Szanior Tadeusz (1877–1969), architekt.
Ur. 26 II w Uładówce (pow. winnicki, gub. podolska), był synem Aleksandra (1849–1924) i Walerii z Sikorskich (1848–1905), bratankiem Franciszka (zob.). Ojciec S-a studiował w Warszawie w Szkole Głównej, a po jej zamknięciu na tamtejszym uniwersytecie, który ukończył w r. 1875 z tytułem kandydata nauk przyrodniczych. Pracował jako chemik w cukrowni w Uładówce, a następnie był w Warszawie współwłaścicielem firmy «Ogrodnik Polski» oraz pisma pod tym tytułem, a także członkiem honorowym Tow. Ogrodniczego Warszawskiego.
S. studiował na Wydz. Architektury politechn. w Rydze; od r. 1896 należał tam do korporacji akademickiej «Arkonia». Po ukończeniu studiów w r. 1902 pracował jako asystent w Katedrze Form Architektonicznych na Wydz. Architektury. W r. 1903 odbył podróż studyjną po Europie (do Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch i na Węgry). Osiadł następnie w Warszawie, gdzie przez kilka lat praktykował w pracowniach architektów: Stefana Szyllera, Józefa Piusa Dziekońskiego, Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego. Należał do Stow. Techników i współpracował z działem architektury wydawanego przez nie „Przeglądu Technicznego”. Pracował jako nauczyciel w Szkole Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda, Szkole Technicznej Władysława Piotrowskiego oraz na kursach rysunkowych dla rzemieślników, prowadzonych przy Muz. Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. W r. 1906 wyjeżdżał do Paryża, Rzymu oraz Londynu, gdzie w lipcu t.r. wziął udział w VII Międzynarodowym Kongresie Architektury, akredytując się jako reprezentant nieistniejącej Polski (sprawozdanie opublikował w piśmie „Architekt” <1906 nr 11, 12>). Po powrocie do Warszawy wstąpił t.r. do Koła Architektów, utworzonego przy Stow. Techników; w konkursie na projekt kościoła przy cukrowni «Zagłoba» w Kluczkowicach (pow. puławski) zdobył t.r. II nagrodę. W r. 1907 wszedł na krótko do redakcji „Architekta”. Obok Lilpopa był w maju 1908 delegatem warszawskiego Koła Architektów na VIII Kongres Architektury w Wiedniu. Wszedł w skład komisji powołanej przez obecnych na Kongresie architektów Polaków z trzech zaborów, która wystąpiła z memoriałem o utworzenie sekcji polskiej przy stałym komitecie międzynarodowych kongresów architektury. Sprawozdanie z Kongresu zamieścił w „Przeglądzie Technicznym” (1908 nr 31–33). Podczas I Zjazdu Architektów Polskich w Krakowie w grudniu 1908 został członkiem tymczasowego komitetu Delegacji Architektów Polskich, skupiającej architektów ze wszystkich zaborów, a na II Zjeździe Delegacji w Warszawie wiosną 1909 został wybrany na jej sekretarza. W rozpisanym przez Delegację konkursie na projekt dworku polskiego otrzymał w r. 1910 piątą nagrodę (projekt, silnie osadzony w tradycji, pokazano we wrześniu t.r. na wystawie w TPSP we Lwowie).
S. był sędzią w konkursie na plan regulacji zniszczonego w działaniach wojennych Kalisza, ogłoszonym w r. 1915 przez warszawskie Koło Architektów. W sierpniu t.r. wszedł w skład powołanej przez Koło Architektów Komisji do ustalenia strat wojennych w zakresie budownictwa. Z rekomendacji Koła Architektów został t.r. asystentem Dziekońskiego na Wydz. Architektury Politechn. Warsz. Należał również do zespołu architektonicznego, który w r. 1916 do szkicowego planu wielkiej Warszawy opracowywał obszar miasta od kolei nadwiślańskiej po Aleje Jerozolimskie.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był S. na przełomie l. 1918 i 1919 jednym z kierowników przebudowy gmachu dawnego Inst. Szlacheckiego przy ul. Wiejskiej dla Sejmu RP. Kilkakrotnie w tym okresie sędziował w konkursach: w r. 1920 na projekt kolonii domów robotniczych i na projekt gmachu Min. Robót Publicznych w Warszawie, w r. 1921 na projekt gmachu Centralnego Arch. Państw. We współpracy z Romanem Piotrowskim zaprojektował w stylu klasycyzmu akademickiego gmach szkolny przy ul. Opaczewskiej; zbudowany w l. 1925–7, cieszył się opinią najnowocześniejszego w Warszawie (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja przy ul. Grójeckiej). Był autorem projektu siedziby Szkoły Przemysłu Drzewnego (obecnie Zespół Szkół Zawodowych) w Hajnówce (ukończona w r. 1926). Od r. 1926 należał do Stow. Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (SARP). W utworzonym w r. 1928 Urzędzie Budowy Gmachów Państw. w Warszawie został dyrektorem robót publicznych. W r. 1929 zaplanował i przeprowadził przebudowę kuchni i pralni warszawskiego Szpitala Dzieciątka Jezus. Jako przedstawiciel rządu RP sędziował w l. 1930 i 1931 w dwuetapowym konkursie na projekt świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. W l. dwudziestych i trzydziestych projektował przebudowy dworów ziemiańskich, m.in. w Turnawcu (Ludwika Ślaskiego) i Probołowicach (oba w pow. kazimierskim), Kamiennej (obecnie Skarżysko-Kamienna), Zagajach (pow. jędrzejowski, Łuszczkiewiczów) oraz pałacu Wodzińskich w Zaborówku (pow. warszawski zachodni). W Celestynowie pod Warszawą zaprojektował kościół paraf. p. wezw. Wniebowzięcia NMP i plebanię (zbudowane w l. 1930–2). Zaprojektował również, utrzymaną w stylu tradycyjnego dworu polskiego, plebanię w Czarnocinie (pow. kazimierski). Był autorem budynków kolonii letnich dla dzieci w Rembertowie i Ciechocinku oraz pawilonu rekonwalescentów w szpitalu psychiatrycznym w Drewnicy (obecnie Ząbki pod Warszawą). W r. 1935 pracował jako naczelnik Wydz. Budownictwa w MSW. Uczestniczył t.r. jako delegat rządu RP, razem z reprezentującym SARP Alfonsem Gravierem, w Kongresie Architektury w Rzymie. Wchodził w skład Komitetu Robót na Zamku Królewskim w Warszawie, a od r. 1930 Państw. Komitetów dla Spraw Odnowienia Zamku Królewskiego w Warszawie i na Wawelu. Należał do Tow. Kolonii Letnich dla dzieci, komitetów Muz. Przemysłu i Rolnictwa oraz Muz. Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie. Projektowanym budowlom, dobrze wkomponowanym w otoczenie, nadawał najczęściej formy klasycyzujące lub nawiązujące do rodzimej tradycji budowlanej.
W czasie okupacji niemieckiej pracował S. w Warszawie jako budowniczy-rewident w miejskiej Kasie Kredytowej, a po jej likwidacji w maju 1940 jako rzeczoznawca i kolaudant robót budowlanych w Banku Gospodarstwa Krajowego. Po zakończeniu drugiej wojny światowej był naczelnikiem Wydz. Odbudowy Stolicy w Min. Odbudowy, a od stycznia 1951 starszym radcą w Dep. Planowania Min. Budowy Miast i Osiedli (pracował tam jeszcze w r. 1953). Zmarł 2 IX 1969 w Warszawie, został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim. Był odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1925) oraz dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (1939, 1951).
W małżeństwie zawartym przed r. 1912 z Natalią z Wolskich (zm. 1960) miał S. córkę Marię (Mariannę) zmarłą w dzieciństwie.
Zieliński J., Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Śródmieście historyczne, W. 1997–2003 IV, V, IX; – Barucki T., Fragmenty stuletniej historii SARP 1899–1999, W. 2000–1 I–II; tenże, W stulecie powstania Delegacji Architektów Polskich, „Komun. SARP” T. 11–12: 2009 s. 32; Blum B., Eugeniusz Czyż 1879–1953. Architekt i konstruktor, cz. 2, „Czas. Techn.” R. 106: 2009 s. 43–4; Czaplicki R., Zarys historii XXI Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Warszawie w l. 1921–1996, W. 2006; Król A., Zamek Królewski w Warszawie od końca XIII wieku do roku 1944, W. 1969; Leśniakowska M., Architektura w Warszawie, W. 1998; Zieliński J., Z dziejów Ochoty. Grójecka (cz. 2), „Ochotnik” T. 10: 2006 nr 19; – Witkowska K., Powązki. Mówiące kamienie, Kr. 2009 (dot. również ojca S-a); – „Architekt” 1906 s. 163–4, 1907 s. 82–3, 107–10, 1909 s. 100–1, 103, 1910 s. 70, 80–1, 1912 s. 85–6, 1922 s. 21–2; „Architektura i Budownictwo” 1929 s. 117; „Gaz. Pol” 1905 nr 34 (dot. matki); „Kur. Warsz.” 1924 nr 294, 295, 298 (nekrologi ojca S-a); „Ogrodnik” 1913 nr 2 s. 33 (dot. ojca S-a); „Przegl. Techn.” T. 44: 1906 nr 25 s. 302, T. 46: 1908 s. 28, 106, 592, T. 48: 1910 s. 250, T. 49: 1911 s. 641, T. 50: 1912 nr 40 s. 454, 465, 513, 521–2, T. 51: 1913 s. 142, 150, T. 54: 1916 nr 23–24 s. 235, T. 56: 1918 s. 272, T. 58: 1920 nr 27 s. 140; „Świat” 1925 nr 16 s. 18 (fot.); „Wiad. Budowlane” 1911 nr 10 s. 212–13, 1912 nr 43 s. 717, nr 44 s. 733; – USC m. stoł. W.: Akt zgonu S-a, nr I/1513/1969.
Joanna Daranowska-Łukaszewska