Stojałowska z Hołobutów Wanda (1905–1995), biolog, parazytolog, profesor Akademii Medycznej w Lublinie.
Ur. 3 VI w Żurawnie (pow. żydaczowski), była córką Zygmunta Teodora Hołobuta, sędziego Sądu Okręgowego w Samborze, i Wandy Joanny z Grzymalskich. Miała młodszego brata, Wiesława Hołobuta (1907–1988), profesora fizjologii, rektora (1956–9) i doktora honoris causa (1985) Akad. Med. w Lublinie.
W r. 1923 ukończyła Wanda szkołę średnią we Lwowie. Od t.r. studiowała biologię na Wydz. Matematyczno-Przyrodniczym UJK. Po ukończeniu studiów w r. 1928 była do r. 1941 nauczycielką w lwowskich szkołach średnich. W r. 1940 wyszła za mąż za Kazimierza Stojałowskiego. Podczas okupacji niemieckiej miasta pracowała w l. 1942–4 przy produkcji szczepionki przeciwtyfusowej w kierowanym przez Rudolfa Weigla Inst. Badań nad Durem Osutkowym (Institut für Fleckfieber- und Virusforschung). Jesienią 1945 opuściła Lwów i zamieszkała w Lublinie, gdzie w listopadzie t.r. została asystentem w kierowanym przez Hieronima Jawłowskiego Zakł. Biologii na Wydz. Lekarskim UMCS (przekształcony w r. 1950 na Akad. Med.). W r. 1947, po zdaniu egzamiu uzupełniającego z filozofii, uzyskała magisterium z biologii. Wykładała biologię w uniwersyteckim Studium Wstępnym (1947–9), następnie zoologię dla studentów geografii (1949–50). Prowadziła badania nad stawonogami Diplopoda (krocionogi); w październiku 1950 doktoryzowała się na podstawie napisanej pod kierunkiem Jawłowskiego rozprawy Krocionogi okolic Lublina na tle fauny krocionogów Polski („Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, S. C, Vol. 5: 1950) i została adiunktem. Kontynuowała badania nad rozmieszczeniem i składem gatunkowym krocionogów Polski oraz ustalała kierunki ich migracji z krajów ościennych, wykrywając w Polsce, nieopisane dotąd na jej terenie nowe gatunki Diplopoda. Pracowała też nad etologią oraz zagadnieniami fizjologii, a zwłaszcza metabolizmu oddechowego i poziomu kwasu cytrynowego w kolejnych stadiach rozwoju osobniczego tej grupy zwierząt. Drugim kierunkiem zainteresowań S-iej była parazytologia lekarska; początkowo zajmowała się różnymi pasożytami przewodu pokarmowego człowieka, ale ostatecznie skupiła się na zagadnieniach owsicy. Badała dynamikę zmian inwazji owsika w żłobkach, przedszkolach, szkołach i zakładach specjalnych oraz u osób dorosłych. Dużo uwagi poświęciła zagadnieniom zapobiegania i zwalczania owsicy, ocenie skuteczności działania leków oraz metodom stosowanym w laboratoryjnej diagnostyce owsicy. Opublikowała m.in. Zagadnienia profilaktyki w owsicy („Wiad. Parazytologiczne” R. 4: 1958). W l. 1960–1 prowadziła wykłady zlecone z zoologii ogólnej na Wydz. Biologii i Nauk o Ziemi UMCS. Habilitowała się tamże 22 III 1961 na podstawie rozprawy Krocionogi (Diplopoda) Polski (W. 1961) i we wrześniu t.r. została docentem w Katedrze Biologii Akad. Med. Dodatkowo w l. 1961–2 kierowała Katedrą Zoologii Ogólnej UMCS i prowadziła wykłady z parazytologii dla studentów biologii.
Po przejściu na emeryturę Jawłowskiego, w r. 1963, objęła S. kierownictwo Katedry i Zakł. Biologii i Parazytologii Akad. Med. W r. 1970 została mianowana profesorem nadzwycz. Publikowała kolejne prace z zakresu parazytologii, m.in. rozdziały Epidemiologia chorób pasożytniczych i ich zwalczanie oraz Helmintologia lekarska w podręczniku dla studentów medycyny „Zarys parazytologii lekarskiej” (W. 1967, 1972). Badania nad krocionogami kontynuowała w napisanej wspólnie z Wojciechem Staręgą rozprawie Krocionogi Polski (Katalog Fauny Polskiej, W. 1974 cz. 14 z. 2). Ogółem z obu dziedzin ogłosiła samodzielnie i we współautorstwie 46 prac. Była promotorem trzech doktoratów i opiekunem jednego przewodu habilitacyjnego. Brała udział w pracach wielu towarzystw naukowych, m.in. była przewodniczącą Oddz. Lubelskiego Polskiego Tow. Parazytologicznego, zastępcą przewodniczącego Oddz. Lubelskiego Polskiego Tow. Zoologicznego, sekretarzem naukowym Oddz. Lubelskiego Polskiego Tow. Przyrodników im. Kopernika, sekretarzem Oddz. Lubelskiego Polskiego Tow. Fizjologicznego i przewodniczącą Komisji Parazytologicznej Lubelskiego Tow. Naukowego, a także członkiem Centre International de Myriapodologie w Paryżu. W r. 1975 przeszła S. na emeryturę, ale nadal służyła radą i pomocą w działalności Katedry i Zakładu oraz publikowała prace, m.in. Przegląd prowadzonych badań nad krocionogami (Diplopoda) w Polsce („Przegl. Zool.” R. 24: 1980) i Nietypowe inwazje pasożytnicze człowieka („Wiad. Parazytologiczne” R. 27: 1981, wspólnie z Romanem Gierygiem). Zmarła 16 V 1995 w Lublinie, została pochowana na cmentarzu przy ul. Lipowej. Była odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem im. Konstantego Janickiego przez Polskie Tow. Parazytologiczne.
Małżeństwo S-iej z Kazimierzem Jerzym Konstantym Stojałowskim (1902–1983), lekarzem miejskim we Lwowie (przed drugą wojną światową), lekarzem wojskowym 10. Samodzielnego Baonu Sanitarnego 8. Dyw. II Armii WP (w czasie wojny), a po wojnie m.in. lekarzem ftyzjatrą w Państw. Szpitalu Klinicznym nr 2 w Lublinie, było bezdzietne.
Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, W. 1962 s. 266; – Dzieje parazytologii polskiej w latach 1945–2000, Red. E. Lonc, B. Płonka-Syroka, W. 2004 s. 76; Kronika Akademii Medycznej w Lublinie za rok akademicki 1994–1995, L. 1998 s. 96; Lwowsko-Kresowe korzenie wyższych uczelni Lublina, Red. W. Stążka, L. 2000 (fot.); Nasi nauczyciele zawsze z nami, „Alma Mater. Kwart. Akad. Med. w L.” R. 10: 2000 nr 2 s. 194 (fot.); Tustanowska-Stachura A., Wanda Stojałowska, w: Księga pamiątkowa Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMCS, L. 1995 s. 61 (fot.); – Wspomnienia pośmiertne z r. 1996: „Bulletin Centre International Myriapodologie” (Paris) Vol. 9 s. 7 (G. Kania), „Wiad. Parazytologiczne” R. 42 z. 1 s. 132–6 (R. Gieryng, bibliogr. prac S-iej, fot.).
Roman Gieryng