INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Agenor Maria Adam Gołuchowski     

Agenor Maria Adam Gołuchowski  

 
 
1849 - 1921-03-28
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Gołuchowski Agenor Maria Adam (1849–1921), austro-węgierski minister spraw zagranicznych. Był synem hr. Agenora, austriackiego ministra stanu i namiestnika Galicji, i Marii Baworowskiej. Szkołę średnią ukończył we Lwowie. Studia wyższe odbywał na Uniw. Lwow. i Wiedeńskim. W Wiedniu uzyskał doktorat praw, po czym wstąpił do służby dyplomatycznej w ministerstwie spraw zagranicznych. Od r. 1872 piastował kolejno stanowiska: attaché, radcy M. S. Z. w Wiedniu, a następnie sekretarza ambasady austriacko-węgierskiej w Berlinie, później radcy ambasady w Paryżu, gdzie prowadził od r. 1874 zastępczo agendy ambasadora. W r. 1885 zawarł małżeństwo z księżną Anną Murat. W r. 1887 objął trudne stanowisko ministra pełnomocnego w Bukareszcie, gdzie przeprowadził korzystną dla Austro-Węgier umowę celną z Rumunią. W r. 1893 zrezygnował ze służby dyplomatycznej i osiadł we Lwowie, zajmując się administracją majątków: Skały nad Zbruczem i Janowa. W maju 1895 r. został G. powołany na stanowisko austro-węgierskiego ministra spraw zagranicznych i ministra dworu. Obejmując tekę G. zaznaczył w delegacjach parlamentarnych, że zasadniczą dążnością austriackiej polityki zagranicznej będzie zarówno dalsze utrzymanie trójprzymierza, jak i dobrych stosunków z Rosją. G. nie był politykiem wybitnym, który by posiadał własne koncepcje polityki zagranicznej Austro-Węgier i koncepcje te realizował. Toteż dopiero bliższe badania pozwolą stwierdzić, co w jego działaniu było rezultatem gry sił politycznych i dworskich, a co jego wkładem osobistym. Z tym zastrzeżeniem należy traktować bieg jego działalności ministerialnej. W pierwszym roku swego urzędowania poprowadził akcję dyplomatyczną w związku ze sprawą armeńską w Turcji i kwestią Macedonii, do której rościła pretensję Bułgaria. G. wystąpił przeciwko aspiracjom bułgarskim, zastrzegając, że musi być zachowane status quo na Bałkanach. W marcu r. 1896 odbył z Franciszkiem Józefem podróż do Berlina, we wrześniu t. r. zaś negocjował w Bukareszcie celem nawiązania ściślejszych stosunków austriacko-rumuńskich. W r. 1897 interweniował w sprawie autonomii dla Krety. W tymże czasie zawarł układ z włoskim ministrem Viscentim w sprawie Albanii. W wyniku podróży z cesarzem do Moskwy (grudzień 1897) doprowadził do odprężenia w stosunkach austriacko-rosyjskich. W okresie konfliktu państw europejskich z Chinami uzyskał dla Austrii koncesję terytorialną koło Tientsinu. W lutym r. 1898 wyraził protest przeciwko mianowaniu namiestnikiem Krety z poparciem Rosji ks. Jerzego greckiego. W związku z antyaustriackimi wystąpieniami Serbii wywarł na nią G. nacisk dyplomatyczny, zmuszając Belgrad do udzielenia Austrii satysfakcji. W lecie r. 1899 prowadził akcję w celu obalenia gabinetu Thuna. W listopadzie tegoż roku został ostro zaatakowany w delegacjach. W r. 1900 towarzyszył cesarzowi powtórnie do Berlina. Pod presją polskiej opinii publicznej interweniował u rządu niemieckiego w sprawie pobicia dzieci polskich we Wrześni, oświadczając, że tego rodzaju wypadki osłabiają spoistość trójprzymierza. W czerwcu 1902 r. podpisał G. traktat z Niemcami i z Włochami odnawiający trójprzymierze. W tym samym roku podjął G. akcję dyplomatyczną w sprawie Macedonii. We wrześniu 1903 r. wziął udział w konferencji rosyjsko-austriackiej w Muerzsteg, w wyniku której wysłano wspólną notę do Turcji, dotyczącą uregulowania stosunków bałkańskich. Dla wyrównania rozdźwięków z Włochami odbył G. w maju r. 1904 dwie konferencje z ministrem włoskim Tittonim (Abbazia, Wenecja). W r. 1905 zaprotestował G. u rządu berlińskiego z powodu mowy ministra Rheinhabena w parlamencie niemieckim o tarciach polsko-ukraińskich w Galicji.

W maju 1905 r. obchodził G. jubileusz 10-lecia sprawowania funkcji ministra spraw zagr. W połowie r. 1906 rozpoczęła się kampania prasy węgierskiej przeciw G-emu na tle jego stosunku do niepodległościowego obozu węgierskiego i sprawy serbskiej. Do tej kampanii włączył się również wpływowy dziennik wiedeński „Neue Freie Presse”, zarzucając G-emu brak stanowczości w sprawie serbskiej i dopuszczenie pożyczki rosyjskiej na rynki pieniężne Austrii. Na międzynarodowej Konferencji w Algeciras (luty 1906) w sprawie Maroka, G. poparł energicznie interesy Niemiec, za co go Wilhelm II nazwał «wspaniałym sekundantem». W delegacjach czerwcowych 1906 r. powstała przeciw G-emu silna opozycja obejmująca największą partię węgierską, stronnictwa niezawisłości oraz nacjonalistyczne ugrupowania niemieckie, co doprowadziło do jego ustąpienia ze stanowiska ministra spraw zagr. (21 X 1906).

W r. 1907 rozpoczął G. działalność parlamentarną na forum Izby Panów, będąc przewodniczącym grupy polskiej. W czasie wojny światowej stanął na czele komisji politycznej Koła Polskiego, biorąc udział w pracach nad tzw. wyodrębnieniem Galicji. W tym okresie zabiegał w Wiedniu o mianowanie namiestnikiem Galicji gen. T. Rozwadowskiego w miejsce gen. Colarda. Po r. 1918 G. wycofał się z życia politycznego. Zmarł 28 III 1921 r. we Lwowie.

 

W. Enc. Ilustr. (podob.); Bolš. Sov. Enc; Österr. Biogr. Lexikon; – Kolmer G., Das Herrenhaus d. österr. Reichsraths, Wien-Leipzig 1907; Batowski H., Państwa bałkańskie 1800–1923, Kr. 1938; Charmatz R., Österreichs innere u. äussere Politik 1895–1914, Wien 1918; Feldman J., Zbrojny pokój i imperializm kolonialny, W. Hist. Powsz., VI cz. II; Feldman W., Dzieje polskiej myśli politycznej, Kr.-W. 1918–20 II–III; Friedjung H., Das Zeitalter des Imperialismus, Stuttgart 1918–22 I–III; Hecht E., Graf G. als Aussenminister 1895–1900 Dissert., Wien 1951; Jeruzalimskij A., Vnešnjaja politika i diplomatija germ. imperialisma v konce XIX st., Moskva 1948; Larmaroux J., La politique extérieure de l’Autriche-Hongrie 1875–1914, 1918 I–II; Potiomkin W. P., Geschichte der Diplomatie, Berlin 1948 II; Priester E., Kurze Geschichte Österreichs, Wien 1949; Redlich J., Franz Joseph v. Öesterreich 1918; Sosnosky Th., Die Balkanpolitik Österreich-Ungarns seit 1866, Wien 1913 I–II; Srokowski K., Upadek imperializmu Austr., Kr. 1912; Uhlirz K. u. M., Handbuch der Geschichte Österreichs und seiner Nachbarlaender Boehmen und Ungarn, Wien 1930 II cz. 2.; – Biliński L., Wspomnienia i dokumenty, W. 1924–25 I–II; Bittner L., Chronol. Verzeichniss d. oesterr. Staatsvertraege, Wien 1917 III; Chłędowski K., Pamiętniki, Kr. 1957 I–II; Głąbiński St., Wspomnienia polityczne, Pelplin 1939 cz. I; Musulin R., Das Haus am Ballplatz. Erinnerungen, München 1924; Przibram A. F., Die politische Geheimvertraege Österreich.-Ungarns 1879–1914, Wien 1920; – Zbiory Zakł. Dok. IH PAN.

Józef Buszko

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Agenor Gołuchowski

1812-02-08 - 1875-08-03 namiestnik Galicji
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Dobiesław Damięcki

1899-04-02 - 1951-04-10
aktor filmowy
 

Światopełk Karpiński

1909-03-27 - 1940-04-21
poeta
 

Kazimierz Dłuski

1855-11-01 - 1930-09-06
lekarz
 

Irena Kosmowska

1879-12-20 - 1945-08-21
działaczka społeczna
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Mikołaj Pochwalski

1888-09-10 - 1963-09-28
malarz
 

Witold Minkiewicz

1880-06-17 - 1961-01-27
architekt
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.