INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zdzisław Antoni Mączeński      Zdzisław Mączeński, wizerunek na podstawie fotografii.

Zdzisław Antoni Mączeński  

 
 
Biogram został opublikowany w 1975 r. w XX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Mączeński Zdzisław Antoni (1878–1961), architekt, profesor Politechniki Warszawskiej. Ur. 14 X w Spytkowicach (pow. Wadowice), był synem Kaspra, organisty, i Felicji z Bogusławskich. Gimnazjum ukończył w Wadowicach, a w l. 1894–7 wydział budownictwa Państwowej Szkoły Przemysłowej w Krakowie. Praktykę architektoniczną odbył u Sławomira Odrzywolskiego w l. 1897–9 w pracowni restauracji katedry wawelskiej w Krakowie, po czym przeniósł się do Warszawy, gdzie do r. 1915 pracował w biurze projektowym Józefa Dziekońskiego, a równocześnie uczył geometrii wykreślnej i rysunku technicznego na kursach w Muzeum Rzemiosła i Sztuk Stosowanych. W r. 1903 uzyskał w Warszawie tytuł budowniczego, w r. 1906 prawo prowadzenia robót w zaborze austriackim, a w r. 1908 dyplom inżynierski na podstawie egzaminu w Min. Robót Publicznych w Wiedniu. Jego ożywioną twórczość architektoniczną przed pierwszą wojną światową cechuje nawiązywanie do form historycznych, głównie do tzw. stylu nadwiślańskiego, choć unikał eklektyzmu, w swych projektach wprowadzał proste konstrukcje i układy funkcjonalne oraz powiązanie formy budynków z krajobrazem. Brał udział w wielu konkursach architektonicznych, uzyskując nagrody: w r. 1909 III nagrodę zą projekt kościoła Niepokalanego Poczęcia Najśw. Panny Maryi w Warszawie, w t. r. I nagrodę za projekt na kościół w Limanowej (realizacja w l. 1911–19), w r. 1910 II nagrodę za projekt elewacji domu A. Johna na Placu Zamkowym w Warszawie, w r. 1911 I nagrodę za projekt kościoła w Mąkoszynie i II za kościół we Włocławku oraz I nagrodę za projekt kaplicy przytułku Warszawskiego Tow. Dobroczynności Bethania przy ul. Chmielnej. W r. 1912 na Wystawie Architektury i Wnętrz w Otoczeniu Ogrodowym w Krakowie uzyskał II nagrodę za projekt domu w otoczeniu ogrodowym dla średnio zamożnej rodziny. W r. 1913 w konkursie na dwór w Niegowici III nagrodę. Swoje projekty architektoniczne M. pokazał na Salonach w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w l. 1908/9, 1909/10, 1910/11, 1911/12, 1912/13 i 1913/14.

M. współorganizował w r. 1912 Tow. Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie i działał w jego wydziale konserwatorskim, współorganizował Warszawskie Koło Architektów, brał udział w tajnych międzyzaborowych zjazdach architektów i w pracach nad ich zjednoczeniem zawodowym, należał do komitetu obywatelskiego w Warszawie. Już po wybuchu pierwszej wojny opracował wraz z zespołem projekty do odbudowy zniszczeń wojennych oraz zorganizował wystawę i wydawnictwo „Wieś i Miasteczko” (W. 1915). Tę działalność M-ego przerwał w r. 1915 jego wyjazd do Moskwy, gdzie pracował w Polskim Komitecie Obywatelskim, w Polskim Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny, w Stowarzyszeniu Techników Polaków w Moskwie, z ramienia którego współorganizował ogólny zjazd polskich techników w Rosji. Równocześnie projektował kościoły, badał architekturę rosyjską, szczególnie rosyjski klasycyzm, brał udział w zespole przygotowującym polskie podręczniki techniczne. Po powrocie do Warszawy w r. 1918 otworzył własne biuro budowlane, którym kierował do r. 1939. W r. 1921 zdobył pełne uprawnienia budowlane, a w r. 1927 dyplom inżyniera architekta w Politechnice Warszawskiej.

Z uczelnią tą związał się M. zaraz po powrocie do kraju: jako wykładowca w l. 1919–31 rysunku architektonicznego, a w l. 1931–9 wybranych zagadnień budownictwa ogólnego. Równocześnie kierował w l. 1919–39 wydziałem budownictwa szkolnego w Min. Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. i zarazem pracownią projektową budynków szkolnych typowych; był też w l. 1931–9 doradcą architektonicznym archidiecezji warszawskiej. W okresie międzywojennym był M. jednym z czołowych architektów warszawskich. Zmienił w tym czasie styl, stosował najczęściej zmodernizowane formy klasyczne oraz wykorzystywał dekoracyjne walory materiałów budowlanych. Opracował projekty (w większości zrealizowane) kilkudziesięciu budynków użyteczności publicznej, mieszkalnych, dworów wiejskich i kościołów, jak m. in. dom mieszkalny przy ul. Grójeckiej w Warszawie, szkoła w Pabianicach (1922), gmach Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej w Bydgoszczy i w Inowrocławiu (1923), szkoły w Warszawie przy ul. Białołęckiej, Konwiktorskiej i Wolskiej (1924–5), gmach Min. Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. (obecnie Min. Oświaty) przy Al. Szucha w Warszawie (I nagroda w konkursie w r. 1925 i realizacja do r. 1930), szkoła włókiennicza z bursą w Kossowie (1925), szkoła pilotów w Lublinku, szkoła mechaników lotnictwa w Bydgoszczy (1927), gmach Izby Przemysłowo-Handlowej (obecnie Min. Handlu Zagran.) przy ul. Frascati w Warszawie (1929 i rozbudowa 1937), kościół parafialny Św. Szczepana w Krakowie (1936).

W czasie drugiej wojny światowej M. pracował jako nauczyciel budownictwa i kosztorysowania Państwowej Szkoły Budowlanej w Warszawie, a równocześnie wykładał budownictwo na tajnym Wydziale Architektury. Po powstaniu warszawskim miał wykłady w tajnej Politechnice w Częstochowie. W r. 1945 wrócił do Warszawy i poświęcił się pracy naukowej i dydaktycznej na Politechnice Warszawskiej, w której w r. 1946 został profesorem nadzwycz. budownictwa ogólnego, w r. 1948 profesorem zwycz., a w r. 1950 otrzymał doktorat honoris causa tej uczelni. W l. 1945–6 i 1948–50 był dziekanem Wydziału Architektury, w l. 1946–8 prorektorem uczelni. W r. 1956 wybrano go członkiem korespondentem PAN. Po drugiej wojnie był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej Kadr Naukowych, kilku komisji Min. Kultury i Sztuki, Komitetu Architektury, Urbanistyki i Budownictwa PAN, Rady Konserwatorskiej m. Warszawy, a przewodniczącym Komitetu Odbudowy Kościołów w Radzie Prymasowskiej. Bezpośrednio po wojnie kierował pracownią konserwacji zabytków w Biurze Odbudowy Stolicy, pracami nad odbudową gmachów Politechniki Warszawskiej oraz zaprojektował i wybudował Bank Handlowy przy ul. Czackiego w Warszawie (1947–51). Był autorem wielu prac i artykułów, z których ważniejsze to: Budownictwo szkolne (W. 1938), Szkoły publiczne powszechne pierwszego stopnia (W. 1937), Podręcznik budownictwa (W. 1946), Podręcznik budowy dla architektów (W. 1950), Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym (W. 1956). W stan spoczynku przeszedł w r. 1960. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Polonia Restituta, Złotym Wawrzynem Akademickim za zasługi dla polskiej sztuki, a po II wojnie Komandorią Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II kl., złotą odznaką honorową m. Warszawy oraz nagrodzony nagrodą państwową I i II stopnia. Zmarł nagle 17 VI 1961 w Grybowie, pochowany został na Powązkach w Warszawie. Żonaty ze Stefanią Pyłą, malarką, miał syna Stanisława, docenta i kierownika zakładu w Instytucie Chemii Przemysłowej, oraz córki: Jadwigę Górczynę, fotografa, i Marię Hornowską, dietetyczkę.

 

W. Enc. Powsz., (PWN, fot.); W. Ilustr. Enc. Gutenberga; Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler des XX Jahrhunderts, Hrsg. v. H. Vollmer, Leipzig 1956 III; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Wiercińska J., Katalog prac wystawionych w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1860–1914,Wr.–W.–Kr. 1969; – Olszewski A. K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900–1925, Wr.–W.–Kr. 1967; Politechnika Warszawska 1915–1965, W. 1965; Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, Wr.–W.–Kr. 1967; Warszawska Szkoła Architektury 1915–1965, W. 1967; – „Nauka Pol.” 1961 nr 4 s. 277–9; „Roczn. Warsz.” 1962 (nekrologi s. 370); „Stolica” 1961 nr 28 (fot.); „Trybuna Ludu” 1961 nr 168, 169, 170; „Życie Warsz.” 1961 nr z 22 VI; – Informacje rodziny.

Stanisław M. Brzozowski

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.      

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Bałucki

1837-09-29 - 1901-10-17
komediopisarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Adam Marceli Piwowar

1874-10-29 - 1939-02-01
geolog
 

Jerzy Strzetelski

1874-11-11 - 1943-12-26
inżynier górniczy
 

Ryszard Błędowski

1886-11-05 - 1932-07-12
zoolog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.