Sobolewski Walenty Faustyn z Piętek h. Ślepowron (1765–1831), starosta warszawski, poseł na Sejm Czteroletni, senator Ks. Warsz. i Król. Pol., minister sprawiedliwości i członek prezydujący Rady Administracyjnej Król. Pol. Był jedynym synem Macieja Leona (zob.) i Ewy z Szydłowskich, siostrzeńcem Elżbiety Grabowskiej (zob.).
Karierę rozpoczął S. w r. 1782 na dworze Stanisława Augusta, sprawując zrazu bliżej nie określoną funkcję w gabinecie króla. Od 1 IV 1784 do 30 III 1789 zajmował oficjalnie stanowisko sekretarza, lecz odkąd został star. warszawskim, faktycznie przestał pełnić czynności sekretarza. Nominację na starostę otrzymał 30 XI 1785, po cesji uczynionej na jego rzecz przez Alojzego Fryderyka Józefa Brühla. Dn. 10 II 1787 Stanisław August odznaczył go Orderem św. Stanisława. Dn. 18 VIII 1788 jako kandydat stronnictwa królewskiego został bez trudu wybrany na posła z ziemi warszawskiej. Mieszkał wówczas przy ul. Świętojerskiej, w pałacu Platera. Już 7 X 1788 został wybrany do deputacji dla sprawdzenia rachunków Komisji Skarbu Lit. z l. 1786–8, i jak się później okazało, także z l. 1788–90. Dn. 23 XII 1788 wybrano go do deputacji dla ułożenia instrukcji posłom Rzpltej za granicę i dozoru negocjacji z dworami zagranicznymi. Dn. 20 XII 1788 wszedł w skład deputacji do spisywania konstytucji. Ignorując uprawnienia S-ego jako star. warszawskiego mieszczanie Starej Warszawy podczas Sejmu Czteroletniego odmówili mu przedstawienia dwóch kandydatów do nominacji na prezydenta miasta i powtórnie wybrali prezydentem (20 II 1790) Jana Dekerta, co S. po pewnym zwlekaniu zaakceptował. Dn. 13 XII 1790 został wyznaczony do deputacji do sprawdzenia rachunków Komisji Lokacyjnej, szczególnie wydatków i długów związanych z budową warszawskich koszar. W głosowaniu 25 I 1791 opowiedział się za przyjęciem ustawy o koekwacji podatku dziesiątego grosza, 7 II głosował za zwolnieniem komisarzy skarbowych od odpowiedzialności za kupno pałacu Brühlowskiego z funduszy państwowych dla rosyjskiego ambasadora. Dn. 2 V 1791 podpisał «Asekurację», zobowiązując się do popierania Ustawy Rządowej; był na posiedzeniu 3 V w gronie posłów opowiadających się za konstytucją i od początku należał do Tow. Przyjaciół Konstytucji 3 maja. Na sesji 16 V 1791 został przydany do deputacji sejmowej, zwanej przedtem deputacją konstytucyjną. Dn. 28 V 1791 został obrany sędzią sejmowym z prow. wielkopolskiej na r. 1791. Pomagał podkanclerzemu Hugonowi Kołłątajowi w opracowywaniu projektu ordynacji sądów miejskich i asesorii; projekt ten został przyjęty przez sejm 30 IX 1791. Dn. 3 III 1792 dostał Order Orła Białego.
Po zakończeniu sejmu, nie wiadomo jednak kiedy, S. wyjechał za granicę. Podana w życiorysie Stanisława Grabowskiego (PSB) informacja, że S. razem z żoną sprawował nad nim opiekę podczas pobytu i nauki we Włoszech w l. 1794–6 jest nieścisła; S. ożenił się dopiero 1 X 1795 w Warszawie. Był niewątpliwie we Włoszech zimą 1793 i wiosną 1794, a opiekę nad Grabowskim mógł sprawować jako jego brat cioteczny. W r. 1794 do towarzystwa we Włoszech dołączyła Elżbieta Grabowska; nie jest wykluczone, że w związku z planowanym małżeństwem S-ego z jej córką wspólnie starali się o dyspensę papieską z racji bliskiego pokrewieństwa. Po powrocie, 30 IX 1795 w Warszawie podpisał S. intercyzę, a 1 X t.r. poślubił swą kuzynkę Izabelę Grabowską, córkę Elżbiety i (najprawdopodobniej) króla Stanisława Augusta.
W czasach okupacji pruskiej (1796–1806) Sobolewscy przebywali w Warszawie; S. bywał często z żoną w pałacu «Pod Blachą», gdzie grywał w amatorskich przedstawieniach (był m.in. Don Basiliem w „Cyruliku Sewilskim” Beaumarchais’ego) oraz w towarzystwie gromadzącym się u Stanisława Sołtyka. W r. 1799 żona S-ego zastanawiała się nad przeniesieniem do Wiednia; nie jest jasne, czy i S. miał takie zamiary. W r. 1800 został przyjęty w poczet pierwszych członków Tow. Przyjaciół Nauk w Warszawie, jednak większej roli w nim nie odegrał. W r. 1806 wraz z pastorem Karolem Schmittem dokooptowano go do składu Eforatu – polskiej komórki nadzorczej czuwającej nad założeniem przez władze pruskie w r. 1804 Królewskiego Liceum w Warszawie. Do jego obowiązków należało m.in. angażowanie nauczycieli, udział w konferencjach, wizytowanie lekcji.
Po wkroczeniu wojsk napoleońskich S. został powołany rozkazem marszałka J. Murata z 7 XII 1806 do Regencji dep. warszawskiego, nazywanej też Trybunałem. Dn. 14 I 1807 wszedł do nowo utworzonej Komisji Rządzącej; nazajutrz złożył przysięgę, a po konferencji z francuskim ministrem sekretarzem stanu J. P. Maretem wraz z Józefem Wybickim przedstawił z niej sprawozdanie (18 I ustne, a 21 I pisemne). S. opracował wspólnie z Dyrekcją Skarbową projekt otworzenia mennicy; przedstawił go Komisji 22 VI t.r. Na wezwanie Napoleona udał się z Komisją Rządzącą do Drezna, gdzie delegaci odebrali 22 VII 1807 akt konstytucji Ks. Warsz.; razem z pozostałymi komisarzami odznaczony został Orderem Legii Honorowej. Dn. 2 IX wraz z Wybickim złożył Komisji sprawozdanie z rozmów z marszałkiem L. N. Davoutem. Po rozwiązaniu Komisji Rządzącej (5 X 1807) S. nie wszedł w skład Rady Stanu. Dn. 16 XII 1807 król Fryderyk August mianował go kasztelanem. Od 14 II 1807 był członkiem Izby Edukacji Narodowej (EN), od 27 XII 1811 jednym z dwunastu honorowych członków Dyrekcji EN, do czasu jej rozwiązania 6 VII 1815. Po podporządkowaniu Dyrekcji Radzie Najwyższej Tymczasowej (kwiecień 1813) do jesieni t.r., tj. do powrotu Stanisława Staszica, sprawował obok Adama Prażmowskiego i Józefa Lipińskiego kierownictwo Dyrekcji EN. Przewodniczył Centralnej Komisji Likwidacyjnej, powołanej dekretem 13 V 1808, a zorganizowanej w r. 1809. Podczas sejmu Ks. Warsz. w r. 1809 zabrał głos tylko raz (10 III), wyrażając podziękowanie Napoleonowi za wskrzeszenie państwa polskiego. Dn. 10 III 1810 otrzymał od króla Fryderyka Augusta nominację na senatora-wojewodę, a 1 V 1810 Rada Stanu powołała go do Dyrekcji Biletów Kasowych. Był wśród założycieli tow. gospodarczego, które powstało 19 III 1810, a od 2 VI t.r. przyjęło nazwę Tow. Królewskiego Gospodarsko-Rolniczego. Lato i jesień 1810 spędził z rodziną na kuracji w Niemczech. Po powrocie, 1 XII t.r., wszedł w skład komisji (pod przewodnictwem Tomasza Ostrowskiego), która miała wprowadzać do obiegu pieniądze papierowe. Po dymisji poprzednika otrzymał 9 V 1811 patent króla Fryderyka Augusta na stanowisko prezesa Izby Głównej Obrachunkowej. Jako senator uczestniczył w obradach sejmu w r. 1811.
Wyznaczony 8 V 1812 (listem z Drezna) przez Fryderyka Augusta do powitania Napoleona na granicy wyjechał S. z Wybickim 16 V do Poznania. Napoleona spotkali w pobliżu Głogowa i odbyli z nim podróż do Torunia. Stamtąd zostali wezwani 6 VI rozkazem cesarza do Warszawy. Dn. 11 VII podczas audiencji w Wilnie w imieniu delegacji sejmowej wręczyli Napoleonowi akt konfederacji Król. Pol. uchwalonej przez sejm; przemawiał Wybicki, zwracając się do cesarza o opiekę nad Polakami. W czasach Ks. Warsz. S. nie odnowił zażyłości z Kołłątajem z czasów Sejmu Czteroletniego, natomiast utrzymywał bliskie kontakty z tzw. Grzybowem, tj. klanem rodzin spokrewnionych i spowinowaconych ze Stanisławem Augustem (Grabowscy, Gutakowscy, Szydłowscy). Żona S-ego, «zawsze jeszcze posągowej piękności i niezachwianej cnoty» (J. Falkowski), cieszyła się powodzeniem towarzyskim, za jej platonicznego wielbiciela uchodził rezydent napoleoński J. K. Serra.
Po klęsce Napoleona S. włączył się do prac nad organizacją nowej administracji pod rosyjskim panowaniem. Został powołany 15 VI 1815 przez cara Aleksandra I do dep. Najwyższej Sądowej Instancji w senacie; w imieniu senatu witał 10 XI t.r. cara pod Kaliszem. Dn. 1 XII 1815 otrzymał od Aleksandra I nominację na członka Rady Stanu. W r. 1816 został ministrem sprawiedliwości; ministerium, zw. Komisją Sprawiedliwości, miało opracować nowy kodeks. S. był w tym gremium zwolennikiem zachowania Kodeksu Napoleona. Brał też w r. 1817 udział w pracach deputacji do ułożenia prawideł detaksacji dóbr. Charakteryzowała go uległość wobec Rosji i zachowawczość. Jako minister nie potrafił oprzeć się ani naciskom namiestnika Józefa Zajączka, ani pełnomocnika cara, senatora M. Nowosilcowa. Był zwolennikiem utrzymania cenzury. Podczas sejmu Król. Pol. 1818 r. często opuszczał obrady z powodu złego stanu zdrowia. Brał udział w glosowaniu 23 IV 1818, w którym przyjęto projekt Kodeksu Karnego. Był też członkiem powołanej przez Komisję Prawodawczą deputacji, która miała się zająć ułożeniem projektu przeprowadzenia rozgraniczenia wszystkich dóbr nieruchomych. Dn. 31 VII 1818 wydał odezwę, która ograniczała zakres przyszłej reformy kodeksu cywilnego; pierwsza księga Kodeksu Cywilnego została uchwalona przez sejm w r. 1825. Dn. 15 XI 1819 ustąpił ze stanowiska ministra. Otrzymał wówczas tytuł ministra stanu i został mianowany członkiem Rady Administracyjnej. Dn. 15 V 1821 car powołał go w skład komitetu do poprawienia błędów wynikających z niedokładnego przetłumaczenia tekstu konstytucji Król. Pol. z języka francuskiego na język polski. S. był zaniepokojony doniesieniami o antyrosyjskim spisku studentów w Wilnie i ostrą reakcją cara; prosił więc w liście z 21 X 1821 w. ks. Konstantego, aby ten «wstawił się za nami [Polakami] u swego brata». Zasiadając w Senacie podczas sejmu 1825 r., nie przejawiał aktywności. Był także, w r. 1825, przewodniczącym komisji do emisji banknotów. Podczas sejmu t.r. jako prezydujący Ogólnego Zgromadzenia Rady Stanu podpisał 31 III t.r. minutę raportu o stanie kraju. Dn. 2 I 1826 złożył przysięgę na wierność i posłuszeństwo Mikołajowi I.
Po śmierci J. Zajączka, S. został 29 VII 1826 mianowany prezesem Rady Administracyjnej (RA), która przejęła funkcję namiestnika Król. Pol. Jako prezes nie zajmował wyraźnego samodzielnego stanowiska. Wykonywał wolę cara i w. ks. Konstantego; ulegał opinii sekretarza Rady Franciszka K. Kosseckiego. We wrześniu 1826 wydał rozporządzenie zabraniające korzystania z książek Juliana Ursyna Niemcewicza „Śpiewy historyczne” i Izabeli Czartoryskiej „Pielgrzym w Dobromilu” w nauczaniu historii Polski. Powiązany z redemptorystami starał się łagodzić spór między w. ks. Konstantym a episkopatem o nielegalne sprowadzenie redemptorystów do Piotrkowic. Dn. 15 VI 1827 otworzył pierwsze posiedzenie Sądu Sejmowego (mającego rozpatrzeć sprawę przywódców Tow. Patriotycznego), ale jako członek RA był wyłączony z jego składu, a prezes Sądu Józef Bieliński nie zgodził się na przesyłanie mu raportów z rozpraw. Na ostatniej sesji Sądu, 16 III 1829, S. odczytał notę cara udzielającą sędziom nagany za zbytnią łagodność wobec oskarżonych. W styczniu 1829 czuwał nad zatwierdzeniem uroczystego otwarcia mauzoleum ku czci Jana III Sobieskiego wzniesionego z inicjatywy kapucynów w Warszawie. W końcu stycznia t.r. został wezwany do ks. Konstantego, gdzie przedstawiono mu wyrazy niezadowolenia cara Mikołaja I z jego nieudolności na stanowisku prezesa RA. Poruszony S. ze łzami prosił Konstantego o wstawiennictwo i obiecywał poprawę. Uzyskał obietnicę wsparcia i radę zatrzymania rozkazu carskiego wyłącznie do swej wiadomości. Był obecny podczas koronacji Mikołaja I na króla polskiego w Warszawie 24 V 1829. Odznaczony został przez cara 11 V t.r. Orderem św. Włodzimierza I kl., zapewne wówczas żona S-ego została damą honorową carowej Aleksandry. Jednak w grudniu 1829, w liście do ks. Konstantego car ubolewał, że z powodu ciągłych nieobecności S-ego oraz jego «moralnej nicości» sprawy w Królestwie przybierają zły obrót. S. uczestniczył w obradach sejmu 1830 r., z okazji pobytu Mikołaja I na sejmie wydał 27 V 1830 dla pary cesarskiej bal, na który Józef Nowakowski skomponował taniec polski. Podczas sejmu, 29 V, przedstawiono podpisany przez S-ego raport Rady Stanu z działalności rządu i Rady Stanu w l. 1824–8. Sobolewscy prowadzili w tych czasach dom otwarty; na rautach organizowanych zwłaszcza przez Izabelę bywali m.in. A. Humboldt, M. Paganini, śpiewaczka niemiecka H. Sontag, filozof Józef Gołuchowski, Joachim Lelewel i Niemcewicz.
Dn. 29 XI 1830 przed nocą listopadową, w. ks. Konstanty poufnie poinformował S-ego o wykryciu tajnego sprzysiężenia i decyzji cara Mikołaja I o konieczności dokonania aresztowań i ukarania winnych. Na wieść o wybuchu powstania S. został nakłoniony przez Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, Adama Czartoryskiego i Władysława Zamoyskiego do zwołania RA i zaproszenia na jej posiedzenie ludzi popularnych wśród powstańców. Przez całą noc trwała narada w domu S-ego, nad ranem S. podpisał dwie odezwy, które rozlepiono na murach: jedną, wzywającą do zgody narodowej, drugą, o rozszerzeniu RA. W jej imieniu podpisywał pisma do Mikołaja I. Do Rządu Tymczasowego wyłonionego z RA S. nie wszedł, podpisał jedynie, jako przewodniczący Rady, nominację Józefa Chłopickiego na naczelnego wodza. Na sejmie 1830/1 r. podczas głosowania na posiedzeniu 30 I 1831 izb połączonych był jednym z 21 kandydatów na prezesa Rządu Narodowego; otrzymał jedynie dwa głosy. Na kolejnych posiedzeniach sejmowych nie bywał, złożony ciężką chorobą (od lat uskarżał się m.in. na podagrę). Zdaniem Niemcewicza S. to «człek poczciwy, lecz mniej jak mierny», «nie intryga, lecz nikogo nie obrażająca mierność i szczęście prowadziły go do najwyższych urzędów».
S. miał dziedziczny Młochów koło Warszawy, na którym zapisał dożywocie żonie, był też właścicielem Żabieńca i Garbatek z przyległościami. W Młochowie urządził rezydencję, z parkiem i oranżeriami, a do zarządu dóbr zaangażował poleconego przez Jana Kwileckiego w r. 1814 zarządcę, który wprowadził spore zmiany w gospodarce. S. czerpał też dochody z kamienicy w Warszawie przy ul. Przejazd nr 649; od r. 1815 wynajmował apartament w pałacu Branickich przy Nowym Świecie nr 1245, mieszkał też na Lesznie, nr 669. Był jednym z wykonawców testamentu teściowej, E. Grabowskiej, zarządzając m.in. funduszem na zapomogi dla ubogich wdów. Wspomagał finansowo szpitale i kościoły, m.in. kościół w Tarczynie i Bożogrobców w Miechowie; był kawalerem (od r. 1812) ich orderu. Zmarł 4 VI 1831 w Warszawie. Został pochowany w kościele św. Krzyża.
Z małżeństwa z Izabelą z Grabowskich miał S. córki: Teresę Laurę (1796–1798) i Kwirynę Paulinę (1800–1810), pochowane na cmentarzu Świętokrzyskim w grobowcu babki Elżbiety z Szydłowskich Grabowskiej. Trzecia córka – Aleksandra – poślubiła Józefa Kwieckiego, syna Wirydianny Fiszerowej (zob.). Dn. 13 III 1837 został zawarty układ majątkowy między wdową po S-m Izabelą a Aleksandrą o prawie do użytkowania przez nią pałacu w Młochowie i zabudowań gospodarczych.
Po śmierci S-ego car Mikołaj I dn. 18/30 XI 1831 przyznał wdowie dożywotnią pensję w wysokości 40 tys. zł. z funduszy skarbu Król. Pol. Izabela resztę życia spędziła w Warszawie, gdzie zmarła prawdopodobnie w r. 1856.
Portrety S-ego, pędzla Józefa Peszki (olej, po r. 1790) i jego żony Izabelli z Grabowskich, pędzla Józefa Grassiego (olej, 1796) w Muz. Narod. w W., fot. portretu S-ego, w: B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: Teki ikonograficzne XIX–XX w., t. 8; – Tomaszewski W., Bibliografia warszawskich druków muzycznych 1801–1850, W. 1992; PSB (Brühl Alojzy Fryderyk Józef, Grabowski Stanisław); Leksykon historii Polski [Oprac.] M. Czajka, M. Kamler, W. Sienkiewicz, W. 1995; Boniecki, II 156, VII 10; Kossakowski, Monografie, II 358–9; Niesiecki; Dołęga-Cieszkowski S., Senatorowie Ks. Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1815–1831, W. 1891 s. 14, 16, 18, 62–3; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; tenże, Kawalerowie; tenże, Legia Honorowa; Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zasobie, Oprac. i red. F. Ramotowska, W. 1998 II 24, 43–4, 136; Wójcicki, Cmentarz Powązkowski, III 5; – Askenazy S., Dwa stulecia XVIII i XIX, W. 1910; tenże, Łukasiński, W. 1908 I 367, II 366; tenże, Rosja–Polska 1815–1830, Lw. 1907 s. 76; Bartoszewicz K., Utworzenie Królestwa Kongresowego, Kr. 1916 s. 185, 236; Bojasiński J., Rządy tymczasowe w Królestwie Polskim, maj–grudzień 1815, W. 1902 s. 31, 61, 186; Chyczewska A., Marcello Bacciarelli 1731–1818, Wr. 1973 s. 114–15 (reprod. nr 133); Dąbrowski M., Warszawskie lata Waleriana Krasińskiego, „Roczn. Warsz.” T. 20: 1987; Dihm J., Trzeci Maja, Kr. 1932; Dylągowa H., Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821–1829, W. 1970; Gąsiorowska N., Wolność druku w Królestwie Kongresowym, W. 1916 s. 26, 28, 246–7; Gołba Z., Rozwój władz Królestwa Polskiego w okresie powstania listopadowego, Wr. 1971 s. 34, 88–9; Grochulska B., Księstwo Warszawskie, W. 1966 s. 53 (jako Ignacy), 59, 121; Grynwaser H., Kodeks Napoleona w Polsce, Wr. 1951; Handelsman M., Kryzys roku 1821 w Królestwie Polskim, „Kwart. Hist.” T. 53: 1939 z. 2; tenże, Rezydenci napoleońscy w Warszawie 1807–1813, Kr. 1915 s. 141–2; Hist. dyplomacji pol., III; Izdebski H., Rada Administracyjna Królestwa Polskiego w latach 1815–1830, W. 1978 s. 28–9, 45, 50–3; Jabłońska-Deptuła E., Przystosowanie i opór. Zakony męskie w Królestwie Kongresowym, W. 1983; Kosim J., Pod pruskim zaborem, Warszawa w latach 1796–1806, W. 1980 s. 145, 147; Kraushar A., Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800–1832, Kr.–W. 1900–6 I 128, II 29 (reprod. portretu J. Peszki); Król-Kaczorowska B., Pałac pod Blachą, W. 1974 s. 64–5; Kukiel M., Wojna 1812 roku, Kr. 1937 I 113; Loret M., Życie polskie w Rzymie w XVIII w., Rzym 1930 s. 265; Łepkowski T., Warszawa w powstaniu listopadowym, W. 1957; Manteuffel T., Centralne władze oświatowe na terenie b. Królestwa Kongresowego (1807–1815), W. 1929 s. 51, 52, 96; Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 r., „Przegl. Hist.” T. 51: 1960 s. 350; tenże, Z dziejów Towarzystwa Przyjaciół Nauk, W. 1953 s.49, 51, 155; Nadzieja J., Generał Józef Zajączek 1752–1826, W. 1975 s. 322, 507, 524, 527; Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, W. 1984 I; Przewalski S., Józef Grzegorz Chłopicki 1771–1854, W. 1995 s. 63, 70; Powstanie Listopadowe 1830–1831. Dzieje wewnętrzne, militaria. Europa wobec powstania, Pod red. W. Zajewskiego, W. 1980 s. 50, 70–1; Rembowski A., Towarzystwo Królewskie Gospodarsko-Rolnicze Wielkiego Księstwa Warszawskiego z 1810, „Bibl. Warsz.” 1901 t. 2; [Rolle J. A.] Dr Antoni J., Wybór pism, Kr. 1966 II 372; Rymszyna M., Gabinet Stanisława Augusta, W. 1962 s. 140, 185; Senatorowie i posłowie Sejmu Wielkiego, Oprac. J. Kowecki, W. 1991 s. 56 (reprod. portretu S-ego), 99; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3 maja, „Pam. Bibl. Kórnickiej”, Z. 2: 1930, s. 56, 79; Skarbek F., Dzieje Księstwa Warszawskiego, P. 1860 I 151, 172, II 161; Skup W., Warszawskie Liceum Królewskie (1804–1806), „Bibl. Warsz.” 1911 t. 3 s. 499; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897 s. 44, 50, 124; Smolka S., Polityka Lubeckiego, Wstęp R. Kołodziejczyk, W. 1984 I 481; Szyndler B., Stanisław Nałęcz Małachowski 1736–1809, W. 1979 s. 290; Zajewski W., Józef Wybicki, W. 1983 s. 195–6, 209, 224, 255; Żywirska M., Ostatnie lata życia króla Stanisława Augusta, W. 1978 s. 145, 232; – Arch. Wybickiego, II; Barzykowski, Hist. powstania, I 34, 156, 329–30, 390, II 99; Diariusz sejmu Królestwa Polskiego 1818, W. 1818 I 8, 108, III 36; Diariusz sejmu ordynaryjnego […] 1788 I cz. 1 s. 15, 43; Diariusz sejmu ordynaryjnego […] 1790 I cz. 2 s. 253, 258, 270, 407; Diariusz sejmu z r. 1830–1831, Wyd. M. Rostworowski, Kr. 1907 I 25, 195, 200, 207, 210–11, 382, II 602, III 438, VI 333; Diariusz senatu, sejmu Królestwa Polskiego 1825, W. 1828 I 2, III 104, 106; Diariusz senatu z roku 1830–1831, Wyd. S. Pomarański, Kr. 1929 s. 24–5, 55, 68, 170; Diariusze sejmów Księstwa Warszawskiego, Z. 1: Dziennik posiedzeń izby poselskiej r. 1809, Wyd. M. Handelsman, W. 1913 s. 4; Falkowski J., Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce, P. 1877 II 45, 188, 190, III 352, 374; Instrukcje i depesze rezydentów francuskich w Warszawie 1807–1813, Wyd. M. Handelsman, Kr. 1914 II 90, 154, 500; Kicka N., Pamiętniki, W. 1972 s. 76, 90; Korespondencja Lubeckiego z ministrami sekretarzami stanu Ignacym Sobolewskim i Stefanem Grabowskim, Kr. 1909; Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972; Księgi Referendarii Koronnej, W. 1957 II; Lelewel J., Pamiętnik z roku 1830–1831, W. 1924 s. 11; Materiały do dziejów Komisji Rządzącej z r. 1807, Wyd. M. Rostworowski, Kr. 1918 s. 3, 8, 12, 40, 251, 257, 341, 384; Mat. do dziej. Sejmu Czteroletniego, IV 383, V 241; Nakwaska A., Ze wspomnień wojewodziny Nakwaskiej, „Kron. Rodzinna” 1891 s. 200, 232; Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, W. 1957, II 67; tenże, Pamiętniki 1809–1820, P. 1876 II 434; tenże, Pamiętniki z 1830–1831 roku, Wyd. M. A. Kurpiel, Kr. 1909 s. 9, 33, 35, 47–9; Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, W. 1984 I; Pamiętniki dekabrystów, W. 1960; Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, W. 1963; Protokoły Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, I cz. 1, 2, II cz. 2, III cz. 1; Rabowicz E., Krakowski B., Kowecki J., Zagadki Sejmu Czteroletniego, W. 1996 s. 146; Relacja z examinu Kommissyi Skarbu WXL z dwóch lat od raty 7browej 1786 R. do raty marcowej 1788, przez JW Butrymowicza […] 1791 R. uczyniona, nlb.; Rocznik Polityczny Polski, W. 1830 s. 7, 12, 21, 353, 359, 421; Sejm Królestwa Polskiego o działalności Rządu i stanie Kraju 1816–1830, W. 1995; Sierawski N., Pamiętnik oficera konnego pułku gwardyi za czasów w. ks. Konstantego, Lw. 1907 s. 116, 121; Vol. Leg., IX 50, 62, 201, 228, 250, 271, 276, 290; Wężyk F., Powstanie Królestwa Polskiego w roku 1830 i 1831. Pamiętnik spisany w r. 1836, Kr. 1859 s. 15; – B. Czart.: rkp. 698 s. 821, rkp. 930 s. 309, rkp. Ew. 498 (Arch. Młochowskie 1787–1858) npg., Ew. 1537 (Arch. Młochowskie. Walenty Sobolewski: Akta pełnomocnika adwokata Jonasa 1790–1821 oraz papiery prawne Józefa Jeziorańskiego adwokata przy sądzie apelacyjnym 1793–1829) npg., rkp. Ew. 1617 (Arch. Młochowskie 1781–1858) npg.; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 163 t. 1 k. 144, rkp. 718 (Teki Walewskiego) k. 971–974.
Ewa Danowska