INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stanisław Nowicki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Nowicki Stanisław, pseud. Felek, Feliks, Maciej (1913–1944), architekt, oficer i kierownik propagandy w dowództwie Gwardii Ludowej i Armii Ludowej. Ur. 12 XII w Radzyniu Podlaskim, był synem Józefa, mierniczego przysięgłego, i Janiny z Hennelów. Po ukończeniu szkoły średniej w r. 1931 w Lublinie rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Jednocześnie w l. 1934–8 działał w Organizacji Młodzieży Socjalistycznej «Życie», a również przez pewien czas w Stowarzyszeniu Architektów RP. W l. 1936–7 ukończył podchorążówkę saperów w Modlinie i odbył trzymiesięczną służbę wojskową. Po powstaniu w r. 1937 Klubu Demokratycznego w Warszawie brał udział w dyskusjach młodych architektów lewicowych. W czerwcu 1938 ukończył studia, uzyskując tytuł inżyniera architekta. Następnie pracował krótko w miejskim biurze projektowym w Łodzi, a z kolei na początku 1939 r. w Warszawie w Biurze Regulacji Miasta, które skupiło wielu lewicowych architektów. W lipcu 1939 powołany został do wojska. Służył w batalionie saperów Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej nr 2, dowodzonej przez płka Stefana Roweckiego. We wrześniu 1939 przeszedł szlak bojowy tej brygady. Pod Włodzimierzem Wołyńskim dostał się do niewoli niemieckiej, skąd uciekł. W połowie października 1939 powrócił do Warszawy i do pracy w Biurze Regulacji Miasta.

Jednocześnie N. rozpoczął nawiązywanie kontaktów z byłymi «życiowcami». Jego mieszkanie przy ul. Kieleckiej 52 stało się ośrodkiem organizującej się w r. 1940 grupy, było tam także radio i powielacz, na którym wydawano „Biuletyn Radiowy”. Odtąd całą tzw. Grupę Akademicką zaczęto nazywać «biuletynowcami». Z inicjatywy byłych «życiowców» w sierpniu 1941 utworzony został Związek Walki Wyzwoleńczej, którego organem, obok pisma „Zwyciężymy”, został „Biuletyn Radiowy” redagowany przez N-ego. Od początku 1942 N. należał do Polskiej Partii Robotniczej (PPR). „Biuletyn Radiowy” stał się pismem Komitetu Warszawskiego PPR i do połowy sierpnia redagowany był przez N-ego. Po aresztowaniach, które nastąpiły latem t. r. w jego mieszkaniu (podczas przypadkowej nieobecności właściciela), N. ukrywał się pod nazwiskiem Stanisława Wolskiego. Zaczął pracować w Dowództwie Głównym Gwardii Ludowej (GL). Wkrótce został szefem Wydziału Propagandy Sztabu Głównego GL. Współredagował „Gwardzistę”, a od grudnia 1942 do końca 1943 r. był jego naczelnym redaktorem. Redagował i pisywał artykuły do „Trybuny Wolności”. Artykuły jego cechowała duża dojrzałość polityczna. Należał do propagatorów taktyki walki czynnej, zabierał głos w sprawie ustroju przyszłej Polski, polemizował z prasą Armii Krajowej. Dn. 25 IX 1943 jako podchorąży WP za pracę organizacyjno-bojową został mianowany kapitanem GL. Po powstaniu Armii Ludowej (AL) w lutym 1944 został szefem Oddziału V Propagandy Sztabu Głównego AL. Opiekował się prasą AL: „Armią Ludową”, pismami instruktażowymi „Uczmy się Walczyć”, „Oficer Propagandzista”, „Wiadomości Radiowe”. Pisał także do tych pism artykuły. Dn. 4 II 1944 mianowany został majorem AL. Po wybuchu powstania warszawskiego wchodził w skład Obwodu AL na Starym Mieście, gdzie wówczas mieszkał. Należał do sztabu AL powstańczej Warszawy. Redagował wydawaną na Starówce „Armię Ludową”. Kierował działalnością propagandowo-wychowawczą w oddziałach powstańczych. Dn. 26 VIII 1944 zginął od wybuchu bomby lotniczej w Warszawie przy ul. Freta 16 wraz z innymi członkami warszawskiego sztabu AL. Dn. 25 III 1945 z prowizorycznych grobów w ogródku za domem przy ul. Freta przeniesiono ich szczątki na skwerek przy Krakowskim Przedmieściu, gdzie znajduje się płyta pamiątkowa. N. otrzymał pośmiertnie awans na pułkownika WP i Krzyż Grunwaldu. Imieniem N-ego i Stanisława Skrypija nazwano coroczną nagrodę za najlepsze prace dyplomowe z dziedziny architektury.

 

Mała Enc. Wojsk.; W. Enc. Powsz. (PWN), Suplement; – Przygoński A., Prasa konspiracyjna PPR, W. 1966 (fot.); tenże, Z problematyki powstania warszawskiego, W. 1964 (fot.); Turlejska M., O inżynierze S. N-m redaktorze „Gwardzisty”, „Z Pola Walki” 1961 nr 4 (fot.); Warszawska Szkoła Architektury 1915–1965, W. 1967; Zginęli w walce. Sylwetki bojowników AL i GL, W. 1957 (fot.); – Dowództwo Główne GL i AL. Zbiór dokumentów z lat 1942–1944, W. 1967; – „Głos Ludu” 1945 nr 227; „Stolica” 1965 nr 36; – Centr. Arch. KC PZPR: Teczka osobowa N-ego, sygn. 4247.

Benon Dymek

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Wiktor Kiepura

1902-05-16 - 1966-08-15
śpiewak operowy
 

Tadeusz Białoszczyński

1899-11-25 - 1979-01-24
aktor filmowy
 

Wacław Bliziński

1870-07-28 - 1944-10-01
działacz społeczny
 

Józefat (Józef) Błyskosz

1876-04-14 - 1947-01-14
senator II RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Jan Henryk Rosen

1891-02-25 - 1982-08-22
malarz
 

Edmund Klemens Majkowski

1892-11-05 - 1951-04-05
bibliotekarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.