INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Szczepan Sawicki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1994 r. w XXXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sawicki Szczepan (1870–1944), chłopski działacz Narodowej Demokracji, poseł do Sejmu RP. Ur. w sierpniu we wsi Kołoząb w pow. płońskim, był synem Józefa, drobnego właściciela ziemskiego, pochodzącego z Kaszub, i Józefy z Cywińskich.

S. był samoukiem. Pod wpływem działacza Ligi Polskiej, potem zaś Ligi Narodowej – Leona Rutkowskiego z Płońska, związał się z obozem wszechpolskim. Był do r. 1893 współpracownikiem sekcji terenowej stow. kulturalno-oświatowego «Łączność». W l. 1899–1905 działał w konspiracyjnym Tow. Oświaty Narodowej (TON), pełniąc w nim funkcje setnika koła wiejskiego w Kołozębiu, członka zarządu gminnego oraz zarządu pow. w Płońsku. Jeździł w celach agitacyjnych po północnych rejonach Król. Pol. oraz na Pomorze.

S. włączył się również do konspiracyjnej akcji kolportażu zakazanych w zaborze rosyjskim endeckich pism i druków ulotnych, adresowanych do ludu, które przewoził z Krakowa. W ramach działalności TON przyczynił się także do powstania na przełomie XIX i XX w. kilku organizacji oświatowych i gospodarczych na terenie pow. płońskiego. Inicjował założenie (i był ich członkiem) m.in. spółek handlowych, budowlanych, rzemieślniczych, drobnego kredytu, sklepów wiejskich oraz kółek rolniczych, działających w ramach Centralnego Tow. Rolniczego. W mieszkaniu S-ego w Kołozębiu mieściła się przez ponad 10 lat nielegalna szkółka ludowa. W okresie rewolucji 1905 r. prowadził S. działalność polityczną w ramach tzw. akcji gminnej (spolszczanie urzędów, sądów i szkół gminnych). Aresztowany w marcu 1906 z tego powodu przez władze rosyjskie, odbył karę 3 miesięcy więzienia w Płońsku. S. działał następnie w Polskiej Macierzy Szkolnej, kółkach rolniczych i Stronnictwie Demokratyczno-Narodowym (SDN). W czasie pierwszej wojny światowej od stycznia 1916 pracował w Radzie Opiekuńczej pow. płońskiego. Był członkiem rady gminnej w Kucharach i sejmiku powiatowego w Płońsku. Jesienią 1918, za działalność samorządową i inicjatywy niepodległościowe w Komitecie Obywatelskim w Płońsku, został przez Niemców skazany na 18 dni aresztu.

W wyborach do Sejmu Ustawodawczego w r. 1919 został S. wybrany na posła z ramienia SDN z listy nr 10 (Narodowy Komitet Wyborczy Stronnictw Demokratycznych) w okręgu wyborczym 6 (pow. i m. Płock, pow. Płońsk i Sierpc). W Sejmie należał do Klubu Związku Sejmowego Ludowo-Narodowego i był członkiem Komisji Ochrony Pracy, Komisji Spółdzielczej, Komisji Spraw Żydowskich i Komisji Administracyjnej. W wyborach 1922 r. został posłem z listy 8 Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej z ramienia Związku Ludowo-Narodowego (ZLN), wybrany w okręgu wyborczym 9 (te same powiaty co poprzednio). W Sejmie był członkiem Komisji Opieki Społecznej i Inwalidzkiej. Wchodził do Zarządu Okręgowego ZLN i organizował koła terenowe tego stronnictwa. Był korespondentem „Wszechpolaka” i ogłosił w nim m.in. artykuł pt. Kłamstwo (1922 nr 2), dotyczący tematyki agitacji przedwyborczej. W r. 1927 wrócił do rodzinnego Kołozębia, gdzie uprawiał 30-morgowe gospodarstwo rolne.

W czasie drugiej wojny światowej S. był więźniem obozu koncentracyjnego w Stutthofie; dn. 23 III 1944 został zamordowany. Tablica nagrobna S-ego znajduje się na cmentarzu w Sochocinie.

Z małżeństwa zawartego w r. 1898 miał S. pięciu synów i córkę; jeden z synów poległ jako ochotnik w r. 1919 w obronie Lwowa, drugi popełnił samobójstwo.

 

Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, W. 1994 (fot.); Mościcki–Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27 (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 152 (fot.), 155, 468; Rzepecki, Sejm 1919, s. 108 (fot.), 109, 275, 279, 284; – Kozicki S., Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964; Szczepan Sawicki, „Wszechpolak” 1922 nr 13–14; Świecki T., Wybult F., Mazowsze płockie w czasie wojny światowej i powstania państwa polskiego, W. 1922 s. 135, 309, 394–6; Wolsza T., Narodowa Demokracja wobec chłopów 1887–1914, Programy – polityka – działalność, W. 1992 s. 97; tenże, Towarzystwo Oświaty Narodowej (1899–1905), „Kwart. Hist.” 1987 nr 2 s. 90; – „Wszechpolak” 1922 nr 13–14 s. 15; – Arch. Hist. Ruchu Lud. w W.: Kozicki S., Pamiętniki, I 186, 197 (sygn. P-127); B. Ossol.: Kozicki S., Pół wieku polityki narodowo-demokratycznej 1887–1939 (sygn. 13201/II s. 104); – Informacje ks. Stanisława Zakrzewskiego z Rzymskokatol. Parafii św. Jana Chrzciciela w Sochocinie.

Tadeusz Wolsza

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Wichniarz

1915-01-18 - 1995-06-26
aktor filmowy
 

Leopold Tyrmand

1920-05-16 - 1985-03-19
pisarz
 

Józef Ignacy Kałuża

1896-02-11 - 1944-10-11
działacz sportowy
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Justyn Piotr Sokulski

1872-08-29 - 1949-04-02
historyk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.