INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wiktor Gładysz     

Wiktor Gładysz  

 
 
1866-12-21 - 1951-08-12
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Gładysz Wiktor (1866–1951), kupiec, przemysłowiec, działacz społeczny. Ur. 21 XII w Brzezince, pow. międzychodzkiego. Był synem Karola, siodlarza i właściciela fabryki powozów w Poznaniu, oraz Anastazji ze Stoińskich Wąchalskiej. G. wychowywał się w ciężkich warunkach, ojciec bowiem rychło stracił fabrykę, a później wiano swej żony, 400-morgowy folwark Brzezinkę. Osierocony w ósmym roku życia przez matkę, G. ukończył w 1880 r. szkołę powszechną w Kamionnie; dokształcał się jeszcze u miejscowego nauczyciela z zamiarem przygotowania się do zawodu nauczycielskiego, ale wskutek germanizacji szkół, rodzina wybrała mu zawód kupiecki. W Poznaniu uczęszczał do miejskiej szkoły średniej, a w 1882 r. wstąpił na praktykę do drogerii R. Barcikowskiego. Równocześnie ukończył polską wieczorową szkołę kupiecką. Poświęcał też dużo czasu w tym okresie, jak również i później, na samokształcenie zawodowe, ogólne i w dziedzinie wychowania fizycznego. W tajnym kółku Orzeł, założonym przez G-a, uzupełniano wiadomości z literatury i historii polskiej oraz odbywano ćwiczenia fizyczne (1884–6). Po ukończeniu praktyki (1886) przeszedł G. szybko przez wszystkie szczeble kariery kupieckiej i już w r. 1891 został kierownikiem drogerii. Przekształcił ją na skład hurtowy, jedyny wówczas tego rodzaju hurt polski w zaborze pruskim. W r. 1901 przeniósł przedsiębiorstwo do nowych obszernych pomieszczeń. W r. 1909 nabył na własność firmę R. Barcikowski i dobrawszy sobie wspólników prowadził ją do r. 1919. Następnie zorganizował przy firmie fabrykację lekarstw i specyfików oraz zamienił przedsiębiorstwo w wielką spółkę akcyjną. To był szczyt osiągnięć G-a w pracy zawodowej. Rozwijająca się od kilku lat choroba, wyjazd na długą kurację (1921–2), dewaluacja, a przede wszystkim niesumienność głównego akcjonariusza, doprowadziły go do utraty przedsiębiorstwa (1922).
 
1886 r. wstąpił do utworzonego w Poznaniu Sokoła. Już w następnym roku został nauczycielem gimnastyki «gniazda» poznańskiego i na tym stanowisku pracował do r. 1909. W 1891 r. reprezentował Poznań na II wszechsłowiańskim zlocie w Pradze. Na zjeździe w Inowrocławiu 1893 r. został G. naczelnikiem utworzonego tam Związku Sokołów Polskich w państwie niemieckim. Funkcję tę pełnił przez 25 lat, w l. 1909–1919 był pierwszym zastępcą naczelnika. Jemu to głównie przypisać należy potężny rozwój sokolstwa w Niemczech. W r. 1896 pierwszy związkowy zlot sokolstwa w Poznaniu, zorganizowany przez G-a, stał się wielkim wydarzeniem. Jego Nauka gimnastyki sokolej (P. 1897 s. 104) była podręcznikiem używanym przez sokolstwo w Niemczech do 1910 r. W r. 1902 zorganizował przy Sokole tzw. Grono techniczne związkowe i sam mu przewodniczył. Grono to «stanowiło serce i mózg… wielkopolskiej szkoły wychowania fizycznego». Był członkiem komisji redakc. dwutyg. „Sokół”, w którym umieszczał swe artykuły (1902–20); równocześnie redagował „Wieczory ćwiczebne” jako dodatek do „Sokoła”. G. «dla sokolstwa w zab. pruskim był tym, czym Durski dla sokolstwa w Galicji» (Srebrna księga Sokoła pozn. s. 73). W uznaniu jego zasług, w 25-lecie «gniazda» poznańskiego otrzymał w 1911 r. członkostwo honorowe, a okręgowi poznańskiemu nadano nazwę im. Wiktora G-a. W r. 1900 był współzałożycielem w Poznaniu Tow. Młodych Drogerzystów, jedynej tego rodzaju organizacji polskiej w zaborze pruskim. W l. 1902–1919 był jej prezesem. Towarzystwo prowadziło systematycznie odczyty i dyskusje na tematy zawodowe, organizowało kursy dokształcające, wydawało podręczniki, wreszcie utworzyło szkołę drogistowską. G. był inicjatorem i realizatorem tych poczynań. Towarzystwo odciągając od szkół i związków niemieckich młodzież polską, kształciło ją zawodowo i rozbudzało w niej równocześnie świadomość narodową i patriotyzm. W dowód uznania Tow. mianowało go w 1910 r. członkiem honorowym, a w 1922 swym prezesem honorowym. Był przewodniczącym Komisji, która służyła fachową pomocą Z. Lewandowskiemu przy opracowaniu „Polskiego słownictwa w zakresie chemii, farmacji i lecznictwa” (t. I P. 1914). W 1919 r. został prezesem Związku Drogerzystów w Poznaniu, zmienionym w Związek Drogerzystów Rzeczypospolitej Polskiej, gdy w l. 1919–23 rozciągnął swą działalność na całą Polskę; funkcję prezesa pełnił G. do r. 1939. Był współzałożycielem szeregu szkół drogeryjnych głównie w Polsce zachodniej. Wchodził do komitetu redakcyjnego tyg. „Drogerzysta” (1919–33) i ,,Wiadomości Drogistowskich” (1933–9); zamieszczał w tych pismach liczne artykuły. Pisał też do „Młodego Drogerzysty” (1922–4), „Świata kupieckiego”, jak również do „Kalendarza-notatnika drogeryjno-farmaceutycznego” (1922–39). Związek mianował G-a swoim członkiem honorowym, a następnie honorowym prezesem, a na 50-lecie, w 1947 r., wyróżnił go złotą odznaką i potwierdził członkostwo honorowe. W okresie międzywojennym pełnił ponadto w Poznaniu funkcje: członka zarządu w Hurtowni Perfumeryjnej, członka rady nadzorczej w Izbie Przem.-Handlowej oraz w Banku Hipotecznym; był zast. prezesa rady nadzorczej firmy R. Barcikowski, v-prezesem Zw. Właśc. Domów i Nieruchomości, radnym m. Poznania z ramienia Stron. Narodowo-Demokratycznego przez lat kilkanaście i w in. organizacjach. Wykazywał wciąż wielką ofiarność na cele społeczne. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi oraz Orderem Odrodzenia Polski.
 
W październiku 1939 więziony w VII forcie w Poznaniu, a w styczniu i lutym 1940 w obozie przejściowym na Głównie, skąd wywieziony został do Generalnego Gubernatorstwa. Przeszedł gehennę powstania warszawskiego i tułaczkę popowstaniową. Ostatnie lata przebywał w Poznaniu. Zm. 12 VIII 1951 r. w Buku i tam jest pochowany. W 1894 r. poślubił Wandę Goławiecką (1873–1952), z którą wychował pięć córek i dwóch synów. Starszy z nich, Mieczysław, działacz plebiscytowy na Górnym Śląsku, absolwent W.S.H. w Poznaniu i pracownik oddz. firmy R. Barcikowski w Gdyni, zginął pod Radomiem w kampanii wrześniowej na czele plutonu 65 pp. (IX 1939 r.).
 
 
Nalepka formatu znaczka pocztowego z wizerunkiem G-a, wyd. w Poznaniu 1936 r. w nakładzie ok. 10 tys. sztuk na budowę letniska Wiktorówka w Promnie dla drogerzystów; – Rządkowski L., Enc. Farmaceutyczna, P. 1937 IV 360–361; – Karwowski S., Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego, P. 1920 II; Lewandowski Z., Polskie słownictwo w zakresie chemii, farmacji i lecznictwa, P. 1914 I; Powidzki T., Sokół Wielkopolski w dążeniu do niepodległości. Z dziejów Związku Sokołów Polskich w państwie niemieckim, P. 1934 (na s. 18 wizerunek G-a); – „Drogerzysta” 1926 s. 852 (z okazji 60-ciolecia urodzin G-a; z wizerunkiem); „Kalendarz Sokoli” I–III na l. 1911–1913, Oberhausen 1910–1912, roczn. IV na 1914 r. (P. 1913), (w rocz. 1911 s. 87 wizerunek G-a); Kalendarz-notatnik drogeryjno-farmaceutyczny, wyd. przez red. „Drogerzysty” w P. 1922–1932; Pamiętnik obchodu 25-cio letniej rocznicy istnienia Towarzystwa Młodych Drogerzystów w Poznaniu, P. 1926; 50-lecie (1897–1947) organizacyjnego ruchu drogistowskiego w Polsce. Jednodniówka Wiadomości Drogistowskich, P. 1948 (na s. 32 wizerunek G-a); Pokłosie pamiątkowe ku uczczeniu 25-letniej rocznicy założenia tow. gimn. Sokół w Inowrocławiu, Inowrocław 1909 s. 51; „Rocznik Sokoli”, Kalendarz na r. 1897, Lw. 1896; „Sokół”; organ Związku Sokołów Polskich w państwie niemieckim 1902–1920; Srebrna Księga Sokoła Poznańskiego 1886–1911, P. 1911 (na s. 70 wizerunek G-a); „Świat Kupiecki” 1925 s. 631–633, 1027–1028; „Wiadomości Drogistowskie” 1946 nr 12 s. 187–188 (z okazji 80-lecia urodzin G-a, z wizerunkiem); Złota Księga Sokoła Poznańskiego, P. 1936 (na s. 23 wizerunek G-a); – Pamiętnik Wiktora G-a, listy, papiery i pamiątki rodzinne w posiadaniu W. Szczygielskiego.
 
 
Wacław Szczygielski
 
 
 
 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wojciech Juliusz Siemion

1928-07-30 - 2010-04-24
pedagog
 

Marian Stanisław Chodacki

1898-07-15 - 1975-06-26
dyplomata
 

Leon Niemczyk

1923-12-15 - 2006-11-29
aktor filmowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Alfred Lityński

1880-09-16 - 1945-03-23
hydrobiolog
 

Czesław Oraczewski

1891-07-20 - 1965-01-30
ksiądz
 

Adolf Ligoń

1855-02-20 - 1931-09-02
działacz społeczny
 

Karol Paweł Studziński

1828-01-24 - 1883-03-15
dyrygent
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.