INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dominik Cetner  

 
 
XVIII - 1804
 
Biogram został opublikowany w 1937 r. w III tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

Kliknij, aby edytować tekst...

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Cetner Dominik z Czertwic († 1804), starosta stocki, pan na Husiatynie, Świrzu i Kniahiniczach, był synem Stanisława, star. szczurowieckiego. Wybierany posłem halickim na bezowocne sejmy r. 1752 (grodzieński), 1754, 1756 (wyjątkowo z wdztwa ruskiego), 1758, 1760, ust w izbie nie otwierał; był też deputatem na trybunał r. 1760–1, za które to funkcje, jako »pro totalitate praw i dobra pospolitego pracujący«, polecany był łasce królewskiej i uzyskał dla swego Świrza po pożarze zwolnienie na 3 lata od podatków. Zasługiwał się na sejmikach halickich szefowi partii dworskiej, Jerzemu Mniszchowi, i pewno dla obrony swych stronników dał się wybrać do sądu kapturowego w bezkrólewiu (30 I 1764). Jako zamożny posesjonat razem z pięciu Potockimi wydał manifest przeciw uchwałom konwokacji 28 VII 1764 i wszedł jako konsyliarz do opozycyjnej konfederacji halickiej. W r. 1766 jako deputat na trybunał koronny, z radością powitał reakcję malkontentów przeciw Czartoryskim; figuruje kolejno wśród konsyliarzy konfederacji lokalnej ruskiej 27 V, halickiej 4 VI, potem generalnej radomskiej. Siedząc przeważnie we Lwowie, do konfederacji barskiej jawnie nie należał, ale Stanisławowi Augustowi zwycięstwa nad domem saskim nie darował: w chwili pierwszego rozbioru pisał o nim do Mniszcha: »Już ten… polski regnant zaprząta się układaniem projektów przyszłego absolutnego panowania. Pięknie nas swój własny rodak żywo dobija. Niejeden przeklina i przeklinać będzie moment urodzenia i wstąpienia jego na tron«. Czuł się zresztą w zakordonowym Lwowie gorzej, niż w Warszawie, »bo teraz monarchowie bardziej mają względy na… podły motłoch, jak na godną szlachtę« (1774). Przyjął jednak, już po przejściu pod panowanie austriackie, order św. Stanisława (1775), a w r. 1780 wyrobił sobie od Józefa II dziedziczny tytuł hrabiowski i godność magnata galicyjskiego.

 

Złota Księga XXIV; Diariusze sejmów 1752–60 r.; Hejnosz, Lauda halickie; Prochaska, Lauda wiszeńskie; Konopczyński, Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11, 2 t.; tenże, Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kr. 1917. Listy do Mniszcha w rkp. B. Czart. 3860 i n.

Władysław Konopczyński

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.