INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Adam Szczepan Suski (Rostwo–Suski, Suski de Rostwo, Suski z Rostwa)  

 
 
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Suski (Rostwo–Suski, Suski de Rostwo, Suski z Rostwa) Adam Szczepan Piotr (1790–1880), żołnierz napoleoński, powstaniec listopadowy, ziemianin.

Ur. prawdopodobnie w grudniu (ochrzczony 22 XII) w Stryszowie (pow. wadowicki) w rodzinie szlacheckiej, był synem Onufrego (zm. po 1826), uczestnika konfederacji barskiej, dzierżawcy Stryszowa, i Katarzyny z Filhauserów (Filhauzerów).

S. uczęszczał do gimnazjum w Sandomierzu. Po wkroczeniu w listopadzie 1806 wojsk napoleońskich do Poznania uciekł z kolegami ze szkoły, przedostał się do Wielkopolski i wstąpił jako ochotnik do pułku jazdy kaliskiej utworzonego przy armii francuskiej. Wziął udział w kampanii zimowej przeciw Prusom, uczestnicząc w walkach pod Tczewem (23 II 1807) i w oblężeniu Gdańska (7 III – 26 V 1807). Ranny, przebywał pewien czas w szpitalu w Mławie. Po rekonwalescencji wrócił do wojska i jako żołnierz 3. szwadronu 1. p. jazdy strzelców konnych wziął udział w wojnie polsko-austriackiej 1809 r. Walczył m.in. pod Raszynem (19 IV t.r.), Radzyminem (25 IV), Górą (3 V), a w czerwcu w rejonie Sandomierza; zapewne można go utożsamić z kapralem Suskim, któremu gen. Michał Sokolnicki udzielił 7 VI pochwały za męstwo. W r. 1812 z 1. p. strzelców konnych, wchodzącym w skład V korpusu polskiego, uczestniczył w wyprawie przeciw Rosji, m.in. w bitwach pod Grodnem (30 VI t.r.) i Romanowem (14 VII). Ranny w walkach o Smoleńsk (17–18 VIII), dostał się do niewoli rosyjskiej. Uwolniony, przybył po r. 1815 do Warszawy, gdzie wstąpił do 3. p. ułanów Król. Pol., dowodzonego przez płk. Karola Madalińskiego. Szybko jednak zrezygnował z kariery wojskowej, osiadł w Łomżyńskiem i prawdopodobnie zajął się administrowaniem majątku. W l. dwudziestych dzierżawił należącą do Aleksandra Wielopolskiego wieś Wolicę (pow. stopnicki) w Król. Pol.

Po wybuchu powstania listopadowego należał S. do organizatorów 2. p. jazdy krakowskiej (tzw. p. krakusów); służył tu w stopniu porucznika pod komendą ppłk. Antoniego Paszyca. Wg tradycji rodzinnej wyróżnił się 12 V 1831 wypadem na czele 30 krakusów na lewy brzeg Wisły w rejonie Annopola (pow. janowski), w czasie którego rozbił szwadron rosyjskich dragonów. Brał udział w zwycięskiej potyczce pod Płońskiem (4 VII t.r.) oraz w walkach pod Drobinem (11 VII), Strachowem (17 VII) i Raciążem (23 VII), gdzie pułk S-ego doprowadził do wycofania się wojsk rosyjskich gen. Daniela Gerstenzweiga. S. awansował do stopnia kapitana (wg niektórych źródeł majora) i prawdopodobnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Virtuti Militari (w źródłach brak potwierdzenia). W sierpniu pułk S-ego zajął pozycje nad Bzurą, ale nie uczestniczył w walkach o Warszawę. Jednostka przeszła granicę pruską i została internowana w Kieżmarku.

Prawdopodobnie w r. 1832 wrócił S. do Galicji. Dzięki pomocy rodziny matki, Filhauserów, dzierżawił majątek Kłyż (Kłysz) w rejonie Dąbrowy Tarnowskiej. Władze rosyjskie w r. 1835 skazały go zaocznie na karę śmierci za wydanie w powstańczym sądzie polowym wyroku śmierci na rosyjskiego oficera, oskarżonego o zbrodnie przeciw ludności polskiej. W r. 1837 został S. wpisany w poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej. Prawdopodobnie uczestniczył w poł. l. czterdziestych w przygotowaniach do powstania w Galicji. W lutym 1846, w drodze do powstańczego punktu zbornego, został ciężko zraniony w głowę na przedmieściach Tarnowa przez patrol jazdy austriackiej. Uznany za zmarłego, znalazł się początkowo w kostnicy w Tarnowie, następnie w szpitalu wojskowym. Majątek w Kłyżu dzierżawił co najmniej do r. 1852, po czym w l. pięćdziesiątych i sześćdziesiątych dzierżawił wieś Prądnik Czerwony pod Krakowem. Być może wówczas napisał Pamiętniczek uczestnika kampanij 1809, 1812, 1831 (przechowywany w zbiorach rodzinnych, zaginął w czasie drugiej wojny światowej). S. znany był z poglądów chłopomańskich. Zmarł 11 IV 1880 w Tuchowie (pow. tarnowski), został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

S. był dwukrotnie żonaty; w pierwszym małżeństwie z Joanną z Czarnowskich (zm. przed 1850), miał syna Bonawenturę (ok. 1820? – po 1863), właściciela wsi Breń Osuchowski (pow. mielecki) i Konary (pow. tarnowski), ożenionego z Marcjanną z Domaszewskich. W drugim małżeństwie z Teofilą z Lewandowskich (1821–1919) miał S. dwie córki: Barbarę (1851–1931) i Joannę (1859–1922), nauczycielkę, oraz trzech synów: Adama, zmarłego w niemowlęctwie, Tadeusza (1855–1899), dzierżawcę majątku Pohoryła koło Berdyczowa, ożenionego w Marią z Przyborowskich, i Stanisława (1857–1934), dzierżawcę majątku na Ukrainie, a pod koniec życia Jasionówki koło Łowicza, ożenionego z Anną z Mochlińskich; ich córka, Zofia była żoną Mariana Sobolewskiego-Cyrusa (zob.).

Powstańczy epizod z lutego 1846 opisała spokrewniona z S-m Helena Zborowska (pseud. Blanka Halicka) w powieści „Błędni rycerze” (Kr. 1912 I). Mieszkańcy Tuchowa ufundowali w r. 1963 nową tablicę na grobie S-ego.

 

Maliszewski, Bibliogr. pamiętników, s. 389; Niesiecki (Filhauserowie); Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lw. 1857; – Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym, Miejsce Piastowe 1933 s. 310 (dot. synowej S-ego Marcjanny Suskiej); Kareta-Gala M., Nie zarosło mchem, „Dzien. Pol.” 1998 nr 255 (fot.); Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931 (dot. ojca S-ego); – Dembiński S., Rok 1846. Kronika dworów szlacheckich zebrana na pięćdziesięcioletnią rocznicę smutnych wypadków lutego, Jasło 1896 s. 420; Dziennik historyczny i korespondencja polowa generała Michała Sokolnickiego 1809, Wyd. B. Pawłowski, „Arch. Kom. Hist. Wojsk. PAU” 1932 nr 2; – „Głos Narodu” R. 27: 1919 nr 67 (nekrolog żony); – AP w Kielcach, Oddz. w Jędrzejowie: Dok. do dóbr ziemskich Słupia Wielka 1817–1910 (1835, Lista imienna osób z amnestii nie korzystających i uszłych za granicę…); B. Jag.: Klepsydry, sygn. 224649 V k. 881; B. Pol. w Paryżu: rkp. 42/II poz. 388; – Mater. Red. PSB: Biogram S-ego oprac. przez Leszka Rostwo-Suskiego; Zbiory Piotra Rostwo- Suskiego z Kr.: Rostwo-Suski L., Suscy z Rostwa, Kr. 1998 cz. 2 (mszp.), mater. rodzinne.

Tomasz Skrzyński

 
 

Powiązane artykuły

 

Obrona Warszawy w 1831 r.

Powstańcy i cywile opanowali miasto już 30 listopada 1830 r. Namiestnik carski i garnizon rosyjski ewakuował się. Warszawa stała się centrum polityczno-administracyjnym i wojskowym powstania listopadowego,......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Zygmunt Bartkiewicz

1867-10-21 - 8 lub 10 czerwca 1944
pisarz
 

Jan Chrzciciel Lampi (starszy)

1751-12-31 - 1830-02-16
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Tadeusz Wincenty Rechniewski

1862-04-02 - 1916-07-21
prawnik
 

Piotr Adolf Semenenko

1814-06-16 - 1886-11-18
filozof
 

Dagny Przybyszewska (z domu Juel)

1867-06-08 - 1901-06-05
pisarka
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.