Stefański Andrzej Roman (1937–1995), konserwator dzieł sztuki, pedagog.
Ur. 19 I w Krakowie, w wielodzietnej rodzinie robotniczej Franciszka Bartłomieja i Julii Katarzyny ze Skotnickich.
S. uczył się w Technikum Mechanicznym w Krakowie, gdzie w r. 1955 zdał maturę. W okresie 1 VIII t.r. – 2 VIII 1956 pracował tamże jako frezer w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego (Państw. Zakładów Lotniczych – Kraków). Od października 1956 studiował na Wydz. Mechanicznym Politechn. Krak., a równocześnie w l. 1957–8 na Wydz. Architektury Wnętrz krakowskiej ASP. W r. 1959 podjął także studia z historii sztuki na Wydz. Historyczno-Filozoficznym UJ. Dn. 3 VI 1963 uzyskał dyplom na Wydz. Architektury Wnętrz ASP u Jana Budziły, a 2 VII 1964 na UJ stopień magistra na podstawie napisanej u Adama Bochnaka pracy Polska grupa kopii Madonny ze Zbrasławia. W październiku t.r. rozpoczął naukę w Studium Konserwacji Dzieł Sztuki na ASP. W l. 1966–8 pracował w archiwum dokumentacji konserwatorskiej i prowadził ćwiczenia ze studentami. Dn. 17 VI 1967 pod kierunkiem Józefa E. Dutkiewicza uzyskał dyplom z wyróżnieniem w zakresie konserwacji dzieł sztuki. T.r. podjął pierwszą, samodzielną konserwację ścian zachodniej i południowej we wnętrzu romańskiego kościoła św. Jana Chrzciciela w Prandocinie. W Krakowie, w l. 1968–70, przenosił na nowe podłoże fragmenty XVII-wiecznej polichromii w kamienicach przy Małym Rynku 7 i 4; w tej ostatniej wykonał też rekonstrukcję malowideł w sali na pierwszym piętrze. W l. 1969–70 zakonserwował polichromię w kamienicy przy ul. Szczepańskiej 5, a w l. 1969–72 kierował pracami konserwatorskimi i rekonstrukcyjnymi w zespole pokamedulskim w Rytwianach przy stiukach Jana Chrzciciela Falconiego w tzw. Eremie Andrzeja Tęczyńskiego. Od r. 1970 przewodniczył Sekcji Konserwacji Dzieł Sztuki Okręgu Krakowskiego ZPAP (do r. 1974). W r. 1971 prowadził prace odkrywkowo-badawcze w Zamościu na fasadach kilku budynków przy ul. Staszica. T.r. w kościele Karmelitów na Piasku w Krakowie wykonał ekspertyzę stanu zachowania malowideł na sklepieniu krużganków klasztornych oraz zakonserwował stalle (m.in. zrekonstruował 30 malowideł na zapleckach). W r. 1972 badał w krużgankach klasztoru Franciszkanów w Krakowie stan malowideł ściennych „Tłocznia mistyczna” i „Stygmatyzacja św. Franciszka”. Od 1 XI 1972 do 30 IX 1973 pracował jako asystent w Katedrze Malarstwa Sztalugowego i Rzeźby Drewnianej Polichromowanej Wydz. Konserwacji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie; obok pracy dydaktycznej prowadził kartotekę receptur i bibliografii z zakresu konserwacji obrazów na podobraziu drewnianym. W r. 1973 w kościele paraf. w Bierdzanach (woj. opolskie) kierował konserwacją dwóch ołtarzy bocznych i rekonstrukcją XVI-wiecznej polichromii figuralnej na drzwiach. T.r. konserwował m.in. rzeźbiony gotycki tryptyk z woj. katowickiego oraz dekorację malarską fasad zamku w Baranowie Sandomierskim (te ostatnie prace prowadził do r. 1976, wykonując m.in. projekt i rekonstrukcję polichromii zwieńczenia baszty bramnej i grzebienia attyki). W r. 1974 odnawiał kamienice przy tzw. Drodze Królewskiej w Krakowie (ul. Floriańska, Rynek Główny i ul. Grodzka). Dn. 1 X t.r. został mianowany starszym asystentem na krakowskiej ASP i rzeczoznawcą prac konserwatorskich. Był członkiem Komitetu Organizacyjnego Wystawy 30-lecia Krakowskiej Sekcji Konserwacji ZPAP.
W okresie 29 IV – 30 VI 1975 przebywał S. we Włoszech jako stypendysta rządu włoskiego. Od 10 VI do 10 IX 1977 pracował w RFN konserwując dzieła sztuki z XVII i XVIII w. (m.in. obrazy M. Pfeilera, F. Hannersa, A. van Ostade i anonimowe rzeźby św. św. Piotra i Pawła oraz Madonny z Dzieciątkiem), głównie ze zbiorów prywatnych w Wuppertalu, Neus i Düsseldorfie, a także fryz secesyjny w willi «Kalsberg» koło Fritzlar w Hesji. W okresie 1 II 1978 – 15 IX 1979 przebywał ponownie na kontrakcie w RFN, podczas którego zwiedził też ośrodki konserwatorskie w Amsterdamie, Paryżu i Londynie. Zakonserwował wtedy XVII i XVIII-wieczną dekorację stiukową w zamku w Brakel, XVIII-wieczną boazerię z 49 obrazami typu «Chinoiserie» w muz. w Lubece oraz XVII-wieczne obrazy holenderskie na drewnie; wykonał również zabezpieczenie konserwatorskie ok. 300 ikon dla Galerii w Düsseldorfie. Następnie, od 1 XI 1980 do 30 IX 1981 pracował w krakowskiej ASP jako nauczyciel przedmiotów pomocniczych. W r. 1980 zakonserwował obraz „Ecce Homo” z Ciężkowic, a w r. 1981, wraz z zespołem, polichromię ściany zachodniej kościoła paraf. w Szydłowcu. W l. 1982–4 w kościele paraf. w Jedlińsku wykonał konserwację polichromii stiuków i ściany wschodniej oraz rekonstrukcję polichromii całego wnętrza wg własnych projektów, a także konserwację XVIII-wiecznego obrazu ołtarzowego Tadeusza Kuntze. W r. 1985 pracował w zespole przy konserwacji polichromii ściany południowej prezbiterium kościoła paraf. w Szydłowcu. W l. 1986–9 odsłonił i wykonał konserwację polichromii z 1. poł. XVII w. w kaplicy św. Anny w kościele paraf. w Smogorzewie. W l. 1987–90 pracował w zespole przy konserwacji polichromii absydy i sklepienia oraz empor w kościele Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie. W l. 1990–1 zakonserwował obrazy z kościoła paraf. w Smogorzewie, gotycki krucyfiks z kościoła paraf. w Wieniawie, a także malowidło ścienne z r. 1625 „Zegar słoneczny z tematem Vanitas” z zespołu klasztornego Kartuzów w Gaming (Austria). Wykonał w tym czasie także konserwację (punktowanie) XVI-wiecznych dekoracji sgrafittowych w Krems. Uczestniczył w pracach zespołowych nad konserwacją romańskich malowideł i prezbiterium kościoła w Dziekanowicach oraz XVI-wiecznych malowideł „Adoracja Madonny” w krużgankach klasztoru Franciszkanów w Krakowie. Dokonał konserwacji (punktowania) barokowych malowideł kopuły kościoła paraf. w Lubartowie. Od 1 X 1989 do 30 IX 1990 pracował w krakowskiej ASP jako starszy asystent, potem jako starszy wykładowca (od 1 I 1992). Na sympozjum w Kopenhadze (6–8 VII 1994) wygłosił referat Problemy estetyczne w konserwacji malarstwa nowoczesnego („Studia i Mater. Wydz. Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Kr.” T. 6: 1996 s. 53–6). Dn. 17 I 1995 otrzymał urlop zdrowotny, a 30 VI t.r. przeszedł na rentę; od 1 VII pracował na ASP jako starszy wykładowca w wymiarze 9/10 etatu. Zmarł 24 VIII 1995 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim. S. był członkiem ZPAP (od r. 1967). Był odznaczony srebrną odznaką «Za opiekę nad zabytkami» (1975).
S. był żonaty i rozwiedziony; dzieci nie miał.
Fot. w Dziale Kadr ASP w Kr.; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych, Kr. 1984 III 66–7, 326; – Arch. UJ: sygn. WFH IV 237; Dział Kadr ASP w Kr.: Teczka akt osobowych S-ego, nr 257, dyplom nr 1522.
Magdalena Skrejko