INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Bandurski      Władysław Bandurski, fot. Leonard Siemaszko.

Władysław Bandurski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1935 r. w I tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Bandurski Władysław (1865–1932), biskup cydoneński in partibus infidelium (na Krecie). Urodzony 25 V 1865 w Sokalu. Ukończył gimnazjum we Lwowie, tam również studja uniwersyteckie, zakończone doktoratem filozofji i teologji. Wyświęcony we Lwowie na kapłana 25 V 1887 studjował następnie na uniwersytecie Gregorjańskim w Rzymie. Po powrocie do kraju pracował jako kapłan w Kamionce Strumiłowej, jako katecheta we Lwowie, poczem przeniósł się do Krakowa na stanowisko kanclerza kurji biskupiej. W r. 1903 został kanonikiem kapituły krakowskiej oraz papieskim prałatem domowym. Jako kanclerz posiadał zaufanie zbliżonego do krakowskich konserwatystów ks. kardynała Puzyny, choć sam nie podzielał jego politycznych poglądów a zbliżał się do patrjotycznej i demokratycznej »Nowej Reformy«. W r. 1903, kiedy biskup Puzyna ze względu na biskupa wrocławskiego Koppa nie pozwalał udzielić ślubu w Krakowie Wojciechowi Korfantemu, zwalczanemu przez księży niemieckich na Śląsku, B. na własną rękę ułatwił śląskiemu działaczowi ślub potajemny, jakich nieraz udzielano zakordonowym unitom.

Wkrótce zasłynął B. jako natchniony, złotousty kaznodzieja. Konsekrowany w r. 1906 na biskupa, został sufraganem archidiecezji lwowskiej, wkrótce poczem otrzymał od arcybiskupa Józefa Bilczewskiego nominację na rektora seminarjum duchownego. Zarówno w Krakowie jak i we Lwowie rozwijał działalność kaznodziejską, głosząc słowo boże w kościołach i na zgromadzeniach z iście apostolskim zapałem. Wcześnie i nierozłącznie idea religijna skojarzyła się w duszy B-go z ideą patrjotyczną. Wyrazem tego, były m. i. jego zabiegi o beatyfikację królowej Jadwigi. We Lwowie trzymał się zrazu blisko narodowej demokracji. Patronował wówczas akcji obronnej katolickiej i narodowej na Chełmszczyźnie (odezwa: »Brońmy opornych« 1911), ale nie spuszczał z oka i innych niebezpieczeństw grożących polskości. Potężnem echem odbiły się w Polsce jego słowa wygłoszone w Krakowie na obchodzie grunwaldzkim 15 VII 1910: »Już widzę nowy Grunwald …idzie, zbliża się«. Konspiracyjna praca dla Chełmszczyzny zbliżyła go teraz do Aleksandra Zawadzkiego (Prokopa), oraz do młodszych działaczy narodowych, którzy głosili bliskość i konieczność zbrojnego czynu. Kiedy z kół »Zarzewia« i »Drużyn« strzeleckich zaczęło się w końcu r. 1911 i następnie przez r. 1912 zbieranie »daru chełmskiego« na tle głośnej wówczas w całej Galicji akcji wiecowej i dwóch krwawych demonstracyj ulicznych we Lwowie przeciw konsulatowi rosyjskiemu (pierwsza w grudniu 1911, druga w maju 1912), ks. B. był w stałym i żywym kontakcie z inicjatorami akcji obronnej Chełmszczyzny, Feliksem Młynarskim (Janem Brzozą) i Janem Dąbskim, oraz prof. Eugenjuszem Romerem. On ułożył odezwę wzywającą do składek na rzecz »daru chełmskiego«, w jego mieszkaniu odbywały się konspiracyjne zebrania z działaczami przybywającymi z poza kordonu i z jego wiedzą oraz moralną aprobatą czyniono przygotowania do wydobycia zwłok św. Józefata i przewiezienia do Sokala, miejsca urodzenia ks. B-go, aby stworzyć w ten sposób miejsce odpustowe na pograniczu z wielką siłą atrakcyjną dla unitów zakordonowych. Ks. B. należał do tajnej organizacji obywatelskiej, patronując »Drużynom strzeleckim« i »Zarzewiu«, w jego mieszkaniu na przełomie lat 1912/13 omawiany był wraz z nim projekt zamachu na sobór w Warszawie na Placu Saskim, aby nie dopuścić do przyjazdu cara i demonstracji ugodowej. Plan nie został wykonany spowodu odwołania przyjazdu cara do Warszawy na otwarcie soboru. Kiedy powstała Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, ks. B. stale był o wszystkiem, co się jej tyczyło, informowany jako członek konspiracji patronującej »Drużynom«, i później, w przeddzień wojny światowej, mógł łatwo wejść w najbliższy kontakt z Józefem Piłsudskim i pełnić rolę duchowego piastuna legjonów.

Kiedy wybuchła wojna, biskup-sufragan nie chciał widzieć Lwowa zajętego przez Rosjan i jesienią r. 1914 bez porozumienia z arcybiskupami Bilczewskim i Teodorowiczem, którzy zostali na miejscu, wyjechał do Krakowa a stamtąd do Wiednia. Tam roztoczył niezwykle czynną i ofiarną opiekę nad uchodźcami polskimi z terenu wojny i nad jeńcami Polakami na Węgrzech (z tem związane głośne jego kazania w Wiedniu i Budapeszcie). Oddany gorąco polityce Naczelnego Komitetu Narodowego, ofiarny na rzecz legjonów, złożył na nie nawet swój złoty łańcuch biskupi. Odwiedzał parokrotnie nie bez narażania się okopy legjonistów na froncie, był na pozycji pod Kościuchnówką wraz z A. Lubomirskim przedstawicielem N. K. N., przed ofenzywą rosyjską 1916 r. Za każdą bytnością wygłaszał płomienne kazania. Stanowczy zwolennik orjentacji austro-polskiej i wróg Rosji, wygłaszał w Kongresówce mowy, które miejscowych biskupów napawały lękiem o los kościoła w razie powrotu Rosjan. Na tle tej orjentacji politycznej pogłębiły się różnice poglądów między nim i ogromną większością episkopatu polskiego, a tragedja legjonów stalą się także tragedją biskupa. W związku z kłopotliwą sytuacją finansową w jakiej znalazł się wtedy B., do czego przyczyniła się jego ofiarność, zrzekł się jeszcze w Wiedniu sufraganji i do Lwowa nigdy już nie wrócił. Coraz popularniejszy w kołach legjonowych, w odrodzonej Polsce nie otrzymał ani diecezji ani żadnego stanowiska, lub upragnionej godności biskupa polowego. Ofiarowanej mu przez episkopat sufraganji lubelskiej z niewiadomych przyczyn nie przyjął. Po zajęciu przez gen. Żeligowskiego (październik 1920) Wilna mieszkał tam prywatnie, tytułowany najpierw naczelnym kapelanem sił zbrojnych Litwy Środkowej, później kapelanem oboźnym Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Dzięki poparciu gen. Sosnkowskiego, otrzymał pensję generalską w związku z poruczoną mu dalszą akcją propagatorsko-oświatową w Wileńszczyźnie. Poza wysokiemi oznaczeniami państwowemi otrzymał od Naczelnego Wodza order Virtuti Militari. Dużo zabiegów poświecił nadal beatyfikacji królowej Jadwigi. Pozostawił liczne prace świadczące o wybitnym talencie literackim, jak: Nowy miesiąc Serca Jezusowego dla dusz wewnętrznych, Kr. 1900, 1903, 1911, O wielkim biskupie Wincentym Kadłubku, Kr. 1904, Biała sukmana, Katowice 1908, Wielki apostoł bł. Jakób Strepa arcybiskup lwowski, Lw. 1909, Jadwiga święta królowa na tronie polskim, Kr. 1910, Ducha nie gaście, Lw.-W. 1911, Ciężka służba, powiastka z czasów Żółkiewskiego, W. 1914, W Krzyżu moc i zwycięstwo, Wiedeń 1915, Droga krzyżowa Polski, Piotrków 1916, Polska a Rosja w pieśni największych wieszczów narodu, Kr. 1916, Praca i cierpienie, Lw.-W. 1921. Zmarł w Wilnie 6 III 1932, pochowany uroczyście w obecności Prezydenta Rzplitej, rządu i olbrzymich tłumów, w krypcie katedry.

 

Rachwał St., Biskup Bandurski Władysław, kapłan żołnierz, Lw. 1933 (Bibl. Szkoły Powsz. nr 28); Katalog wystawy pamiątek związanych z długoletnią działalnością B. W., ze słowem wstępnem Heleny Romer-Ochenkowskiej, Wil. 1930, Którzy ocalili honor Polaków, W. 1916; »Wiadomości Polskie«, Piotrków 1914–16; »Polen. Wochenschrift für polnische Interessens Wiedeń 1915; Nekrologi w »Kurjerze Wileńskim i »Słowie« 1932; Arch. person. Polowej Kurji Biskupiej; Informacje osobiste znajomych W. B.

Red.

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Powiązana pozycja biblioteki

Litania narodu polskiego, 1915,
Dostępne na: polona.pl
Litania narodu polskiego. 1915,
Dostępne na: polona.pl
O najwyższy hołd Królowej Jadwidze, 1910,
Bandurski Władysław
Dostępne na: polona.pl
Bandurski Władysław. O najwyższy hołd Królowej Jadwidze. 1910,
Dostępne na: polona.pl
U trumny bohatera : 3 mowy, 1918,
Bandurski Władysław
Dostępne na: polona.pl
Bandurski Władysław. U trumny bohatera : 3 mowy. 1918,
Dostępne na: polona.pl

Kalendarium

1865

25 V

przychodzi na świat w Sokalu na Ukrainie
1887

zostaje wyświęcony na kapłana we Lwowie
1901

19 VIII

poświęca krzyż na Giewoncie w Zakopanem
1903

zostaje kanonikiem kapituły krakowskiej
1906

zostaje biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej i rektorem seminarium duchownego
1909

wydaje pracę „Ducha nie gaście. Mowy i przemowy patriotyczne”
1914

wyjeżdża jesienią do Wiednia, gdzie opiekuje się polskimi uchodźcami z terenów wojny, współpracuje z Naczelnym Komitetem Narodowym i pełni opiekę duszpasterską nad Legionami Polskimi  
1918

zostaje przyjęty do Wojska Polskiego
1919

uczestniczy w wyprawie na Wilno i uroczyście poświęca teren przeznaczony na Cmentarz Obrońców Lwowa
1920

na życzenie marszałka Józefa Piłsudskiego zostaje naczelnym kapelanem Wojska Litwy Środkowej
1924

zostaje przewodniczącym Zarządu Oddziału Wileńskiego Związku Harcerstwa Polskiego
1931

obchodzi jubileusz 25-lecia sakry biskupiej – patronat nad uroczystościami objęli prezydent Ignacy Mościcki i marszałek Józef Piłsudski
1932

06 III

umiera w Wilnie i zostaje pochowany w tamtejszej katedrze

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

wojna z bolszewikami 1919-1920, Legiony Polskie, kariera kościelna, krzyż "Pro Ecclesia et Pontifice" (papieski), posługa kaznodziejska, działalność patriotyczna, honorowe obywatelstwo Krakowa, katedra w Wilnie, śmierć na zawał serca, doktorat teologii, Gimnazjum Św. Jacka w Krakowie, Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych x4, Polskie Drużyny Strzeleckie, uniwersytet we Lwowie, gimnazjum we Lwowie, Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół", organizacja "Zarzewie", publikacje religijne, Seminarium Duchowne we Lwowie, praca korepetytora, wyprawa wileńska 1919, choroba - dusznica serca, działalność konspiracyjna, kanonia krakowska, orientacja antyrosyjska, Związek Harcerstwa Polskiego, NIEPODLEGŁA religia, Drużyny Bartoszowe, honorowe obywatelstwo Lwowa, Naczelny Komitet Narodowy, patroni ulic w Łodzi, Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury, poezja religijna, uniwersytet w Rzymie (Gregoriański), patroni ulic w Szczecinie, wojsko Litwy Środkowej, patroni ulic, obchody grunwaldzkie 1910, doktorat honorowy uniwersytetu we Lwowie, Złoty Krzyż Zasługi, tytuł prałata domu papieskiego, doktorat filozofii, kanonia lwowska, Order Odrodzenia Polski (II RP, komandoria), patroni szkół, pogrzeb manifestacją narodową, Order Odrodzenia Polski (II RP, Wielka Wstęga), katedra łacińska we Lwowie, Wydział Teologiczny Uniwersytetu we Lwowie, posługa katechetyczna, rezygnacja z godności kościelnej, sprawa beatyfikacji Królowej Jadwigi, kolegiata w Stanisławowie, studia teologiczne XIX w., kazania patriotyczne, brat - nauczyciel, święcenia kapłańskie XIX w., pochówek ponowny, kuria Biskupa Krakowskiego, ojciec - szewc, Order Virtuti Militari (II RP, Krzyż Srebrny), orientacja austro-polska, patroni ulic w Warszawie, dary na Legiony Polskie, krzyż Benemerenti (papieski), patroni ulic w Krakowie, organizacja Konfederacja Polska, opieka nad jeńcami Polakami, opieka nad uchodźcami polskimi w Austrii, odmowa przyjęcia godności kościelnej, pochodzenie mieszczańskie, szkoła ludowa, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, organizacja Hufiec Święty, okupacja rosyjska Lwowa 1914, klasztor Dominikanów we Lwowie, twórczość prozatorska, publikacje patriotyczne, patroni ulic w kilkunastu miastach, twórczość dramatopisarska (zmarli w XX w.), osoby na pomnikach (zm. 1926-1950)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Henryk Zygalski

1908-07-15 - 1978-08-30
matematyk
 

Stanisław Jan Gucwa

1919-04-18 - 1994-08-14
marszałek Sejmu PRL
 

Stefan August Loth

1896-05-28 - 1936-07-16
piłkarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Wacław Skuratowicz

1915-02-18 - 1989-03-27
zoolog
 

Józef Adam Lasocki

1861-11-27 - 1931-06-08
generał dywizji WP
 

Marian Grzegorczyk

1887-04-01 - 1945-12-24
dziennikarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.