INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zygmunt Lewakowski      Zygmunt Lewakowski, wizerunek na podstawie fotografii Kuczyńskiego.

Zygmunt Lewakowski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1972 r. w XVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Lewakowski Zygmunt (1865–1941), przemysłowiec, polityk, senator. Ur. 15 XI w Snopkowie w pow. lwowskim, był synem Władysława, ziemianina, i Zofii z Longchampsów, miał siostrę Zofię Mierzejewską. Matka jego po stracie męża sprzedała majątek i przeniosła się do Lwowa, gdzie L. ukończył gimnazjum i prawo na Uniw. Lwow. Opiekunem jego był stryj Karol (zob.), który powierzył mu kierowanie kopalnią w Słobodzie Rungurskiej, a potem w Iwoniczu. L. w r. 1904 założył w Borysławiu pierwsze galicyjskie towarzystwo dla transportu ropy naftowej «Petrolea», zbudował pierwsze w Polsce i jedne z pierwszych w świecie rurociągi naftowe, którymi tłoczył ropę zagłębia borysławskiego do zbiorników, do rafinerii lub do cystern kolejowych.

Po wycofaniu się z przemysłu naftowego i nabyciu dóbr ziemskich L. zbliżył się do ruchu ludowego, z którym miał połączenia przez stryja Karola, w r. 1908 był członkiem prezydium Rady Naczelnej Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL), w l. 1908–13 członkiem tej Rady, a zarazem posłem na sejm galicyjski z ramienia PSL z kurii gmin wiejskich okręgu Stary Sambor. W sejmie należał do komisji drogowej, górniczej, przemysłowej i dyscyplinarnej, a i w ruchu ludowym działalność jego dotyczyła głównie problemów ekonomicznych. Toteż był współzałożycielem Ludowego Tow. Ubezpieczeń od Ognia «Wisła» w Krakowie oraz jednym z likwidatorów związanego z ruchem ludowym Banku Parcelacyjnego. W czasie rozłamu w r. 1913 w PSL opowiedział się L. po stronie PSL-Lewicy, w którym do r. 1914 był członkiem Rady Naczelnej, ale na tym epizodzie skończyły się jego stosunki z ruchem ludowym.

L. odgrywał dużą rolę w życiu gospodarczym Galicji jako członek sekcji przemysłowej Izby Handlowej i Przemysłowej we Lwowie od r. 1907, zarządu Krajowego Tow. Naftowego we Lwowie od 1908, wicedyrektor Izby Pracodawców w Borysławiu od 1909, członek wydziału okręgowego Galicyjskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego we Lwowie od 1911, członek rady powiatowej w Samborze od 1912. Należał też do współzałożycieli Resursy Krakowskiej. W l. 1914–8 walczył jako oficer 2 p. ułanów austriackich, w r. 1918 wziął wraz z synami udział w walkach polsko-ukraińskich o Lwów i został odznaczony Krzyżem Obrony Miasta Lwowa oraz medalem «Orląt». L. w r. 1919 stanął jako prezes na czele Polskiego Banku Przemysłowego w Krakowie, kontrolującego 140 spółek przemysłowych na terenie całego kraju. W oparciu o ten bank zorganizował w r. 1920 dwie duże spółki naftowe: «Gazy Wschodnie» z siedzibą we Lwowie (dla których wykupił większość kopalń zagłębia schodnickiego oraz wybudował dużą nowoczesną rafinerię we Lwowie) oraz «Gazy Zachodnie» z siedzibą w Krakowie, a zarazem rozpoczął budowę rurociągów gazowych z zagłębia krośnieńsko-jasielskiego do Rzeszowa i Tarnowa.

W tym okresie politycznie skłaniał się ku E. Dubanowiczowi; w r. 1922 wybrany został senatorem z woj. stanisławowskiego, z listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej; w Senacie był członkiem komisji skarbowo-budżetowej; w tym też czasie odznaczono go gwiazdą Orderu Polonia Restituta. Dn. 5 X 1924 r. zrzekł się jednak mandatu senatorskiego i choć potem sympatyzował ze Stronnictwem Prawicy Narodowej, czynnej działalności już nie przejawiał. Stopniowo wycofywał się i z działalności gospodarczej, do czego przyczynił się też wielki krach bankowy w r. 1929 w Stanach Zjedn. A. P., co pociągnęło za sobą zachwianie się wiedeńskiego Kredit-Anstalt, a w konsekwencji Polskiego Banku Przemysłowego. L. zrezygnował z prezesury banku i całkowicie usunął się od czynnego życia.

Zaraz po pierwszej wojnie światowej podzielił majątek między swe dzieci. Sam zamieszkał u syna Karola w Zakrzowie w pow. wadowickim, gdzie kolekcjonował starą broń, dywany i dzieła sztuki; od dzieciństwa poświęcał się rzeźbie, szczególnie religijnej. Zmarł 5 III 1941 w Krakowie, pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim. Żonaty z Stefanią Zielińską, miał prócz Karola synów: Jakuba i Ignacego (zamordowanego w r. 1942 w obozie w Oświęcimiu), oraz córki: Oktawie Pietruską i Stefanię 1. v. Biesiadecką, 2. v. Żeleńską.

 

Portret pędzla K. Pochwalskiego w posiadaniu rodziny; – Mościcki H., Dzwonkowski W., Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1927, W. 1928 (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 410 (fot.), 411, 537–8, 543; – Dunin-Wąsowicz K., Dzieje Stronnictwa Ludowego w Galicji, W. 1956; Orlęta 1924–1934, Kr. 1935 s. 81–2; – Bartoszewicz S., Wspomnienia z przemysłu naftowego 1887–1930, Lw. 1934 s. 27, 35, 49; Biliński L., Wspomnienia i dokumenty, W. 1925 II; Bobrzyński M., Z moich pamiętników, Wr. 1957; Giza S., Władze naczelne stronnictw ludowych, w: Programy stronnictw ludowych, W. 1969 s. 584–5, 587–601; Spraw. stenogr. sejmu krajowego galicyjskiego, 1908 I 54; Stapiński J., Pamiętnik, W. 1958; Szematyzmy Król. Galicji, 1902–3, 1907–14; – Kalendarz Krak. J. Czecha, 1909–13; – Materiały w Red. PSB (teki Mińskiego); – Informacje rodziny.

Krzysztof Dunin-Wąsowicz

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Wilam Horzyca

1889-02-28 - 1959-03-02
reżyser teatralny
 

Marek Edelman

01.01.1919/1922 - 2009-10-02
działacz polityczny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Marceli Guyski

1830-06-17 - 1893-05-06
rzeźbiarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.