INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Aleksander Sadłowski      Frag. portretu Sadłowskiego pędzla Kazimierza Pochwalskiego.

Władysław Aleksander Sadłowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1992-1993 w XXXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sadłowski Władysław Aleksander (1869–1940), architekt, profesor Politechn. Lwow. Ur. 25 VI we Lwowie, był synem Wiktora, architekta, i Marii z Rawskich, miał braci Henryka – sędziego, Stanisława – urzędnika magistratu, i siostrę Marię Bunschową.
Po ukończeniu szkoły realnej we Lwowie studiował S. architekturę na Politechn. Lwow. w l. 1888–92, a w l. 1892–4 na politechnice w Wiedniu, gdzie w l. 1894–6 był asystentem katedry rysunków odręcznych i ornamentalnych u O. Grubera; poza tym specjalizował się wtedy w historii architektury Wiednia i Dolnej Austrii. Dyplom inżynierski uzyskał w r. 1897 we Lwowie. W l. 1899–1911 był nauczycielem rysunków w Państwowej Szkole Przemysłowej we Lwowie. W r. 1911 rozpoczął pracę na Politechn. Lwow.; do r. 1934 był profesorem (od r. 1919 zwycz.) i kierownikiem katedry rysunków odręcznych i ornamentalnych (od r. 1919 rysunków zdobniczych i dekoracji wnętrz). W r. 1903 wg jego pomysłu wykonano łańcuch rektorski dla rektora Politechniki. W l. 1916–18 był dziekanem Wydz. Architektury. Na uczelni wykładał niższe i wyższe rysunki zdobnicze, stylizowanie form, dekoracje wnętrz, dzieje urządzania i wystroju domu mieszkalnego od starożytności po współczesność. Rysunki zdobnicze i stylizowanie form wykładał też w l. 1928–34 w grupie rysunkowej Wydz. Ogólnego Politechniki dla kandydatów na nauczycieli średnich ogólnokształcących i technicznych szkół oraz dla seminariów nauczycielskich. S. był stale wiceprezesem komisji egzaminu dyplomowego na wydz. architektonicznym. W l. 1913–35 opiekował się na uczelni ideowo-samopomocowym Akademickim Kołem Lubliniaków im. H. Łopacińskiego. Był członkiem Polskiego Tow. Politechnicznego (w l. 1902–4 jego sekretarzem).
Równocześnie zajmował się S. pracą projektową. Początkowo pracował w biurze Zygmunta Gorgolewskiego przy projektowaniu wystroju wewnętrznego Teatru Wielkiego we Lwowie (1899), potem w biurach Jana Lewińskiego, Wincentego Rawskiego, wreszcie jako samodzielny architekt. W pierwszym okresie pod wpływem O. Wagnera, był we Lwowie czołowym przedstawicielem secesji, potem tworzył w duchu umiarkowanego konstruktywizmu. W dziedzinie architektury sakralnej zaprojektował wystrój wewnętrzny i przebudował w katedrze rzymskokatolickiej kaplice Jezusa Miłosiernego i Ubiczowania czyli Kampianów (1906–9) oraz główny ołtarz w kościele Sióstr Sakramentek we Lwowie (1907), zaprojektował i wybudował kaplicę cmentarną w Mycowie (pow. Sokal, 1905), przebudował i powiększył kościół farny w Brzeżanach (1906), odnowił barokowy kościół Dominikanów w Tarnopolu (1907). Poza tym we Lwowie zaprojektował Pałac Sztuki (1901), Szkołę Rzemiosła Artystycznego, gmach Polskiego Tow. Muzycznego przy ul. Chorążczyzny 7 z największą w mieście salą koncertową oraz pomieszczeniem dla konserwatorium muzycznego (1902), wystrój wewnętrzny Izby Przemysłowo-Handlowej przy ul. Akademickiej 17 i sanatorium Kasy Chorych przy ul. Kurkowej.
Wybitnym osiągnięciem S-ego stał się projekt i budowa w r. 1904 secesyjnego dworca głównego kolejowego we Lwowie (największego wówczas na ziemiach polskich); S. zastosował tu żelbetowe stropy i dźwigary dla przykrycia szklanym dachem wielkiej hali o pięciu peronach. W r. 1910 zaprojektował i wybudował gmach Państwowej Szkoły Przemysłowej (ul. Snopkowska 47; po pierwszej wojnie rozbudował go o dodatkowe piętra, skrzydła i duże warsztaty), a w jego sąsiedztwie, przy ul. Żyżyńskiej, gmach i warsztaty technicznej szkoły zawodowej. We Lwowie także zaprojektował i budował fabrykę likierów Baczewskiego, w l. 1921–2 rozbudował klinikę chirurgiczną oraz instytut anatomii opisowej Uniw. Lwow., zaprojektował nowy wystrój głównego budynku Uniwersytetu (ul. Marszałkowska 1) – dawnej siedziby Sejmu i Wydz. Krajowego, w r. 1931 wystrój wewnętrzny Biblioteki Głównej Politechniki Lwowskiej (ul. Nikorowicza 2). Obok tego projektował wiele kamienic i willi we Lwowie, i budował je – szczególnie całe zespoły przy ul. Badenich, Nabielaka, Jabłonowskich. Poza Lwowem projektował i budował m. in. pałace Skrzyńskich w Żurawnie (pow. Żydaczów), Gołuchowskich w Kołtowie (pow. Złoczów), Tyszkiewiczów w Płużnie (pow. Ostróg Wołyński), stary dom zdrojowy w Krynicy, dworzec kolejowy w Sulatyczach (pow. Żydaczów). Był też budowlanym rzeczoznawcą sądowym. Obdarzony pięknym tenorem już jako student i w młodszym wieku występował czasem w operze lwowskiej a także dłuższy czas w Tow. Śpiewaczym «Lutnia» we Lwowie, którego był prezesem.
Zamiłowany przyrodnik, rolnik i myśliwy, S. zakupił pod Brzeżanami niewielki folwark, gdzie przebywał po przejściu na emeryturę w l. 1934–9. Należał do zwolenników Narodowej Demokracji, jednakże działalności politycznej nie przejawiał. S. zmarł 21 V 1940 we Lwowie i został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim, w grobowcu rodziny Rawskich. Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta.
W małżeństwie z Jadwigą z Wolskich miał S. córki: Władysławę Annę, hydrogeologa, i Kazimierę Łucję, doktora medycyny.
W uznaniu zasług S-ego dla miasta rada miejska nadała jednej z ulic Lwowa jego nazwisko.

Portrety S-ego pędzla Kazimierza Pochwalskiego, Władysława Lama i M. Pawlikowskiego w posiadaniu rodziny; Duże portrety nieznanych malarzy w hali głównego dworca kolejowego we Lwowie oraz w B. Głównej Politechn. Lwow.; – Mała Encyklopedia architektury wnętrz, Wr. 1974; Łoza, Architekci; Österr. Biogr. Lexikon (S. Brzozowski); Thieme-Becker, Lexikon d. Künstler; Składy osobowe i programy Politechniki Lwowskiej 1911–1939; – Broniewski T., Historia architektury dla wszystkich, W. 1972 IV 240, V 271; Czołowski A., Lwów, Lw. 1930 s. 24; Księga pamiątkowa Polskiego Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie, Lw. 1927 s. 74; Nicieja S. S., Cmentarz łyczakowski wc Lwowie w l. 1786–1986, Wr. 1988; Politechnika Lwowska, jej stan obecny i potrzeby, Lw. 1932 s. 19, 101, 107; – Sadłowski W., Nowy dworzec kolei państwowej we Lwowie, „Architekt” 1904 nr 7 s. 101–10; Sprawozdania Szkoły Przemysłowej we Lwowie za l. 1900–11; – „Czas. Techn.” 1934 s. 331; „Sztuka” 1911 s. i (fot.); „Życie Technickie” 1927 nr 8; – Informacje rodziny S-ego.
Stanisław Marian Brzozowski

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.