Chałupczyński Adam (1822–1887), lekarz, działacz społ., filozof, uczestnik powstania 1863–64 r. Urodził się 30 VII w Piotrkowie, gdzie ukończył gimnazjum w r. 1837. W 16 roku życia poświęcił się farmacji,, po siedmiu latach zajęcia w aptece ze stopniem podaptekarza wyjechał do Moskwy i tam w r. 1849 ukończył wydział lekarski. Wróciwszy do kraju, został lekarzem okręgu kozienickiego w ówczesnym woj. podlaskim, lecz po pół roku opuścił to stanowisko. Od r. 1850–3 zamieszkał w twierdzy Zamościu. Od r. 1854 zajmował się praktyką lekarską w Działoszynie, a w r. 1859 objął obowiązki lekarza szpitala św. Konstancji w Maciejowicach z ramienia Rady Szczegółowej Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych. Powstanie 1863 r. zastaje go jako lekarza szpitala w Maciejowicach. 22 I był skazany na karę śmierci przez sąd wojenny w Garwolinie. Jednak dla nieznanych powodów kara ta nie została wykonana i Ch. zmuszony był na razie opuścić województwo podlaskie i przenieść się do Izbicy koło Sompolna w woj. mazowieckim, gdzie niósł pomoc licznym rannym w czasowo urządzonym szpitalu. W czerwcu 1863 r. prowadził do boju pod Łaskarzewem oddział złożony z 300 ludzi, przeważnie włościan. 9 XII 1863 został Ch. zwolniony z posady lekarza przy izbickim Szpitalu Miejskim decyzją Naczelnika Wojskowego Drogi Żelaznej Bydgoskiej. W r. 1869 był lekarzem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W r. 1876 osiedlił się we Włocławku, gdzie zmarł w r. 1887. Pozostawił prace: Pomysły do dziejów życia świata (W. 1866); Kilka słów o pokątnym leczeniu, »Tyg. Lek.« 1867, nr 50–2; O niektórych błędach w teorii Darwina, W. 1880, odbitka z czasop. »Przyroda i Przemysł«.
Arch. Akt Dawnych, Warszawa; »Rocznik Urzędowy Królestwa Polskiego« na r. 1863; Kośmiński St., Słownik lekarzów polskich; Deskur B., Wydawnictwo materiałów do historii powstania styczniowego 1863 r., Lw. 1890, II; »Medycyna« 1887, nr 14, s. 228; Klukowski Z., Lekarze jako dowódcy oddziałów powstańczych w r. 1863, »Lek. Wojsk.« 1926, sierpień; Białokur Fr., Lekarze uczestnicy powstania styczniowego, »Lek. Wojsk.« 1933.
Franciszek Białokur