INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Maria Julia Rogowska-Gajduczeni     

Maria Julia Rogowska-Gajduczeni  

 
 
1907-05-11 - 1977-03-31
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rogowska-Gajduczeni Maria Julia (1907–1977), malarka, graficzka, projektantka sztuki użytkowej. Ur. 11 V w Milanówku, była córką Stanisława Mariana Rogowskiego i Jadwigi Elżbiety z domu Frankenstein. Miała bliźniaczą siostrę Annę.

Po ukończeniu 5 klas gimnazjum w Warszawie R. uczęszczała w l. 1924–6 na kursy zdobnictwa w Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej, zaś w l. 1926–7 była słuchaczką Instytutu Sztuk Plastycznych i brała udział w plenerze prowadzonym przez Tadeusza Pruszkowskiego w Kazimierzu nad Wisłą. W r. 1928 R. złożyła przed komisją przy Gimnazjum im. Tadeusza Rejtana egzamin uzupełniający, przewidziany rozporządzeniem ministra WRiOP. W l. 1927/8–1932/3 studiowała w ASP, gdzie była uczennicą Mieczysława Kotarbińskiego, a następnie T. Pruszkowskiego, pod którego kierunkiem przygotowała również pracę dyplomową złożoną w r. 1935.

R. debiutowała w r. 1931 na Salonie Zimowym Instytutu Propagandy Sztuki (IPS), gdzie przedstawiła dwie akwarele: Pejzaż z Sandomierza i Pływalnię. W r. 1932 odbyła podróż do Francji, wystawiała w IPS i Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP); pokazała wówczas akwarele: Kościół w Sandomierzu, Dawny zaułek, Rybaki, Kościół św. Jakuba, Domek z sieciami i Pejzaż. W r. n. R. uczestniczyła ponownie w wystawie ogólnej TZSP (Droga do Puław, Młyn w Bochotnicy, Wisła, Przystań w Kazimierzu), brała udział w II wystawie sztuk plastycznych w Kazimierzu nad Wisłą, miała także indywidualne pokazy prac w Tow. Naukowym w Płocku (pejzaże akwarelowe poświęcone Płockowi oraz Sandomierzowi i jego okolicom) oraz w warszawskim IPS. W r. 1933 R. wzięła udział w konkursie na godło i pieczęć m. st. Warszawy uzyskując wespół z Bolesławem Surałło-Gajduczenim jedną z pięciu równorzędnych nagród. W r. 1934 otrzymała I nagrodę w ogłoszonym przez Min. Komunikacji konkursie na afisz propagandowy Zima w Polsce. W t. r. R. w gronie 78 artystów dekorowała polski statek oceaniczny M/S «Piłsudski»; jej malarstwo ozdobiło część kabin klasy turystycznej. W t. r. brała jeszcze udział w II Międzynarodowej Wystawie Plastyczek (Droga do Puław, Wiosna) oraz w IV Salonie Zimowym w IPS, a także w wystawie tematycznej «Polska i jej lud w malarstwie» w TZSP. Tamże, na wystawie ogólnej przedstawiła kolekcję prac: Drzewa, Przystań, Miasto nad rzeką, Kościółek, Wczesna wiosna, Pejzaż, Ogród, Brzeg wiślany, Domki na rynku, Z Kazimierza, Kamienica Gdańska, Pejzaż z Sandomierza, Opatów, Domek z sieciami, Królowa Jadwiga. Akwarele te zwróciły uwagę Wacława Husarskiego, który podkreślił, iż malowane są z dużą kulturą i «nieomylnym wyczuciem materiału malarskiego». W t. r. R. podróżowała do Danii i Szwecji, została także członkinią International Federation of Business and Professional Women oraz Bloku Zawodowych Artystów Plastyków. W r. 1935 wzięła udział w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Współczesnej w Brukseli, eksponowała także swe prace w IPS i TZSP, gdzie na Salonie Jubileuszowym otrzymała zaszczytne wyróżnienie za akwarelę Piknik. W r. n. R. wystawiała w IPS (Salon Bloku i wystawa «Sport w Sztuce») i TZSP.

W r. 1937 związała się R. z warszawską Grupą Akwarelistów (do której należeli m. in. Apoloniusz Kędzierski, Rafał Malczewski, B. Surałło-Gajduczeni, Maria Wąsowicz-Sopoćkowa i Maria Wolska-Berezowska) i wzięła udział w jej wystawach w TZSP (Wiosna, Młyn w Bochotnicy, Drzewa, Ślizgawka, Ogród) i w krakowskim Pałacu Sztuki. Na wystawie «Łowiectwo w sztuce polskiej», która odbyła się w TZSP, otrzymała zaszczytne wyróżnienie za akwarelę Polowanie par force. W t. r. R. odbyła podróż do Włoch. W r. 1938 wyjeżdżała do Niemiec. W t. r. na Salonie TZSP otrzymała nagrodę im. L. Łempickiej za akwarelę Zima, przedstawiła także kolekcję prac w ramach wystawy ogólnej. W r. 1939 R. wystawiała z Grupą Akwarelistów w TZSP i po raz ostatni przedstawiła tamże kolekcję prac na wystawie ogólnej. Pokazy te zamknęły pierwszy okres twórczości R-iej, który poświęcony był przede wszystkim malarstwu.

R. zajmowała się także pracą pedagogiczną w Warszawie. W l. 1938–44 była nauczycielką technik reklamowych w Gimnazjum Kupieckim. W l. 1940–4 uczyła rysunku i liternictwa w Szkole Poligraficznej, a w l. 1945–51 w Technikum Przemysłu Poligraficznego. W r. 1950 opracowała program nauczania rysunku zawodowego dla Zasadniczych Szkół Zawodowych Poligraficznych.

W okresie powojennym R. uprawiała nadal malarstwo, była równocześnie aktywna w dziedzinie sztuki użytkowej i wzornictwa. W l. 1947–50 pracowała w Biurze Nadzoru Estetyki Produkcji (BNEP), od r. 1950 do 1958 była kierownikiem artystycznym Instytutu Wzornictwa Przemysłowego (IWP), który współorganizowała. W l. 1958–64 R. przewodniczyła Radzie Nadzorczej Spółdzielni «Art». Przez cały czas działalność organizacyjną łączyła z pracą twórczą. W r. 1954 brała udział w «X Jubileuszowej Wystawie Zimowej Plastyki» w Radomiu. W r. 1959 wystąpiła z pokazem prac w Warszawskiej kawiarni Związku Literatów Polskich. Przedstawiła wówczas kilkanaście akwarelowych pejzaży, w których dominowały motywy z gór (m. in. Mała Łąka, Rabka w zimie). W r. 1961 R. otrzymała I i III nagrodę oraz dyplom w I Konkursie Opakowań ogłoszonym przez Zjednoczenie Przemysłu Farmaceutycznego «Polfa». W r. n. brała udział w «Wystawie grafiki reklamowej» w Zachęcie, gdzie przedstawiła osiem projektów folderów i opakowań. W r. 1963 przyznano jej «Złoty Kasztan», nagrodę w Krajowym Konkursie Centralnego Ośrodka Opakowań. W r. n. R. eksponowała prace malarskie na dorocznej okręgowej wystawie plastyki «Otwarte drzwi» w Pomarańczarni w Łazienkach. W r. 1966 wyjeżdżała do Francji i wzięła udział w Salon International Paris-Sud w podparyskim Juvisy. W r. n. uczestniczyła w «Wystawie Prac Projektantów Przemysłowych Oddziału Warszawskiego ZPAP» w Galerii Sztuki MDM, odbyła również podróż do Grecji. W r. 1968 wystawa malarstwa R-iej i Tadeusza Kasprzyckiego zainaugurowała działalność I Galerii Środowiskowej Studentów w Klubie «Hades» przy Szkole Głównej Planowania i Statystyki. W t. r. R. eksponowała swe prace w Klubie Artystów Plastyków WSM Żoliborz. W r. 1968 wyjeżdżała do ZSRR, zaś w r. n. odbyła kolejną podróż do Francji. W r. 1970 miała miejsce wystawa malarstwa R-iej w Galerii L. Dudarewa-Ossetyńskiego w Hollywood w USA.

Twórczość malarska R-iej nie podlegała gwałtowniejszym przemianom; pozostając poza głównymi nurtami sztuki swoich czasów charakteryzowała się spokojem i pewną ponadczasowością stylu. R. komponowała lekkie, filigranowe obrazy, w których wzięte z natury motywy przekształcała w wyidealizowaną wizję otaczającego świata. Posługiwała się techniką akwarelową, uzupełnianą niekiedy temperą, korzystając głównie z jasnej, pastelowej gamy barwnej. W dziedzinie sztuki użytkowej i wzornictwa R. zajmowała się projektowaniem etykiet, opakowań, folderów, plakatów a także zabawek. Dużą popularnością cieszyły się m. in. jej maskotki. R. próbowała również swych sił w zakresie aranżowania oprawy plastycznej imprez masowych. Należała do Oddziału Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) (od r. 1950) oraz do Stowarzyszenia Autorów «Zaiks» (od r. 1968). Zmarła 31 III 1977 w Warszawie, pochowana została 4 IV na cmentarzu w Legionowie w grobie rodzinnym. Była odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Z małżeństwa z Bolesławem Surałło-Gajduczenim, artystą plastykiem, zmarłym w czasie wojny, miała R. córkę Elżbietę. Z późniejszego związku z Tadeuszem Kasprzyckim, architektem wnętrz i malarzem, dzieci nie miała.

Prace R-iej znajdują się m. in. w zbiorach Muzeum Zabawkarskiego w Seiffen (RFN) oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

 

Fot. R-iej w: Arch. Akt ASP w W. i w Stowarzyszeniu Autorów «Zaiks», reprod. fot. w: „Stolica” 1968 nr 42 s. 10; – Pol. Bibliogr. Sztuki, I 1, 2, II; Artyści plastycy okręgu warsz. ZPAP 1945–1970; Katalogi wystaw Instytutu Propagandy Sztuki w W.: IV Salon Zimowy 1934, II Międzynarodowa Wystawa Plastyczek 1934, V Salon Zimowy 1935, Salon Bloku 1936, Sport w Sztuce 1936, III Salon Zimowy 1932–3, Wystawa dzieł sztuki pod nazwą Salon Zimowy 1931–2; Niemojewski L., M/S Piłsudski. Katalog dzieł architektury, malarstwa i grafiki na polskim statku oceanicznym, W. 1936; Wystawa grafiki reklamowej, W. 1962 CBWA (katalog, wstęp E. Garztecka); Przewodniki TZSP z l. 1932–9 (nr 78, 87, 94, 123, Salon 1938, 132, 139, 140); – Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W.; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; Wiercińska, Tow. Zachęty; – Sprawozdania Komitetu TZSP za l. 1933–8; – „Arkady” 1935 nr 5 s. 269–77; „Czas” 1937 nr 136 s. 6 (W. Husarski); „Głos Plastyków” R. 3: 1934 nr 9–12 s. 180; „Grafika” 1934 z. 5 s. 48; „Kobieta Współcz.” 1933 nr 20 s. 390 (N. Samotyhowa); „Kobieta w pracy” 1938 nr 4 s. 9–12 (K. Dienstl-Kaczyńska); „Kur. Warsz.” 1934 nr 255 s. 16 (W. Bunikiewicz); „Młoda Awangarda” 1937 nr 2–3 s. 4–5; „Myśl Narod.” 1932 nr 20 s. 285–6 (W. Podoski); „Myśl Pol.” 1938 nr 10 s. 6; „Pion” 1935 nr 12 s. 4–5; „Plastyka” 1935 nr 7 s. 145–6, 1938 nr 5 s. 138; „Polska Zbrojna” 1933 nr 163 (K. Winkler); „Prosto z mostu” 1938 nr 23 s. 7 (J. Wolff); „Roczn. CBWA” za r. 1962; „Rodzina Pol.” 1938 nr 6 s. 264–5 (M. Nałęcz-Dobrowolski); „Stolica” 1959 nr 15 s. 5, 1967 nr 34 s. 13 (A. Idzikowska), 1968 nr 42 s. 10 (fot.), 1977 nr 20 (nekrolog); „Sztuki Piękne” R. 8: 1932 nr 2 s. 68, R. 9: 1933 nr 1 s. 32, nr 4 s. 160, nr 8–9 s. 330, R. 10: 1934 nr 7 s. 270, nr 9 s. 356, nr 11 s. 433–4; „Świat” 1934 nr 37 s. 18–19, 1935 nr 50 s. 17; „Tyg. Ilustr.” 1934 nr 27 s. 543 (W. Husarski), 1935 nr 26 s. 515, nr 51/52 s. 1015–1018 (W. Husarski), 1939 nr 1 s. 14; „Tyg. Powsz.” 1977 nr 28 (nekrolog); „Wiad. Liter.” 1934 nr 28 s. 5; „Życie Warszawy” 1977 ur. 78 i 79 (nekrologi); – Arch. Akt ASP w W.: Arch. Studenckie (m. in. fot., życiorys, dokumenty dotyczące przebiegu studiów) i Księga studiów za l. 1922–36; CBWA, Dział Wydawnictw: Kartoteka ewidencyjna ZPAP; IS PAN: Mater. pracowni Dok. Sztuki Współcz. i Słown. Artystów Pol.; Stowarzyszenie Autorów «Zaiks» w W.: Teczka osobowa R-iej nr 2554 (m. in. fot., deklaracja członkowska, odpis skrócony aktu zgonu).

Wanda Maria Rudzińska

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.