INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wanda Szczepanowska     

Wanda Szczepanowska  

 
 
1889-12-18 - 1978-02-04
| tkacz
 
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczepanowska Wanda (1889–1978), malarka, tkaczka.

Ur. 18 XII we Lwowie, była córką Stanisława Antoniego (zob.) i Heleny z Wolskich, siostrą Stanisława Wiktora (zob.), Eleonory (zob. Plutyńska Eleonora), Flory (Florentyny, zob.), Witolda i Zofii, żony Stefana Szumana, lekarza i psychologa.

S. odebrała nauki początkowe w domu; w r. 1908 przygotowywała się do matury, którą prawdopodobnie złożyła eksternistycznie. Studiowała następnie na wydziałach matematycznych i filozoficznych uniwersytetów w Oksfordzie, Lozannie i Lwowie, kształcąc się m.in. w dziedzinie chemii. We Lwowie związała się z żeńskim skautingiem oraz należała do Polskich Drużyn Strzeleckich. Po wybuchu pierwszej wojny światowej pracowała (do r. 1922) w Polskich Kolumnach Sanitarnych bp. Adama Sapiehy (od jesieni 1918 Szpitale Kolumn im. Księcia Biskupa Sapiehy); za tę działalność została odznaczona Medalem Niepodległości. W sierpniu 1924 we dworze w Goszycach pod Krakowem uczestniczyła w zjeździe z okazji dziesiątej rocznicy przekroczenia granicy zaboru rosyjskiego przez patrol Władysława Beliny-Prażmowskiego.

Od r. 1923 studiowała S. malarstwo w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Ludwiki i Józefa Mehofferów w Krakowie pod kierunkiem m.in. Jerzego Fedkowicza. Od jesieni 1925 kontynuowała studia w ASP w Warszawie. Malowała w tym czasie portrety i pejzaże (Bukowina, Warszawska ulica), eksperymentowała z techniką enkaustyczną. Obok siostry, Eleonory, była w r. 1926 jedną z założycielek warszawskiej Spółdzielni Artystów Plastyków «Ład», zajmującej się wyposażeniem wnętrz. Pod wpływem siostry zainteresowała się tkaniną artystyczną; z r. 1929 pochodzi jej żakardowa makata Romby, w której skośna kratownica z przenikających się rombów i kwadratów tworzy efekt zbliżony do struktury krystalicznej. Z racji wykształcenia w dziedzinie chemii została w «Ładzie» kierowniczką farbiarni, którą prowadziła początkowo razem z Janiną Grzędzielską. Na podstawie tradycyjnego farbiarstwa ludowego opracowała wiele receptur barwienia tkanin farbami roślinnymi, dbając o ich odporność na pranie i światło słoneczne. Stworzyła bogatą paletę kolorystyczną barwników do farbowania wełny i jedwabiu. Wiele uwagi poświęciła doświadczeniom z indantrenami, błękitnymi barwnikami syntetycznymi, które w r. 1928 wprowadziła do barwienia lnu. W r. 1930 ukończyła studia w ASP. Na Wystawie Okrężnej Tkanin i Ceramiki Spółdzielni «Ład», Grafiki Stow. «Ryt» i Rzeźb Henryka Kuny pokazała w r. 1931 dwie makaty. Wykonany w warsztatach «Ładu» kilim jej projektu eksponowano w r. 1933 na Wystawie Sztuki Polskiej w Moskwie. W r. 1936 zaprojektowała i utkała na pionowym krośnie gobelin Kopernik; otrzymała za niego nagrodę na urządzonej w r. 1937 przez «Ład» ekspozycji w IPS „Sztuka Wnętrza i Sztuka Hafciarska” (tkaninę zakupiło MSZ). Również w IPS, na wystawie „Sztuka Tkacka w Polsce Dawna i Współczesna”, pokazała w r. 1938 wykonaną w warsztatach «Ładu» tkaninę geometryczną z lnu i jedwabiu.

W czasie okupacji niemieckiej pracowała S. od jesieni 1939 jako pielęgniarka w szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Okresowo mieszkała w podwarszawskim Zalesiu, gdzie razem z siostrą opiekowała się chorą przyjaciółką Zofią Baudouin de Courtenay. Po reaktywacji «Ładu» w r. 1945 w Kłodzku pomagała w organizacji jego warsztatów. Na I Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej w Warszawie pokazała w r. 1952 dwuosnowową tkaninę dekoracyjną. T.r. na wystawie kilimów w Pradze otrzymała złoty medal. Od r. 1953 wykładała w warszawskiej ASP oraz uczestniczyła w organizacji Tkackiej Pracowni Doświadczalnej, utworzonej staraniem Sekcji Architektury Wnętrz tamtejszego okręgu ZPAP. Latem t.r. udzielała konsultacji w zakresie farbowania nici do konserwacji tkanin w Państw. Zbiorach Sztuki na Wawelu. Projektowane przez nią i wykonane w Spółdzielni «Ład» żakardowe tkaniny wykorzystano w r. 1955 jako obicia ścian w salach warszawskiej Filharmonii. Dwie tkaniny z serii Sad (Sad III, len, jedwab, żakard i Sad IV, len, wełna) pokazała w r. 1957 na II Ogólnopolskiej Wystawie Architektury Wnętrz i Sztuki Dekoracyjnej w Warszawie. W r. 1962 w Sopocie i w r. 1969 w Łodzi brała udział w wystawie „Sztuka użytkowa w XXV-leciu PRL”.

W swej twórczości najczęściej operowała S. motywami zaczerpniętymi z polskich tkanin ludowych i przetworzonymi. Do końca życia była związana z «Ładem» (od r. 1962 «Ład» Spółdzielnia Pracy Architektury Wnętrz). Zmarła 4 II 1978, została pochowana na cmentarzu w Chotomowie koło Jabłonny. Była odznaczona Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) oraz Złotym Krzyżem Zasługi.

Rodziny S. nie założyła.

Tkaniny S-iej znajdują się w zbiorach Muz. Narodowego w Warszawie i Centralnego Muz. Włókiennictwa w Łodzi, a także w posiadaniu prywatnym. Jej tkanina podwójna Wielbądy (Ptaki) z r. 1959 była kilkakrotnie eksponowana na różnych wystawach.

 

Indeks artystów plastyków absolwentów i pedagogów wyższych uczelni plastycznych oraz członków ZPAP 1939–2006, Gd.–Kr. 2008; Łoza, Czy wiesz, kto to jest; Nowa encyklopedia powszechna PWN, W. 1997 VI; Słownik artystów plastyków. Artyści plastycy okręgu warszawskiego ZPAP 1945–1970, W. 1972; – Dziedzictwo wyprowadzić. Dalsze twórcze ciągi: Kolekcja tkaniny podwójnej w zbiorach Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Ł. 2008; Katalog Wystawy Okrężnej Tkanin i Ceramiki Spółdzielni Ład, Grafiki Stowarzyszenia „Ryt”, Rzeźb Henryka Kuny, W. 1931; Krystyna Szczepanowska-Miklaszewska. Katalog wystawy, W. 2004 (fot. S-iej); Ogólnopolska wystawa architektury wnętrz, W. 1957; I Ogólnopolska wystawa architektury wnętrz i sztuki dekoracyjnej, W. 1952; Polska sztuka użytkowa w XXV-leciu PRL, Wr. 1972; Sztuka tkacka w Polsce dawna i współczesna, W. 1938; Wystawa Grupy Ład. Sztuka wnętrza, W. 1936; – Bilewicz H., Żakardy w Ładzie, w: Spółdzielnia Artystów Ład 1926–1996, W. 1998 I 181, 183–4, 215; Bułhakowa K., Polska sztuka stosowana, w: Tkanina polska, W. 1959 s. 73; Czasznicka Z., Tkaniny „Ładu”, „Plastyka” T. 4: 1938 nr 8–9 s. 236; Demska A., Ład a tradycja tkactwa ludowego w: Spółdzielnia Artystów Ład 1926–1996, W. 1998 I 252 (fot. na s. 251); Hist. sztuki pol., III 430; Huml I., Polska sztuka stosowana XX wieku, W. 1978 s. 159; Jurga H., Kilimy, gobeliny, dywany, w: Spółdzielnia Artystów Ład 1926–1996, W. 1998 I 164; Orynżyna J., O sztukę ludową. Pamiętnik pracy, W. 1965 s. 70; Piękno użyteczne, W. 1975 s. 34; Piwocki, Hist. ASP, s. 221; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Pol. życie artyst. w l. 1945–1960; Sosnowska J., Materiały do dziejów Instytutu Propagandy Sztuki 1930–1939, W. 1992 s. 88–9; Śledziewska A., Polska tkanina współczesna, w: Tkanina polska, W. 1959 s. 88; Telakowska W., W kręgu chłopskiej kultury, W. 1970 s. 30; Wojciechowski A., O sztuce użytkowej i użytecznej, W. 1955 s. 57; – „Życie Warszawy” 1978 nr 62, 69, 74 (nekrologi); – Arch. Zamku Królewskiego na Wawelu w Kr.: sygn. AZK PZS– V–3/A; B. Jag.: sygn. Przyb. 79/97 (koresp. Stefana Szumana).

Jolanta Laskownicka

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Flora Szczepanowska

1884 - 1929-07-05 pianistka
 
 

Stanisław Antoni Szczepanowski

1846-12-12 - 1900-10-31 inżynier
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Piotr Dejmek

1953-04-25 - 2010-04-20
aktor teatralny
 

Grażyna Bacewicz

1909-02-05 - 1969-01-17
kompozytorka
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Bronisław Wojciech Rykowski

1900-08-31 - 1981-09-27
ziemianin
 

Stefan Florian Stablewski

1895-11-09 - 1985-11-28
publicysta
 

Antoni Franciszek Madeyski

1862-10-17 - 1939-02-01
rzeźbiarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.