Krawiec Walenty (zm. 1573), kupiec lubelski, działacz religijny związany z ruchem ariańskim. Wiadomości na jego temat są bardzo skąpe, niejasne i sprzeczne. Prowadził skład winny w Lublinie i prawdopodobnie w czasie podróży kupieckich na Litwę zetknął się z ruchem judaizanckim zaszczepionym na tym terenie przez «heretyków» nowogrodzko-moskiewskich. W okresie osłabienia lubelskiego zboru braci polskich (po śmierci jego ministra Stanisława Paklepki 1565) zaczął szerzyć radykalne poglądy religijne wśród członków zboru. W r. 1567 synod ariański w Krakowie, zaniepokojony szerzącą się nauką K-a «o niewyznawaniu Syna Bożego, o szabacie, a potym i co dalej» upomniał zbór lubelski przestrzegając przed poglądami K-a. Z ogłoszonego przez S. Lubienieckiego listu Jerzego Blandraty do zborów polskich (27 I 1568) wynika jednak, że K. utrzymał swój urząd seniora zboru lubelskiego i że pełnił rolę łącznika między zborem polskim a siedmiogrodzkim, w którym doszły już były do głosu skrajne tendencje doktrynalne (sabatarianizm, judaizantyzm). Pochłonięty całkowicie sprawą propagandy swych poglądów religijnych – zdaje się bowiem nie ulegać wątpliwości, że ze zboru ariańskiego został ostatecznie usunięty – K. porzucił z czasem handel i jak informuje pisarz synodalny, postradawszy zmysły, «włóczył się po światu», podając się za posła od różnych królów i książąt. W r. 1573, w czasie konwokacji po śmierci Zygmunta Augusta, zjawił się w Warszawie z rzekomymi listami królowej angielskiej do stanów koronnych. Oskarżony przez kupców warszawskich o niedotrzymanie umów, nieuregulowanie rachunków, został pojmany i osadzony za długi w więzieniu ratuszowym, gdzie popełnił samobójstwo.

Szczucki L., Marcin Czechowic, W. 1964; Tworek S., Zbór lubelski i jego rola w ruchu ariańskim w Polsce w XVI–XVII wieku, L. 1966; Wajsblum M., Dyteiści małopolscy, „Reform. w Pol.” R. 5: 1928: – Lubieniecki S., Historia reformatio-nis Polonicae, Freistadii 1685 s. 229; Najstarsze synody arian polskich, Ogłosił S. Zachorowski, „Reform. w Pol.” R. 1: 1921.
Halina Kowalska