INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Giedymin Pilecki  

 
 
1903-02-14 - 1967-12-07
Biogram został opublikowany w 1981 r. w XXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pilecki Giedymin, ps. Długosz, Kazimierz (1903–1967), ksiądz, dziekan Okręgu Nowogródzkiego Armii Krajowej, działacz konspiracyjny. Ur. 14 II w Brodziszczu na Wileńszczyźnie w rodzinie szlachty zaściankowej, był synem Ludwika i Marii z Pileckich. Naukę początkową odbywał w tajnych szkółkach polskich. Następnie uczył się w gimnazjum realnym w Oszmianie, a potem w gimnazjum przy seminarium duchownym w Wilnie, gdzie w r. 1923 zdał maturę. W l. 1923–9 odbył studia teologiczne na Uniw. Wil. Przez pewien czas był prezesem studenckiego Koła Teologów. Dn. 2 V 1929 otrzymał święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterską rozpoczął jako wikary i prefekt w Widzach koło Brasławia, gdzie działał również na polu oświatowo-społecznym i zorganizował Akcję Katolicką. W r. 1934 został proboszczem w Horodku koło Mołodeczna, a w r. 1936 w Hruzdowie koło Podstaw. W obu tych miejscowościach przeprowadził remonty kościołów. W r. 1939 przeszedł do pracy w Akcji Katolickiej na stanowisko wizytatora archidiecezjalnego i zajmował się m. in. prezentacją filmów religijnych. Po wybuchu drugiej wojny światowej zastępował we wrześniu 1939 zmobilizowanego proboszcza w Porudominie pod Wilnem, a w listopadzie t. r. został proboszczem w Hermaniszkach koło Lidy. Rychło zaangażował się na szeroką skalę w pracę podziemną, zorganizował w Hermaniszkach jeden z najprężniejszych i najważniejszych jej ośrodków w Nowogródzkim Okręgu Armii Krajowej (AK). W porozumieniu z okręgowym Biurem Informacji i Propagandy (BIP) zorganizował i kierował centralną drukarnią podziemną, a dla jej ochrony stworzył specjalny oddział wartowniczy. Wydawał i redagował, w znacznej mierze oparte na własnym regularnym nasłuchu radiowym, pisma podziemne: „Świt”, „Echa leśne”, „Biuletyn Informacyjny” (organ Okręgu Nowogródzkiego AK), „Ostatnie Wiadomości” oraz „Sursum Corda” (jedyne w kraju pismo podziemne dla kapelanów wojskowych). Wydał również broszurę O rycerskości w narodzie (1944). W maju 1944, z obawy dekonspiracji, przeniósł drukarnię z Hermaniszek do pobliskiej kolonii rolnej Porubiszki. Organizował i sprawował patronat nad tajnym nauczaniem w okolicy. Udzielał schronienia Żydom i partyzantom radzieckim, przechowywał broń, udzielał pomocy polskim partyzantom. W l. 1943–4 pełnił funkcję dziekana Okręgu Nowogródzkiego AK, początkowo w stopniu majora, potem podpułkownika. Od stycznia 1945 do końca 1948 r. był internowany przez władze radzieckie.

Po przyjeździe do Polski P. początkowo zatrzymał się u rodzeństwa w Bydgoszczy i próbował osiedlić się w Poznaniu. W końcu został przyjęty do diecezji warmińskiej. Został najpierw wikarym w Kętrzynie, a w r. 1949 proboszczem parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie. Ale już w końcu t. r. został aresztowany pod niesłusznym zarzutem działalności antypaństwowej i przez 15 miesięcy przebywał w więzieniu w Łęczycy i Łodzi. Po zwolnieniu otrzymał w r. 1951 w administrację wiejską parafię Nebrowo Wielkie koło Kwidzynia. W r. 1953 objął probostwo w Bartoszycach i poczynił tu przygotowania do odbudowy miejscowego kościoła. W l. 1954–67 był proboszczem parafii Św. Mikołaja w Elblągu i dziekanem elbląskim. Dodatkowo w r. 1960 został kanonikiem gremialnym wskrzeszonej wówczas Kapituły Kolegiackiej Dobromiejskiej, a w r. 1966 członkiem Diecezjalnej Komisji Artystycznej. W Elblągu zajął się przede wszystkim odbudową i wyposażeniem monumentalnego i zabytkowego kościoła Św. Mikołaja, zniszczonego w czasie wojny, i w ciągu 13 lat dokonał tej pracy. Sprowadził do diecezji warmińskiej dwa zgromadzenia sióstr klauzurowych: karmelitanki bose i franciszkanki Najświętszego Sakramentu, i umożliwił im założenie domów w Elblągu. Organizował Dni Kultury Chrześcijańskiej. Zginął w wypadku samochodowym 7 XII 1967 pod Gutkowem. Pochowany został w Elblągu. Odznaczony był m. in. Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej.

Jedna z sióstr P-ego była żoną Władysława Stawowskiego, pseud. Sawa (1909–1955), mjra AK, zastępcy szefa Sztabu Okręgu Nowogródzkiego AK.

 

Białasiewicz W., Wspaniałe świadectwo walki i ducha. Sesja naukowa na KUL. „Życie religijne w okupowanej Polsce w latach 1939–1945” „Słowo Powsz.” 1979 nr z 22/23 XII; Prawdzic-Szlaski J., Nowogródczyzna w walce 1940–1945, Londyn 1976; Urban W., Duszpasterska siejba kapłanów-repatriantów na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945–1970, Wr. 1972 s. 122–3; W. Z., Wspomnienie pośmiertne, ś. p. ks. Giedymin Pilecki, „Warmińskie Wiad. Diec.” R. 24: 1969 nr 2 s. 59–60; – Truszkowski S., Partyzanckie wspomnienia, W. 1968; – „Caritas” 1956 nr 1; „Słowo Powsz.” 1967 nr z 11 XII; – Arch. Kurii Diec. w Olsztynie: Akta personalne ks. G. P-ego; Arch. Wojsk. Inst. Hist. w W.: Dział: Relacje i wspomnienia, sygn. III/49/60 (Sędziak S., Działalność Nowogródzkiego Okręgu Armii Krajowej); B. Ossol.: rkp. sygn. akc. 271/78 (Olasikowicz W, Wspomnienia wiejskiego nauczyciela, cz. I–III, Kat. 1968–1973); W posiadaniu Witolda i Czesława Pileckich: Dziarmaga-Działyński Z., Przemówienie na uroczystości wręczenia odznaczeń bojowych ks. ppłk. Giedyminowi Pileckiemu, 3 V 1966 (mszp., fot. P-ego) własnoręczny życiorys ks. G. Pileckiego b.d. (rkp.); Informacje rodzeństwa: Ludwiki Pileckiej-Guzińskiej, Czesława i Witolda Pileckich oraz ks. Tadeusza Krahela, Kurii Metropolitalnej w Białymstoku i ks. Jana Mianowskiego, płka Bolesława Nieczui-Ostrowskiego i dra Romana Koraba Żebryka.

Jerzy Pietrzak

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Henryk Stanisław Segno

1882-01-22 - 1964-07-21
pilot
 

Zenon Orłowski

1871-10-28 - 1948-03-29
balneolog
 

Jan Roch Raum

1854-08-16 - 1918-10-22
lekarz
 

Józef Stachowski

1913-03-03 - 1944-12-30
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.