Piękniewski Zygmunt (1892–1968), działacz ruchu robotniczego. Ur. 28 XII w Łodzi, był synem Wojciecha, rzeźnika, i Marii z domu Klienger. Od r. 1898 mieszkał w Irkucku, dokąd w poszukiwaniu pracy udał się jego ojciec i gdzie ściągnął całą rodzinę. Po ukończeniu szkoły wyuczył się w Irkucku zawodu ślusarza. W r. 1905 uczestniczył w wydarzeniach rewolucyjnych, a potem w r. 1912 brał udział w strajkach podczas rewolucyjnych wystąpień robotników w leńskich kopalniach złota, w których pracował jako mechanik. Jako poddany niemiecki został wcielony w r. 1914 do armii niemieckiej. Skierowany na front zachodni, walczył jako artylerzysta pod Verdun i Arras. W niewoli francuskiej zgłosił się do formującej się armii pod dowództwem gen. Józefa Hallera, w której składzie wrócił do Polski. Od maja 1920 mieszkał w Poznaniu i do r. 1923 był ślusarzem w Zakładach «H. Cegielski». Zaraz po powrocie znalazł się wśród organizatorów klasowego ruchu robotniczego. W maju 1921 przewodniczył w Poznaniu pierwszemu publicznemu wiecowi komunistycznemu, w październiku 1921 stał na czele Komitetu Strajku Generalnego. Aresztowany za tę działalność, był w okresie od 12 XI 1921 do 3 VI 1922 więziony w Poznaniu i we Wronkach. Od r. 1922 działał w kierownictwie Komitetu Okręgowego Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, pełnił funkcję przewodniczącego Związku Metalowców i przewodniczącego Wydziału Robotniczego w Zakładach «H. Cegielski». Brał też udział w tworzeniu Uniwersytetu Robotniczego w Poznaniu. W październiku 1927 wespół z Alfredem Bemem powołał w Poznaniu do życia Polską Partię Socjalistyczną – Lewicę (PPS-Lewica), z której listy kandydował w r. 1928 do Sejmu RP (lista ta nie uzyskała mandatu). Wchodził również do egzekutywy Komitetu Okręgowego PPS-Lewicy. Od stycznia 1929 pełnił funkcję sekretarza PPS-Lewicy Okręgu Krakowskiego i wchodził w skład władz centralnych tej partii. Aresztowany w październiku 1929, został wyrokiem Sądu Okręgowego w Sosnowcu skazany na 2 lata więzienia. Wypuszczony na wolność za kaucją partyjną, skoncentrował swą działalność na przygotowaniu zjazdu PPS-Lewicy w Łodzi. Ponownie aresztowany w r. 1931 był zmuszony odbyć poprzedni wyrok w poznańskim więzieniu, w którym przebywał od lipca 1931 do lutego 1934. Po zwolnieniu pozostawał do wybuchu drugiej wojny światowej bez pracy, w ciężkich warunkach materialnych.
W czasie okupacji niemieckiej był traserem w parowozowni Zakładów «H. Cegielski». Działał w sabotażu fabrycznym, organizował pomoc jeńcom wojennym zatrudnionym w fabryce i współdziałał w tworzeniu się fabrycznego podziemia polskiego. Uczestniczył w organizowaniu Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Gdy w Poznaniu zaczęły się aresztowania w maju 1944 wśród działaczy PPR, uszedł do Warszawy. Walczył w powstaniu warszawskim, m.in, uczestniczył w zdobyciu budynku Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej (PAST). W dn. 9 IX 1944 został ciężko ranny. Przebywał potem w szpitalu w okolicach Warszawy, a następnie leczył się w Krakowie. Dn. 6 III 1945 został skierowany przez Komitet Centralny PPR do Poznania. Był tu kierownikiem Wydziału Kadr Komitetu Wojewódzkiego (KW) PPR, członkiem Wojewódzkiej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych, organizatorem i przewodniczącym pierwszej Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu (marzec–październik 1945), następnie – Wojewódzkiej Rady Narodowej (kwiecień 1945 – styczeń 1947), posłował również do Krajowej Rady Narodowej (kwiecień 1945 – styczeń 1947). Położył także duże zasługi w reaktywowaniu w r. 1945 Polskiego Związku Hokeja na Trawie oraz Polskiego Związku Bokserskiego. Był współorganizatorem i pierwszym przewodniczącym Tow Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Poznaniu. W l. 1949–61 pełnił w Poznaniu funkcje: dyrektora Przedsiębiorstwa Technicznej Obsługi Rolnictwa (luty – wrzesień 1949), kierownika Warsztatów Gminnych Spółdzielni (1950), prezesa Robotniczej Spółdzielni Budowlanej (1950–2), prezesa Spółdzielni Pracy Technometrycznej (1952–4), mistrza w Zakładach «H. Cegielski» (1954–7). Nadto był członkiem KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) (1956–61), członkiem Komitetu Dzielnicowego PZPR Poznań-Grunwald (1959–68) i prezesem oddziału Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Poznań-Grunwald (1961–8). Zmarł 12 VIII 1968. Został pochowany na cmentarzu Junikowskim w Poznaniu. Był odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy II kl.
W pierwszym małżeństwie zawartym w r. 1921 ze Stanisławą z Maciejewskich l.v. Staśkowiak P. miał pięcioro dzieci. W drugim małżeństwie (od r. 1946) z Marią z Grochowskich 1 v. Jedynak miał troje dzieci.
Czubiński A., Stański M., Powstanie i działalność PPS-Lewicy w Wielkopolsce w latach 1927–1931, „Studia i Mater. do Dziej. Wpol. i Pomorza” T. 6: 1960 z. 2 s. 217, 222, 223, 226, 231–2, 237, 244; Olszewski M., Pogrzeb Z. P-ego, „Kron. Miasta Poznania” 1969 nr 1 s. 121–2 (fot.); tenże, Zygmunt Piękniewski, tamże 1963 nr 2 s. 50–2 (fot.); Saliński R., Sprawozdanie z pogrzebu, tamże s. 123–5; Zarys historii ruchu robotniczego w Wielkopolsce, P. 1978, s. 184, 189, 223, 224, 332, 343, 357, 397; – Arch. KW PZPR w P.: Teka osobowa Z. P-ego sygn. ARHP-162.
Marian Olszewski