Akademii Živopisi i Skul’ptury, „Starye Gody” 1909 s. 310; Sawicka S., Sulerzyska T., Straty w rysunkach z Gabinetu Rycin Bibl. Uniw. 1939–1945, W. 1960; – Adhémar J., L’éducation visuelle des fils de France, „La Revue des Arts” 1956 nr 1; Boppe A., Les vignettes emblématiques sous la Révolution, Paris 1911; Du Bosq de Beaumont G., Bernos M., La famille d’Orléans pendant la Révolution, Paris 1913; Cohen H., Guide de l’amateur de livres à gravures du XVIIIe s., Paris 1912; Lenotre G., Les fils de Philippe-Égalité pendant la Terreur, Paris 1907; Renouvier J., Histoire de l’art pendant la Révolution, Paris 1863; Ryszkiewicz A., Un ami polonais de Louis David, Sylvestre Mirys (1750–1810), „Gazette des Beaux-Arts” 1972 nr 11 s. 273–84; tenże, Francusko-polskie związki artystyczne, W. 1967; tenże, Poeta i artyści, „Roczn. Olsztyński” T. 4:1961/2 s. 391–2; [Salles E] E.S., Antoine Giroust, Pontoise 1884; Szymański S., Sylwester August Mirys, Wr. 1964; Turquan J., Ellis L., La belle Paméla 1773–1831, Paris 1923; – Bader C., Les princes d’Orléans à la Trappe en 1788. Journal de voyage du duc de Montpensier, La Chapelle Montligeon 1895; Barère B., Mémoires, Paris 1842 I; Correspondance de Louis-Philippe-Joseph d’Orléans, Paris 1801 II; Korespondencja Ignacego Krasickiego, Wr. 1958; Lettres inédites de Mme de Genlis à son fils adoptif Casimir Baecker, Paris 1902; Mémoires inédits de Mme la Csse de Genlis, Paris 1825 II, III; – Nouvelles Archives de l’Art Français”, IIIe S., T. 2: 1886 s. 205; – AGAD: Metryka Lit. nr 220; Arch. PAN: Teki Z. Batowskiego nr 22 q; B. Ossol.: rkp. 9828 III (Zawadzka z Mirysów E., Copia adnotacyj niektórych okoliczności życia mego, 1815); Ośrodek Dok. Zabytków w W.: Teki J. Glinki nr 365.

 

Andrzej Ryszkiewicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Franciszek Karpiński h. Korab

1741-10-04 - 1825-09-16
poeta
 
 

Jerzy Samuel Bandtkie

1768-11-24 - 1835-06-11
historyk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.