INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Adam Tadeusz Szajna  

 
 
1911-04-20 - 1984-11-22
Biogram został opublikowany w XLVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2009-2010.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szajna Adam Tadeusz, pseud.: Kruk I, Rostoka, Roztoka (1911–1984), major Wojska Polskiego i Armii Krajowej.

Ur. 20 IV we Lwowie, był synem Leopolda, urzędnika państw., i Wandy z Karuszieckich.

Po ukończeniu w r. 1920 szkoły powszechnej w Przemyślanach uczęszczał S. w l. 1921–9 do gimnazjum w Jarocinie. Następnie kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Maz.; ukończył ją w r. 1932, uzyskując stopień podporucznika (ze starszeństwem z 15 VIII t.r.). T.r. podjął służbę w 4. p. strzelców podhalańskich. Awansowany 1 I 1935 do stopnia porucznika, przebywał od września t.r. do września 1936 na kursie w Centralnym Inst. Wychowania Fizycznego w Warszawie. Dn. 3 XI 1936 został dowódcą plutonu i instruktorem w Centralnej Szkole Podoficerskiej Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) w Osowcu, po czym w okresie 1 I – 1 IX 1939 służył jako dowódca kompanii odwodowej w baonie KOP «Dolina». W pierwszych miesiącach t.r. odbył trzymiesięczny kurs dowódców kompanii w Rembertowie.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. był S. dowódcą kompanii 1. pp KOP 2. Brygady Górskiej Armii «Karpaty» i brał udział w walkach od Nowego Sącza po Lwów. W czasie obrony Janowa pod Lwowem został dwukrotnie ranny i do 2 X t.r. przebywał w szpitalu wojskowym we Lwowie. Przedostał się następnie na teren Generalnego Gubernatorstwa i początkowo zamieszkał w Piotrkowie Trybunalskim. Podjął działalność konspiracyjną w Związku Odbudowy Rzeczypospolitej (ZOR); od marca 1940 do lutego 1943 był instruktorem wyszkolenia bojowego (wg innej, mniej prawdopodobnej wersji, w marcu 1940 wstąpił do ZWZ). Oficjalnie pracował od marca 1941 do lutego 1943 jako inspektor Pow. Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Radomiu, a następnie kierował Pow. Wydz. Handlowym Izby Rzemieślniczej w Starachowicach. Od lutego 1943 do września 1944 pełnił w konspiracji funkcję szefa Oddziału I Organizacyjnego Komendy Okręgu Kielecko-Radomskiego AK. W maju 1943 awansował do stopnia kapitana, a w czerwcu 1944 do stopnia majora. Poszukiwany przez Gestapo, działał od lutego 1944 w partyzantce, m.in. na terenie Kielc, Częstochowy i Włoszczowej.

Dn. 1 X 1944 objął S. dowództwo 74. pp AK «Chrobry» (ponad 720 żołnierzy w dwóch baonach: «Tygrys» i «Wilk»), wchodzącego w skład 7. DP AK, odtwarzanej pod koniec sierpnia t.r. na terenie Inspektoratu Częstochowa Okręgu AK Kielce–Radom. Dowodzony przez niego pułk działał przeważnie na terenie Obwodu Włoszczowskiego, m.in. rozbroił posterunek Wehrmachtu w Oksie, zaatakował transport niemiecki w lesie pod Brześciem na szosie Włoszczowa–Przedbórz (10 X), zabił 28 własowców koło Włoszczowej (18 X) oraz zaatakował Niemców na szosie Młynek–Żytno (20 X). W ciężkich walkach z obławą niemiecką w lasach włoszczowskich w rejonie Krzepina, Radkowa, Kosowa, Lipna, Henrykowa i Brześcia (25–31 X) pułk S-y zadał Niemcom straty, sięgające wg Wojciecha Borzobohatego ponad 100 zabitych i rannych oraz 99 wziętych do niewoli, zdobył także zaopatrzenie, uzbrojenie i amunicję. Wobec ataków niemieckich czołgów, S. dokonał 1 XI częściowej demobilizacji jednostki, pozostawiając jedynie trzy plutony (182 ludzi); dowodzone przez kpt. Franciszka Pieniaka plutony prowadziły dalsze akcje w obwodach włoszczowskim i radomszczańskim. Sam objął stanowisko komendanta obwodu Włoszczowa, które sprawował do stycznia 1945.

Po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną S. przebywał od marca do początku lipca 1945 w Katowicach, po czym od 13 VII t.r. dowodził w stopniu majora baonem w 7. DP WP. Jako element «ideologicznie i klasowo obcy» został jednak 12 II 1946 zwolniony z wojska. Krótko pracował jako urzędnik magistratu w Katowicach, a w maju t.r. przeniósł się do Zakopanego, gdzie do czerwca 1947 kierował pensjonatem. Od września 1947 do października 1948 był pomocnikiem kierownika Sanatorium Wojskowego w Kościelisku. Następnie pracował kolejno: w Spółdzielni Inwalidów w Zakopanem, od stycznia 1953 w Pomocniczej Spółdzielni Tkaczy i Dziewiarzy w Krakowie (jako tkacz), od 5 V 1954 ponownie w Zakopanem jako instruktor tkactwa w Ośrodku Szkolenia i Doskonalenia Rzemiosł Ludowych «Podhale» (Ośrodku Szkoleniowym Przemysłu Ludowego «Podhale»), od 15 II 1956 w Państw. Przedsiębiorstwie Gastronomicznym «Watra» jako starszy referent administracji i zaopatrzenia materiałowego, od 1 VIII t.r. w Zakopiańskich Zakładach Gastronomicznych jako kierownik działu administracyjno-gospodarczego i od 1 V 1963 w Sanatorium Akademickim jako kierownik administracji. Brał udział w działalności kombatanckiej, m.in. pełnił funkcję prezesa ZBoWiD w Zakopanem. Wspomnienia pt. 14 pułk partyzancki, ps. „Chrobry” oraz przyczynki do „Małej Wojny” opublikował w r. 1963 w periodyku „W Służbie Ludu i Ojczyzny. Biuletyn Archiwalny Wrocławskiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację” (nr 9–12). Zmarł 22 XI 1984, został pochowany w Warszawie na cmentarzu Wawrzyszewskim. Był odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (1965), Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Partyzanckim.

W zawartym 24 XI 1938 małżeństwie z Zofią z Wojdelskich miał S. córkę Halinę (ur. 1940) i syna Krzysztofa (ur. 1941).

 

Armia Krajowa. Szkice z dziejów Sił Zbrojnych Polskiego Państwa Podziemnego, Red. K. Komorowski, W. 1999; Borzobohaty W., „Jodła”. Okręg radomsko-kielecki ZWZ-AK 1939–1945, W. 1988 (fot.); Działania zbrojne i konspiracja na ziemi częstochowskiej w latach 1939–1947, Oprac. W. Zaleski, Częstochowa 1998 s. 34–47; Hillebrandt B., Partyzantka na Kielecczyźnie 1939–1945, W. 1970; Operacja „Burza” i Powstanie Warszawskie 1944, Red. K. Komorowski, W. 2004; Sierant P., 2. Pułk Piechoty Legionów Armii Krajowej, W. 1996; Tarchalski M., Włoszczowski obwód Armii Krajowej „Kaktus” – cz. I. Na ścieżkach małej wojny – cz. II, P. 1994 s. 183, 297–313 (fot.); Zieliński Z., Jedni z najdzielniejszych. Żołnierze 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty WP 1919–1939, 74 Pułku Piechoty Armii Krajowej 1944–1945, W. 2006 s. 40–4, 90–9, 269; tenże, 7 Dywizja Armii Krajowej, W. 2004 s. 88–94 (fot.); tenże, Walczyli o wolność. 7 Dywizja AK, Ząbki 1998 s. 17–20 (fot.); – Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; ciż, Rocznik oficerski 1939, Kr. 2006; – „Życie Warszawy” 1984 nr 283 (nekrolog); – CAW: Akta personalne S-y, sygn. 23–1142; IPN w Kr.: sygn. IPN Kr. 010/8475.

Grzegorz Mazur

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Ferdynand Zarzycki

1888-12-22 - 1958-10-10
senator II RP
 

Wacław Kowalski

1916-05-02 - 1990-10-27
aktor filmowy
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.