INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tadeusz Ludwik Piskor     
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Piskor Tadeusz Ludwik, pseud. Ludwik (1889–1951), generał dywizji WP. Ur. 1 II w Borze pod Ostrowcem w pow. iłżeckim, był synem Władysława, inżyniera hutnika, i Julii z Zagórskich, bratem stryjecznym Aleksandra (zob.). W r. 1907 ukończył 8-klasowe Gimnazjum Filologiczne generała Pawła Chrzanowskiego w Warszawie. Jako uczeń należał do tajnej organizacji samokształceniowej o charakterze patriotycznym. W r. 1908 rozpoczął studia na wydziale nauk ścisłych uniwersytetu w Liège. Należał tu do inicjatorów stowarzyszenia pod nazwą «Filarecja», powstałego w r. 1909 z rozłamu w Związku Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Postępowej (obejmującego zwolenników kierunku socjalistycznego). Był też w t. r. współzałożycielem (obok Janusza Głuchowskiego) Związku Walki Czynnej (ZWC) na uniwersytecie w Liège. Jesienią 1910 z polecenia ZWC przeniósł się do Lwowa. Tutaj, kontynuując studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej, brał udział najpierw w ZWC, a następnie w Związku Strzeleckim (ZS). W dn. 15 X 1912, po odbyciu oficerskiego szkolenia wojskowego w ZS, mianowany został podporucznikiem. Otrzymał również odznakę oficerską ZWC (ZS), tzw. Parasol. Jako oficer ZS zajmował stanowisko dowódcy plutonu na kursie oficerów niższych. Już w stopniu porucznika (awansował 1 XI 1913) został komendantem szkoły podoficerskiej. Był również współredaktorem „Strzelca”. Wybuch pierwszej wojny światowej zastał P-a w Król. Pol. Pospieszył więc do Kielc i w końcu sierpnia 1914 został najpierw referentem organizacyjnym w sztabie I Brygady Legionów Polskich. Po miesiącu na własną prośbę przeniesiony do linii, dowodził kompanią w VI batalionie, a w grudniu t. r. został dowódcą tegoż batalionu. Awansowany 1 I 1915 do stopnia kapitana, dowodził następnie przez prawie dwa miesiące II batalionem 1 p. piechoty Legionów. Powołany ponownie do sztabu I Brygady Legionów, zajmował stanowisko oficera operacyjnego, a potem od 14 V do 20 VIII t. r. dowodził II batalionem 5 p. piechoty Legionów. Jesienią t. r. był kolejno referentem organizacyjnym sztabu Grupy Operacyjnej (dowodzonej najpierw przez Józefa Piłsudskiego, a następnie przez Kazimierza Sosnkowskiego), szefem sztabu I Brygady oraz I oficerem sztabu. Na stanowisku tym pozostał przez rok aż do wycofania Legionów z frontu w jesieni 1916. P. brał udział w kolejnych bitwach (1914–16), odznaczając się szczególnie pod Konarami i Przepiórowem.

W okresie od 1 II do 20 III 1917 odbył kurs Sztabu Generalnego w Warszawie prowadzony w ramach Polskiej Siły Zbrojnej, po czym objął dowództwo II batalionu 1 p. piechoty Legionów. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 został internowany 23 VII t. r. przez Niemców w obozie w Beniaminowie. Zwolniony 29 IX 1918, leczył się przez kilka tygodni w Warszawie. Pozostawał też w kontakcie z Polską Organizacją Wojskową (POW) przygotowującą się do rozbrojenia okupantów. W tym też celu wyjechał do Lublina z grupą oficerów i 4 XI t. r. zameldował się u pułkownika Edwarda Śmigłego-Rydza, który powierzył mu stanowisko szefa sztabu wojsk polskich w byłej okupacji austriackiej. Był tu P. przez kilka dni szefem wydziału organizacyjnego, a następnie od 21 XI szefem sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego Lublin. W dn. 3 I 1919 wyznaczony na szefa sztabu grupy «Bug» brał udział w walkach pod Lwowem i Rawą Ruską. Od 20 II t. r. organizował jako szef sztabu 2 Dyw. Piechoty Legionów i uczestniczył w jej bitwach. Wiosną t. r. przez dwa tygodnie (12–25 IV) był szefem sztabu grupy kawaleryjskiej płka Władysława Beliny-Prażmowskiego, która zdobyła Wilno, po czym ponownie objął stanowisko szefa sztabu 2 Dyw. Piechoty Legionów. W dn. 12 IX t. r. mianowano go szefem sztabu grupy litewskiej dowodzonej przez gen. E. Śmigłego-Rydza, a po dwóch miesiącach przeniesiono go na stanowisko adiutanta generalnego Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego. Na wiosnę 1920 jako szef sztabu dywizji kawalerii pod rozkazami gen. Jana Romera brał udział w rajdzie na Koziatyń, a potem w walkach na Ukrainie. Awansowany 22 V 1920 na pułkownika Sztabu Generalnego, po rozpoczęciu odwrotu wojsk polskich z Ukrainy P. objął szefostwo Oddziału III (operacyjnego) w Naczelnym Dowództwie. Później był szefem Sztabu Polowego Naczelnego Wodza podczas bitwy nad Niemnem. W okresie 1914–21 był dwukrotnie ranny. W dedykacji dla P-a na egzemplarzu książki „Rok 1920” Piłsudski napisał, że był on «… jednym z tych, którzy mnie [w r. 1920] wsparli…».

W końcu kwietnia 1921 P. otrzymał stanowisko szefa Oddziału IIIa (operacyjnego) Biura Ścisłej Rady Wojennej, a następnie w końcu grudnia t. r. został szefem tegoż Biura i II zastępcą szefa Sztabu Generalnego. Na tych stanowiskach – jak stwierdził w rozkazie minister gen. Władysław Sikorski – w okresie przeszło czteroletniej pracy P. położył podwaliny w WP w dziedzinie przygotowań operacyjnych. Wg. opinii przełożonych P. był oficerem energicznym, z inicjatywą, wytrwałym, o głębokiej wiedzy wojskowej i ogólnej i choć nie ukończył Wyższej Szkoły Wojennej (WSW), to jednak dzięki wieloletniej praktyce w sztabach nabrał rutyny oficera Sztabu Generalnego. Wiosną 1923 został odkomenderowany na kurs informacyjny dla wyższych dowódców przy WSW w Warszawie, a następnie na ćwiczenia szkół wojskowych we Francji. Na przełomie 1924/5 r. odbył po raz drugi kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. W dn. 31 III 1924 został mianowany generałem brygady ze starszeństwem od 1 VII 1923. W październiku 1925 P. objął dowództwo 28 Dyw. Piechoty w Warszawie. Podczas zamachu stanu w maju 1926 opowiedział się po stronie Piłsudskiego. Dn. 28 VI t. r. powołano go na stanowisko szefa Sztabu Generalnego WP. W dn. 1 I 1928 został mianowany generałem dywizji. Stanowisko szefa Sztabu Generalnego (później Sztabu Głównego) pełnił do 3 XII 1931. P. czynił wówczas próby wprowadzenia dziesięcioletniego planu rozwoju WP. Przedstawił Generalnemu Inspektorowi Sił Zbrojnych marszałkowi Piłsudskiemu odpowiednie wnioski w sprawie rozszerzenia Ordre de Bataille na wypadek wojny oraz przystąpienia do rozbudowy artylerii, modernizacji łączności radiowej, częściowej motoryzacji artylerii i saperów, utworzenia przynajmniej zawiązków wojsk zmotoryzowanych. Wzorując się na doktrynie francuskiej, P. traktował broń pancerną jako broń pomocniczą piechoty i kawalerii. Propozycji P-a nie akceptował Piłsudski, ograniczając też rolę Sztabu Głównego.

W l. 1928–31 P. brał udział w rozmowach sztabowych polsko-rumuńskich i 30 VI 1931 podpisał w Warszawie konwencję wojskową między obu krajami. Po odejściu z szefostwa Sztabu Głównego P. objął odpowiedzialne stanowisko Inspektora Armii. W ankiecie przeprowadzonej przez Piłsudskiego 12 IV 1934 na temat zagrożenia ze strony mocarstw ościennych P. odpowiedział: «Rosja jest niebezpieczniejsza; lecz obecnie wpierw niebezpieczna jednak szybka rozbudowa potęgi wojennej Niemiec może już w najbliższych latach wysunąć na czoło Niemcy». W ostatnich latach przed wybuchem drugiej wojny światowej P. jako Inspektor Armii miał wydzielony odcinek operacyjny armii «Baranowicze». W dziedzinie polityki wewnętrznej opowiadał się za porozumieniem obozu rządowego ze Stronnictwem Ludowym. P. ogłosił kilka prac, m. in. Wyprawa wileńska (W. 1919), System trójdzielny w organizacji wyższych jednostek wojskowych (W. 1920), Działanie dywizji kawalerii na Ukrainie od 20 IV do 20 VII 1920 r. (W. 1926); wspólnie z Kazimierzem Fabrycym przetłumaczył książkę H. Beselera „O zawodzie żołnierskim” (W. 1919).

Podczas wojny obronnej Polski 1939 r. przez pierwsze trzy dni P. pozostawał bez funkcji. W dn. 4 IX Naczelny Wódz marszałek E. Śmigły-Rydz polecił P-owi, cieszącemu się opinią jednego z bardziej doświadczonych generałów WP, utworzenie Armii «Lublin» i dowodzenie nią. P. jako dowódca armii nie miał jednak odpowiednich sił do obrony środkowej Wisły, mógł jedynie stawić przejściowy opór napierającemu na przeprawy nieprzyjacielowi. W dn. 12 IX t. r. P. otrzymał nowy rozkaz nakazujący obronę obszaru od wideł Wieprza i Wisły aż po Sandomierz oraz zorganizowania Lublina jako zamkniętego ośrodka. Kolejnym rozkazem marszałka Śmigłego-Rydza z 13 na 14 IX P-owi została podporządkowana Armia «Kraków», z którą i z wojskami zebranymi ze wschodniego brzegu Wisły miał maszerować w kierunku na wschód od Lwowa na przedmoście rumuńskie. Aby osiągnąć nakazany rejon, P. zmuszony został do przebijania się dwoma zgrupowaniami operacyjnymi przez oddziały niemieckie dążące do okrążenia wojsk polskich. Po ciężkich walkach stoczonych w dn. 17–20 IX t. r. w rejonie Krasnobrodu i Tomaszowa Lubelskiego nastąpiła kapitulacja oddziałów polskich dowodzonych przez P-a, a on sam dostał się do niewoli. W Niemczech P. przebywał w kilku obozach jenieckich. Najpierw w Murnau, gdzie 11 XI 1939 zorganizował apel patriotyczny, za co w styczniu 1940 przesłany został do oficerskiego obozu karnego w Silberberg (Srebrna Góra). Stąd w listopadzie t. r. skierowany był na dwa i pół roku do Colditz w Saksonii, gdzie w zamku urządzony był międzynarodowy obóz karny. W r. 1943 wywieziono go do obozu specjalnego w Lubece, a w sierpniu 1944 do Dössel. W obozach P. był «starszym obozu», podtrzymywał na duchu, kształtował morale oficerów. W Dössel był jedną z czołowych postaci w konspiracji przeciwniemieckiej, która podlegała Komendzie Głównej Armii Krajowej. Po uwolnieniu z obozu (30 IV 1945) P. wyjechał do Wielkiej Brytanii. Od 2 VII 1945 pozostawał w dyspozycji szefa sztabu Naczelnego Wodza na emigracji. Po demobilizacji osiedlił się w Londynie, był członkiem komisji historycznej Sztabu Głównego oraz przewodniczącym komisji spraw żołnierzy 1939 r. Opracował artykuł pt. Myśl manewru znad Wieprza („Niepodległość” T. 3: 1951), Piłsudski i Lwów („Wiadomości” 1951 nr 268). Zmarł 22 III 1951 w Londynie. Pochowany został na cmentarzu St. Mary’s, Kensel Green. Odznaczony był m. in. Krzyżem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Walecznych czterokrotnie, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Komandorskim 3 kl. francuskiej Legii Honorowej i in. licznymi odznaczeniami zagranicznymi.

W małżeństwie z Marią Ines z Rudnickich (zmarłą w początkach lat trzydziestych) miał P. córkę, zmarłą w dzieciństwie. W r. 1940 ożenił się po raz wtóry per procura z Lucyną Kacperską; w r. 1946 z małżeństwa tego urodził się syn (Jerzy), major i inżynier armii kanadyjskiej.

 

Enc. Wojsk., VI; Mała Enc. Wojsk., W. 1970; W. Enc. Powsz. (PWN); Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Londyn 1976 (fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; – Album Legionów Polskich, W. 1933 (fot.); Bułhak M., Materiały do dziejów sojuszu polsko-rumuńskiego w latach 1921–1931, „Studia Hist.” 1973 z. 3 s. 419–26; Ciałowicz J., Polsko-francuski sojusz wojskowy 1921–1939, W. 1970; Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, (fot.); Gen. Tadeusz Piskor, „Orzeł Biały” 1951 nr z 5 V; Hulewicz J., Studia Polaków w uniwersytecie w Liège w latach 1880–1914, Zesz. Nauk. UJ Z. 227, Prace Hist. Z. 28, Kr. 1969 s. 18, 19, 40; Jędrzejewicz W., Kronika życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, Londyn 1977 I–II; Kozłowski E., Wojsko polskie 1936–1939, W. 1964; Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, Londyn 1967 II; Pol. Siły Zbrojne, I cz. 2, s. 652, 657, passim, cz. 3 s. 38, 41, 366, passim; Porwit M., Komentarze historii polskich działań obronnych 1939, W. 1969–78 cz. 1–3; Steblik W., Armia „Kraków” 1939, W. 1975; Twórcy Polski współczesnej, W. 1938 s. 274–5 (fot.); W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969; – Kopański S., Wspomnienia wojenne 1939–1946, Londyn 1961; Nałkowska Z., Dzienniki, W. 1980 III; Piłsudski J., Pisma zbiorowe, W. 1937 VIII; Romeyko M., Przed i po maju, W. 1967 II; Witos W., Moja tułaczka, W. 1967; Wojna obronna Polski 1939, Wybór źródeł, Pod red. E. Kozłowskiego, W. 1968; toż, W. 1979 (fot.); Za kratami więzień i drutami obozów, W. 1928 II (fot. zbiorowa); – „Niepodległość” T. 9: 1934; – CAW: Akta personalne P-a; – Informacje Józefa Hlebowicza i Stefana Jellenty.

Piotr Stawecki

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Powiązane artykuły

 

Zagon na Koziatyn, 25–27 kwietnia 1920 roku

Koziatyn to miejscowość i węzeł kolejowy na Ukrainie, leżący na południowy-wschód od Berdyczowa. Wiosną 1920 r. stanowił on jeden z węzłów komunikacyjnych na tyłach sowieckiej XII Armii Frontu......
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

Politechnika Lwowska, wojna z bolszewikami 1919-1920, Związek Walki Czynnej, kampania wrześniowa 1939, konspiracja w obozach, niewola hitlerowska, kariera wojskowa, dzieci - 2, w tym syn (osób zm. 1951-2000), małżeństwa - 2 (osób zm. 1951-1975), Związek Strzelecki, Order Virtuti Militari, działalność patriotyczna, emigracja w Wielkiej Brytanii, Order Miecza (szwedzki), Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych x4, dowodzenie dywizją piechoty, Legiony Polskie - I Brygada, Order Św. Sawy (jugosłowiański), Armia "Kraków", bitwa pod Tomaszowem Lubelskim 1939, publikacje wojskowe, Order Orła Białego (jugosłowiański), NIEPODLEGŁA armia, Armia "Lublin", Order Legii Honoru (Francja, krzyż kawalerski), internowanie w Beniaminowie, bitwa nad Niemnem 1920, bitwa pod Konarami 1915, Order Białej Róży (fiński), Order Trzech Gwiazd (łotewski), Order Krzyża Orła (estoński), walki o Wilno 1919, Biuro Ścisłej Rady Wojennej, Order Leopolda (belgijski), Okręg Generalny Lublin, przewrót majowy 1926, Order Wschodzącego Słońca (japoński), order Karola I (rumuński), Order Lwa Białego (czechosłowacki), Order Krzyża Wolności (estoński), Wydział Budowy Maszyn, walki o Lwów 1919, Sztab Generalny WP, wyprawa kijowska 1920, znak oficerski "Parasol", dowodzenie batalionem piechoty, Dywizja Piechoty Legionów (2.), Oflag IV C Colditz, cmentarz w Kensal Green w Londynie, oflag VIII B Silberberg, oflag VI B Doessel-Warburg, oflag VII A Murnau, Order Odrodzenia Polski (II RP, krzyż oficerski), Order Odrodzenia Polski (II RP, komandoria), Order Odrodzenia Polski (II RP, komandoria z gwiazdą), Inspektorat Armii, dowodzenie armią, gimnazjum filologiczne w Warszawie, Złoty Krzyż Zasługi II RP, Order Legii Honoru (Francja, komandoria), ojciec - inżynier, kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych, Order Virtuti Militari (II RP, Krzyż Srebrny), NIEPODLEGŁA kawaleria, Grupa Operacyjna "Bug", zagon kawaleryjski na Koziatyn 1920, rana w boju (dwukrotnie), uniwersytet w Liege, Stowarzyszenie "Filarecja", sztab I Brygady Legionów Polskich, Dowództwo Okręgu Generalnego Lublin, oflag X C Lübeck (Lubeka, Luebeck), Order Gwiazdy Rumunii, Order Legii Honoru (Francja, Wielki Oficer), okres wojen światowych, osoby na muralach (zm. 1951-2000)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Stanisław Witkiewicz

1851-05-21 - 1915-09-05
architekt
 

Henryk Jordan

1842-07-23 - 1907-05-18
działacz społeczny
 

Jerzy Moes

1935-09-29 - 2019-04-27
aktor teatralny
 

Henryk Popowski

1878-11-28 - 1953-11-18
poseł na sejm II RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Alfons Chmielewski

1849 - 1934-01-14
prawnik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.