Lasocki Wacław Ignacy Michał (1837–1921), lekarz, pamiętnikarz, bibliofil. Ur. 8 X we wsi Bisówka w pow. ostrogskim na Wołyniu. Syn Mateusza, właściciela ziemskiego, i Aleksandry z Budzyńskich. Wzrastał w atmosferze patriotycznej. Uczył się w gimnazjum w Żytomierzu (1849–54), które ukończył z wyróżnieniem. Medycynę studiował na uniwersytecie kijowskim (1854–9), uzyskując stopień lekarza cum eximia laude. W czasie studiów należał, wraz z F. Nowickim, do grupy studentów «purystów» podtrzymujących tradycje filareckie. Przez rok był asystentem na klinice chirurgicznej prof. Ch. Heubenetta przy szpitalu wojskowym na Paczersku, dzielnicy Kijowa. Na żądanie rodziców narzeczonej, Marii Mianowskiej (1842–1898), z którą ożenił się w r. 1861, porzucił tę pracę, osiadł na roli i prowadził folwark Ośniki. Prowadził gospodarstwo, studiował dzieła historyczne, pracował jako naczelnik pow. żytomierskiego i sekretarz Tow. Lekarskiego Wołyńskiego. Był zwolennikiem uwłaszczenia włościan, pracy nad oświatą, przeciwnikiem walki zbrojnej. W r. 1863, gdy wybuchło powstanie, na zlecenie Komitetu Wołyńskiego L. podjął się jednak prac organizacyjnych. W drodze do oddziału powstańczego został pojmany przez chłopów, oddany w ręce Rosjan, początkowo skazany na śmierć, później zmieniono wyrok na 10 lat ciężkich robót w Usolu, irkuckiej warzelni soli. Droga wygnańców trwała przeszło 2 lata. L-emu towarzyszyła żona. Wygnańcy zatrzymali się dłużej w Tobolsku i Irkucku, gdzie panowała epidemia tyfusu i ospy. L. z kolegami-lekarzami zwalczał ją. W zamian za to zamieniono mu karę ciężkich robót na osiedlenie. W Usolu L. brał udział w życiu społecznym wygnańców i prowadził praktykę lekarską. Praktykował następnie w Galiczu i Kostromie.
Do Warszawy L. powrócił w r. 1873. Został naczelnym lekarzem drogi żelaznej nadwiślańskiej (1875–98). Brał udział w organizowaniu Wystawy Higienicznej w r. 1887, był członkiem Komitetu Kasy Wsparcia przy Tow. Lekarskim Warszawskim (1888–94). Zbierał dzieła historyczne. W r. 1878 zawarł spółkę udziałową z F. Nowickim i K. Chmielewskim celem urządzenia zakładu zdrojowego w Nałęczowie. Gdy zakład stanął wobec perspektywy upadku, został przewodniczącym Rady Zarządzającej Tow. Udziałowego w r. 1884 i przez wiele lat prowadził administrację zakładu, doprowadzając go do rozkwitu, za co zyskał miano «wskrzesiciela Nałęczowa». W r. 1898, uzyskawszy emeryturę, przeniósł się z żoną do Nałęczowa. Po rychłej śmierci żony L. zajął się pisaniem pamiętników, katalogowaniem i przekazywaniem swych zbiorów, pracą społeczną. Opiekował się parkiem, był współzałożycielem Muzeum Nałęczowskiego, włączonego w r. 1919 do Muzeum Lubelskiego, które zasilał książkami, eksponatami etnograficznymi, archeologicznymi, numizmatycznymi i przyrodniczymi. Książki lekarskie L-ego utworzyły bibliotekę zakładu. Zbiory historyczne, liczące kilkanaście tysięcy dzieł, rękopisy i ryciny ofiarował w r. 1904 Muzeum Narodowemu w Krakowie, stawiając warunek, by do r. 1910 otwarto przy muzeum publiczną bibliotekę, której podstawą byłby jego księgozbiór. Był współzałożycielem, fundatorem i czynnym członkiem wielu kulturalnych i społecznych instytucji Nałęczowa. W r. 1916 został honorowym członkiem Tow. Lekarskiego Warszawskiego, był też honorowym członkiem Tow. Lekarskiego Lubelskiego, otrzymał Krzyż Polonia Restituta za udział w powstaniu 1863 r. Zmarł bezdzietnie 27 XII 1921 r., pochowany w Nałęczowie. Pamiętniki L-ego, zgodnie z jego życzeniem, ukazały się w 10 lat po jego śmierci. Noszą tytuł Wspomnienia z mojego życia (wyd. w Kr. 1933–4 I–II) i obejmują bogaty materiał historyczny, obyczajowy, literacki i ikonograficzny odnoszący się do okresu dzieciństwa, lat szkolnych, uniwersyteckich i pobytu L-ego na Syberii.
Fot. w: L. W., Wspomnienia z mojego życia, Kr. 1933–4; – W. Enc. Ilustr.; – Dubiecki M., Młodzież polska na uniwersytecie kijowskim przed r. 1863, Kijów 1909 s. 70 (fot.), 82; Słomczyński A., Nałęczów, W. 1958; Z dziejów dawnego i współczesnego Nałęczowa, W. 1925 (fot.); – Bobrowski T., Pamiętniki, Lw. 1900 II 224, 234; Czernik W., Pamiętniki weterana 1864 r., Wil. 1914 s. 29; Gieysztor J., Pamiętniki z lat 1857–1865, Wil. 1921 II 234, 236, 242; Kowalewska Z., Ze wspomnień wygnańca, Wil. 1911 s. 57, 96, 140, 142 (fot.); – „Arch. Hist. Med.” 1963 s. 95–106; „Ilustr. Kur. Codz.” 1934 nr 169 s. 2–3 (fot.); „Kłosy” T. 32: 1881 nr 825 s. 250–1; „Kur. Warsz.” 1921 nr 359 s. 5; „Naokoło Świata” 1903 s. 353–6, 375–8, 390–4; „Nowa Książka” 1935 s. 82–3; „Pam. Tow. Lek. Warsz.” 1917 s. 107–9, 1926 s. 75–6; „Pol. Gaz. Lek.” 1922 s. 59–60; „Przegl. Lek.” 1917 s. 48; „Tyg. Ilustr.” 1909 II. płr. nr 28 s. 564 (fot.), 1915 II. płr. nr 45 s. 645; „Tyg. Pol.” 1899 s. 307–8, 326–8, 346–8, 366–8 (fot.); „Wiad. Uzdrowiskowe” 1967 s. 401–8.
Teresa Ostrowska