Gonsalo Gracjan (2. poł. XVI w.) mincerz. Rodem Włoch, syn Gracjana. Pierwsze kroki jako mincerz stawiał na dworze księcia Albrechta pruskiego. W r. 1577 przebywał w Gdańsku w czasie oblężenia miasta przez Stefana Batorego i 31 VII 1577 r. zawarł umowę z senatem co do kontrasygnowania obcych i wybijania nowych dukatów gdańskich. Mennica złota G-a funkcjonowała niezależnie od mennicy srebrnej, którą prowadził Kasper Goebel, przez cały czas oblężenia, ale jej dukaty, które zamiast popiersia królewskiego miały popiersie Chrystusa, zostały po ukończeniu wojny wycofane, unieważnione i wywołane. Mincerzem gdańskim był G. także później, np. w r. 1582, i być może, że z przerwami pełnił ten urząd do r. 1587. Po zakończeniu wojny z Gdańskiem G. przeszedł na służbę do stanów pruskich i w l. 1584 i 1585 prowadził mennicę malborską, bijąc srebrne szelągi i trojaki oznaczone swoim znakiem trójkąta. Zdaje się, że nie miał większych funduszów na rozwinięcie tego przedsiębiorstwa i dlatego w r. 1585 musiał mennicę zamknąć. Po raz trzeci wypłynął w r. 1590, kiedy razem z Kasprem Goeblem uzyskał od podskarbiego J. Firleja koncesję na dalsze prowadzenie mennicy malborskiej jako zakładu stanów pruskich. Mennicę tę otwarli wspólnicy w r. 1592 i prowadzili do r. 1601, bijąc tu w złocie dukaty i portugały, a w srebrze szelągi, trojaki i szóstaki i znaczyli je swymi herbami, Goebel pierścieniem, a G. trójkątem. Pierwszy zajęty był jednak głównie skupem srebra, a G. prowadził właściwie sam mennicę. Po r. 1598 nie bili już złota zupełnie, a w r. 1601 musieli zamknąć mennicę na skutek uchwały sejmowej. Działalność mennicza G-a na terenie Gdańska przyniosła mu obywatelstwo gdańskie oraz duży majątek. Zamieszkał wówczas w Gdańsku-Siedlcach i w r. 1591 wbrew wielokrotnym zakazom Rady m. Gdańska otworzył tamże prywatną mennicę. Prócz monet dla Batorego i Zygmunta III G. bił jeszcze liczmany dla Jana i Mikołaja Firlejów w r. 1593 oraz dla Jana Zamoyskiego w l. 1581 i 1583. Zmarł w Gdańsku, pochowany 4 VIII 1605 r. w podziemiach kościoła Mariackiego.

Bahrfeldt E., Die Münzen u. Medaillen-Sammlung in Marienburg, Gd. 1910 V 11–12; Gumowski M., Bracia Gobeliusze, ,,Zap. Tow. Nauk. w Tor.” T. 14: 1948 s. 57–78; tenże, Podręcznik numizmatyki pol., Kr. 1914 s. 71–88; Kirmis M., Handbuch d. pol. Münzkunde, P. 1892 s. 68; Rühle S., Die Hist. Medaillen d. Stadt Danzig, „Zeitschr. d. Westpreuss. Gesch.-vereins” 1928 s. 68, 252; Simson P., Geschichte d. Stadt Danzig, Gd. 1918 II 357, 452; Vossberg F. A., Münzgeschichte d. Stadt Danzig, Berlin 1852 s. 29–34; – Arch. Gdańskie: 78, 25/346, 31v, 300 R/Bb, 30; – Materiały nadesłane przez T. Bienieckiego i M. Gumowskiego.

Red.