Stadnicki Józef Edward Adam, pseud. Kazimierz, Kobuz, Madej, Rydwan (1919–1960), oficer Armii Krajowej. Ur. 16 X w Nawojowej (pow. sądecki), był synem Adama Zbigniewa (zob.) i Stefanii z Woronieckich.
W l. 1933–5 uczył się S. w eksperymentalnym Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich w Rydzynie pod Lesznem. W wieku siedemnastu lat przeszedł chorobę Heinego-Mediny. Źle rozpoznana (jako paraliż postępujący), leczona była poprzez przepalenie nerwów kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, co spowodowało utratę władzy w nogach powyżej kolan. Po przejściu kryzysu psychicznego i rehabilitacji leczniczej S. zdał eksternistycznie maturę w gimnazjum w Nowym Sączu (maj 1938). Z czasem nauczył się chodzić przy użyciu metalowych konstrukcji nałożonych na nogi i przesuwanych siłą bioder.
W czasie drugiej wojny światowej, na początku 1940, nawiązali z S-m kontakt wysłannicy Komendy Głównej i obszaru «Południe» ZWZ. W wyniku poczynionych wówczas uzgodnień S. przejął po Jadwidze Seifert, nauczycielce nawojowskiej aresztowanej 20 II t.r., organizację szlaku przerzutowego na Węgry oraz łączności zagranicznej. Rozbudował ją i stworzył osobną placówkę ZWZ-AK w Nawojowej (krypt. Narcyz), której został komendantem. Zapewnił wsparcie terenowe konspiracji sądeckiej, wciągnął do niej pracowników służby leśnej z majątku swego ojca, udostępnił leśniczówki i inne obiekty znajdujące się na jego terenie, szczególnie wzdłuż granicy ze Słowacją, organizował w nich schronienie dla osób poszukiwanych przez Gestapo i cudzoziemskich uciekinierów z obozów jenieckich. Wykonywał zadania specjalne, m.in. uczestniczył w akcji «N», rozpowszechniając poprzez sieć swych współpracowników w podgórskich miejscowościach kuracyjnych materiały propagandowe wśród niemieckich gości sanatoryjnych. Działał jako oficer łącznikowy z oddziałami partyzanckimi AK, posługując się do poruszania w terenie specjalnie skonstruowanym wózkiem jednokonnym. Nawiązał również kontakty z działającymi w okolicy partyzantami sowieckimi (którym dostarczał żywność, aby ich powstrzymać przed rabowaniem okolicznych wiosek) oraz BCh. Był współorganizatorem konspiracyjnej szkoły podchorążych. Na terenie Inspektoratu sądeckiego AK kierował organizacją pomocniczą, założoną w r. 1941 przez działaczy Związku Ziemian, noszącą kolejno krypt.: Uprawa, Tarcza, Opieka; tu używał pseud. Kazimierz. W działalności konspiracyjnej wspierali go najbliżsi krewni: rodzice, rodzeństwo oraz kuzyni, Edward i Eryk Stadniccy. W nocy z 2 na 3 VII 1942, na podstawie meldunków konfidentów, S. wraz z bratem Andrzejem, został aresztowany przez Niemców, lecz szef Gestapo w Nowym Sączu H. Hamann zwolnił go, nie wierząc, by jako kaleka mógł uczestniczyć w ruchu oporu. Wiosną 1943 wszedł w skład sztabu Inspektoratu AK w Nowym Sączu. Od lipca t.r., wraz z rodzeństwem i Józefem Bieńkiem, wydawał czasopismo konspiracyjne „Myśl Polska”. Po akcji scaleniowej BCh z AK, wszedł w kwietniu 1944 w skład Komendy Obwodu AK w Nowym Sączu (krypt. Chwast), obejmując referat wywiadu, mimo że ze strony działaczy ludowych pojawił się postulat usunięcia go jako «dziedzica». Dn. 3 V t.r. otrzymał od władz polskich w Londynie Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. W czasie ponownej rewizji Gestapo w zamku nawojowskim (2 IX 1944) S. zdołał uniknąć aresztowania i ujść w Gorlickie. W trakcie obławy, która wnet po tym nastąpiła w rejonie Nawojowej (11–13 IX), Gestapo aresztowało wielu bojowników AK, w dwa dni później zostali oni rozstrzelani. Zagrożony tym samym losem S. ukrywał się w lasach, korzystając z pomocy struktur BCh i doczekał przyjścia frontu pod Bieczem,
Po reformie rolnej, utracie praw do ziemi i pałacu w Nawojowej oraz nieruchomości w Szczawnicy, przeprowadził się S. wraz z rodziną do Krynicy. Tam początkowo utrzymywał się z handlu zbożem. Doznawał szykan ze strony Urzędu Bezpieczeństwa, lecz nie został aresztowany. Ukończył kurs księgowości oraz fotograficzny i w r. 1953 otrzymał posadę w spółdzielni fotograficznej; mimo to żył w bardzo ciężkich warunkach materialnych. W r. 1960 wyjechał do Warszawy, gdzie w Min. Zdrowia starał się o zgodę na leczenie za granicą ciężko chorego najstarszego syna, lecz jej nie otrzymał. Dn. 13 X, w drodze powrotnej, między Grójcem a Radomiem, doznał obrażeń w wypadku drogowym. Zmarł tegoż dnia w szpitalu w Grójcu. Pochowany został Krynicy; pogrzeb miał charakter manifestacyjny, mszę św. odprawiał kardynał Stefan Wyszyński. Wg Stefana Swieżawskiego był S. «człowiekiem wyjątkowo mocnym i odważnym», także relacje współpracowników z l. okupacji podkreślają jego ofiarność, zdyscyplinowanie i dzielność.
S. był żonaty (ślub 8 X 1944) z Elżbietą z Lubomirskich (ur. 1922), córką Władysława i Róży z Broel-Platerów, prawnuczką Eugeniusza Lubomirskiego (zob.), która podczas okupacji działała w AK jako łączniczka. Mimo zabiegów posła na sejm Zbigniewa Makarczyka, odmówiono przyznania jej renty po mężu. W r. 1964 wyszła po raz drugi za mąż za Jeana Olliera (1916–1980), handlowca francuskiego, i zamieszkała we Francji. S. miał pięcioro dzieci. Z nich dwoje pozostało w Polsce: Cecylia (ur. 1945), psycholog, zamężna za Andrzejem Kulikowskim i zamieszkała w Warszawie, oraz Andrzej (ur. 1946), fizyk, dyrektor w gospodarstwie ogrodniczym w Osoli (woj. wrocławskie). Do Francji wyjechali: Julita (ur. 1948), zamężna za Patrickiem Moussette’em, Zbigniew (ur. 1951), przedsiębiorca w Bordeaux, i Adam Stefan (ur. 1953), technik dentystyczny.
Dn. 22 X 1995 na murze pałacu w Nawojowej odsłonięto tablicę upamiętniającą S-ego.
Portret pędzla Bolesława Barbackiego, olej., ok. 1923, w posiadaniu prywatnym; – Borowski E., Genealogie…, w: Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., III 235, VI 347, VII/VIII 558; Lenczewski, Genealogie; – Leitgeber S., Nowy almanach błękitny, P.–W. 1993; – Bieniek J., Wojskowy ruch oporu w Sądecczyźnie, „Roczn. Sądecki” R. 12: 1971 s. 339 (dot. żony S-ego), s. 341, 347–8, fot. po s. 368, R. 13: 1972 s. 239–42,T. 14: 1973 s. 382–90; Bomba A., Stadniccy herbu Szreniawa, linia nawojowska, Nowy Sącz 1996 s. 9, 11–13, 18; Fitowa A., Bataliony Chłopskie w Małopolsce 1939–1945, W.–Kr. 1984; Kleszcz H., Jeden z niezłomnych, „Gaz. Krak.” 1995 nr z 20–22 X (fot.); taż, Tylko nie o Bogu, co ja mu powiem…, tamże, nr z 5 V (dot. żony S-ego, Elżbiety); Matałowska A., Z takim nazwiskiem, W. 1998 s. 28–33; Mazur G., Rojek W., Zgórniak M., Wojna i okupacja na Podkarpaciu i Podhalu, Kr. 1998; Ostasz G., Krakowska Okręgowa Delegatura Rządu na Kraj 1941–1945, Kr. 1996; Szczublewski J., Żywot Osterwy, W. 1971; – Akcja N. Wspomnienia 1941–1944, W. 1972; Kociołek J., Krótkie wspomnienie…, w: Księga sapieżyńska, Red. J. Wolny, Kr. 1986 II; Mańkowski A., Wspomnienie mojego życia, W. 1997 s. 54, 74, 79, 88–9; Olszyński J., Walka w Beskidzie i na Pogórzu Sądeckim, W. 1978; Swieżawski S., Wielki przełom 1907–1945, L. 1998; tenże, W nowej rzeczywistości 1945–1965, L. 1991; Zubek „Tatar” J., Ze wspomnień kuriera, Kr. 1988; – „Rydzyniak” [L.] 1934–6 s. 319–20 (szkic myśliwski S-ego pt. Padł strzał!); – Informacje żony S-ego, Elżbiety Stadnickiej-Ollier z Chateau d’Orne (Flee, Francja).
Andrzej A. Zięba