INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Feliks Stobiński  

 
 
ok. 1803 - 1867-10-03
Biogram został opublikowany w latach 2004-2005 w XLIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stobiński Feliks (ok. 1803–1867), aktor, dyrektor teatru.

Ur. w Krakowie, był synem Sebastiana i Józefy z Ankwiczów.

S. uczył się aktorstwa u Kazimierza Skibińskiego, w l. 1820–3 współdyrektora (z Jackiem Kluszewskim) teatru w Wolnym M. Krakowie. Po debiucie w teatrze krakowskim w r. 1824 pozostał w nim jako jeden z bardziej utalentowanych komików. W r. 1829, w ramach objazdu po Król. Pol. z częścią zespołu tego teatru pod kierunkiem Felicjana Miłkowskiego, występował w Kielcach, Łowiczu i Piotrkowie, gdzie 18 X t.r. zagrał Eugenia w melodramacie „Precjoza” P. A. Wolffa z muzyką K. M. Webera. Od 10 V 1830 z aktorami krakowskimi Janem Okońskim i Józefem Winnickim występował w miastach Galicji: Tarnowie, Rzeszowie, Przemyślu, Samborze, Stanisławowie i Zaleszczykach oraz w Czerniowcach, gdzie były to pierwsze występy teatru polskiego. Zapewne na początku lata 1831 zespół rozpadł się z powodu epidemii cholery. W r. 1832 został S. zaangażowany przez Jana Nepomucena Kamińskiego do teatru lwowskiego i grał w nim trzeciorzędne role, m.in. Lokaja w prapremierze 22 VI „Pana Jowialskiego” Aleksandra Fredry. Wkrótce wrócił do Krakowa i w teatrze kierowanym przez Juliusza Pfeiffera występował głównie w rolach komicznych; 12 III 1833 i 10 IV r.n. odbyły się tam jego przedstawienia benefisowe. W r. 1835, w ramach kierowanego przez Jana Szymkajłę objazdu, wyjechał z częścią zespołu krakowskiego na występy do Płocka i odtąd grał stale na prowincji. Po krótkich występach w zespole Wincentego Raszewskiego w Piotrkowie założył t.r. własną trupę, z którą «zwiedził […] prawie wszystkie miasta Królestwa, niemniej miejsca głośne jarmarkami lub wodami mineralnymi» (J. Heppen), do niektórych wracając kilka razy. Grali w Siedlcach, Płocku, Łomży, Suwałkach; tam w r. 1836 zaczął S. gromadzić własną bibliotekę teatralną, a 19 XII t.r. urządził spektakl okolicznościowy z okazji imienin cara Mikołaja I; następnie przedstawiali w Piotrkowie, Pułtusku, Ciechocinku, Włocławku i Koninie. W r. 1838 w Kaliszu zespół wystąpił podczas uroczystości odsłonięcia pomnika dla upamiętnienia przymierza rosyjsko-pruskiego, w której wziął udział namiestnik Król. Pol. Iwan Paskiewicz. Potem trupa grała w Sieradzu, Busku, Kielcach, Rawie, Olkuszu, Ojcowie, Wieluniu, Nowym Dworze, Pyzdrach, Częstochowie, Kutnie, Łęczycy, Bełchatowie, a w r. 1845, równocześnie z zespołem Okońskiego, także w Solcu. W r. 1846 w Radomiu, gdy Jan Tomasz Chełchowski zajął teatr dla swojej trupy, S. wybudował prowizoryczną scenę na placu przed kościołem Bernardynów; po protestach zakonników przeniósł ją w inne miejsce. O występach w Sępolnie w r. 1854 borykającego się stale z kłopotami materialnymi zespołu S-ego korespondent „Kuriera Warszawskiego” (nr 226) pisał: «warto […] przedsiębiorcom takim jak Stobiński w nagrodę jego usiłowań podać pomocną dłoń». W październiku 1855 w Płocku S. połączył swój zespół z trupą Ludwiki Kłyszyńskiej i wspólnie grali w tym mieście do lata 1856. Potem znów prowadził zespół samodzielnie, występując w Turku, Zakroczymiu, Mławie, Przasnyszu, Modlinie, Płońsku, Pułtusku, Siedlcach, Raciążu, Ciechocinku (w r. 1859 w spółce z Józefem Gaweckim), Rypinie i Lipnie. Do niektórych miejscowości powracał kilka razy. W r. 1863, po wybuchu powstania styczniowego, S. zawiesił działalność zespołu; wznowił ją 11 XII 1864 w Płocku, ale towarzystwo prowadził już zapewne jego syn, Feliks Leon wspólnie z Gaweckim i Janem Chełmikowskim. W zespole tym S. występował jako aktor, m.in. w sezonie 1866/7 w Kaliszu i Kutnie.

S. był ceniony jako aktor i antreprener teatralny. Stanisław Krzesiński napisał o nim: «aktor niezły, grywający wszystkie bez wyjątku rodzaje ról», w tym bohaterskie i komediowe. Z uznaniem spotkały się zwłaszcza jego role komiczne: Papkina w „Zemście” i Birbanckiego w „Dożywociu” Fredry. Zespół S-ego istniał ok. trzydziestu lat i był jednym z pierwszych (obok trup Ładnowskich i Trapszów) działających na prowincji tzw. gniazd aktorskich. Oprócz rodziny S-ego, m.in. siostry żony i jej męża (Pauliny i Jana Biernackich, grali w l. 1835 i 1838/9), występowali w zespole, m.in. Ignacy Gołębiowski (1837/8, 1844 i 1849), Julia Elsner (1837–9), Leon Karsznicki (1844 i 1866–7), Krzesiński (1850–1) i Gawecki (1854). Jako dyrektor S. na różne sposoby starał się zapewnić zespołowi stały dochód, m.in. poprzez sprzedaż abonamentową: w r. 1843 w Sieradzu wprowadził abonament miesięczny na osiem przedstawień; ogłaszał również, że część dochodu przeznacza na cele charytatywne (wg Krzesińskiego w r. 1848 w Radomiu dawał «widowiska w połowie to na ubogich, to na pogorzelców z Krakowa»). Szukał też innych źródeł dochodu, np. w l. 1853–4 w Koninie dawał lekcje tańca dzieciom, a potem zorganizował publiczny popis z ich udziałem.

Repertuar trupy S-ego, w którym przez lata powtarzały się te same utwory, obejmował rozmaite gatunki sztuk i różne rodzaje widowisk teatralnych: melodramaty („Żyd wieczny tułacz” P. F. Camusa i J. de Malliana, „Gracz, czyli Trzydzieści lat życia szulera” J. F. Beudina, V. Ducange’a i P. Goubaux, „Gałganduch, czyli Trójka hultajska” J. N. Nestroy’a), komedioopery („Kochankowie przemienieni” J. Patrata), krotochwile i komedie („Obiadek z Magdusią” Ludwika Adama Dmuszewskiego wg M. A. M. Désaugiers’a, „Odludki i poeta” oraz „Damy i huzary” Fredry), repertuar klasyczny („Don Juan” Moliera, „Intryga i miłość” F. Schillera), a nawet opery („Łucja z Lamermooru” G. Donizettiego) i rozmaite przedstawienia okolicznościowe. Z zespołem S-ego występowali często tancerze, a spektaklom towarzyszyła muzyka w wykonaniu m.in. orkiestr wojskowych (w r. 1836 orkiestra pułkowa w Suwałkach), czasem prowincjonalnych kapel (w r. 1854 w Sępolnie «jedna miejscowa [druga] zaś czeska»). Wg Dąbrowskiego S. «był jednym z najlepszych i najsolidniejszych ówczesnych dyrektorów prowincjonalnych». Zmarł 3 X 1867 w Kutnie, gdzie przebywał z zespołem teatralnym syna.

W małżeństwie (od 14 V 1828) z Agnieszką z Cieplików (ur. ok. 1808 – zm. 29 I 1861), aktorką, miał S. pięcioro dzieci: Eufemię (1829 – po 1859), zamężną za Ignacym Kaczkowskim, aktorem w l. 1850–8, Feliksa Leona (zob.) i Aleksandrę (1836–1877), zamężną za Apolinarym Święckim, aktorem działającym w l. 1853–78, oraz Romana (ok. 1840 – po 1858) i Józefa (ok. 1842 – po 1858). Wszystkie dzieci S-ego zostały aktorami; wnuczka S-ego, Michalina Święcka (1860–1944) była primadonną operetkową Warszawskich Teatrów Rządowych.

 

Katalog rękopisów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, Red. A. Domańska, W.–P. 1990; Słown. Teatru Pol., I (bibliogr.); – Dzieje teatru polskiego, Red. T. Sivert, W. 1982 III; Estreicher K., Teatra w Polsce, W. 1953 I 36–9, 61–2, 65, 99c, 103, 268, 184, III 55–7, Kr. 1992 IV; Heppen J., Z dziejów teatrów prowincjonalnych. I, Rodzina Stobińskich, „Echo Muzycz., Teatr. i Artyst.” 1888 nr 241; Jabłoński Z., Młode lata Juliusza Pfeiffera, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 25: 1980; Kaszyński S., Dzieje sceny kaliskiej 1800–1914, Ł. 1962; Kolano D., Życie teatralne w Radomiu w latach 1811–1915, Radom 1996 s. 29–30, 35, 95–6; Konarska-Pabiniak B., Płocka Melpomena: teatr zawodowy i amatorski 1808–1975, Płock 1998 s. 246–7, 273–4; taż, Repertuar teatru w Płocku 1808–1939, W. 1982; taż, Teatr w dawnym Płocku 1808–1939, Wr. 1984 s. 35–6; Kuligowska A., Trudne początki: teatr łódzki w latach 1844–1863, Wr. 1976; Kultura miejska w Królestwie Polskim: 1815–1875 Warszawa, Kalisz, Lublin, Płock, Red. A. M. Drexlerowa, W. 2001 cz. 1; Kutno: dzieje miasta, Red. R. Rosin, W. 1984; Łęczyca. Monografia miasta do 1990 roku, Red. tenże, Łęczyca 2001; Nowak J., Władysław Leśniewski i jego próby utworzenia polskiego teatru emigracyjnego w Paryżu w 1886 roku, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 44: 1999; Tomaszewicz A., Życie kulturalne ośrodków miejskich guberni kaliskiej w latach zaborów, Sieradz 1998; Tomaszewski W., Między salonem a jarmarkiem: życie muzyczne na prowincji Królestwa Polskiego w latach 1815–1862, W. 2002; – Krzesiński S., Koleje życia, czyli materiały do historii teatrów prowincjonalnych, Oprac. S. Dąbrowski, W. 1957 s. 227, 247–8, 317–19; Teatralia kaliskie: materiały do dziejów sceny kaliskiej (1800–1970), Oprac. S. Kaszyński, Ł. 1972; – „Kur. Warsz.” 1835 nr 345, 1836 nr 326, 1840 nr 66, 1854 nr 226, 310; – B. Czart.: Zbiór Władysława Leśniewskiego (31 egzemplarzy teatr. z biblioteki S-ego); B. Raczyńskich: Cztery egzemplarze z biblioteki S-ego.

Barbara Maresz

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Feliks Leon Stobiński

1834-02-21 - 1888-04-15 aktor teatralny
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Franciszek Tegazzo

1829-09-10 - 1879-02-26
malarz
 

Walery Rzewuski

1837-06-14 - 1888-11-18
fotograf
 

Józef Bohdan Zaleski

1802-02-14 - 1886-03-31
poeta
 

Józef Kenig (Koenig, König)

1821-02-16 - 1900-03-13
publicysta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Bernard Goldman

1841-02-20 - 1901
polityk
 

Henryk Mackrott

ok. 1800 - 1831-08-15
szpieg
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.