Pojda Adolf (1881–1942), proboszcz i działacz polski w parafii słupskiej, proboszcz na Śląsku. Ur. 12 VI w Ligockiej Kuźni koło Rybnika w rodzinie zagrodniczej, był synem Franciszka, cieśli, i Franciszki z domu Piecha. Po ukończeniu szkoły ludowej w Paruszowicach wstąpił na krótko do Zgromadzenia Salwatorianów w Rzymie, a następnie uczył się w gimnazjum w Strzelcach Opolskich, potem w gimnazjum w Bytomiu, które w r. 1903 ukończył. W l. 1903–6 studiował na Wydziale Teologii Uniw. Wrocł. i w r. 1907 otrzymał święcenia kapłańskie. W okresie studiów był członkiem Kółka Polskiego w konwikcie arcybiskupim we Wrocławiu, członkiem sekcji polskiej chóru «Polyhymnia» oraz członkiem tajnej Grupy Narodowej «Zet» przy wrocławskim Kole Braterskim. P. rozpoczął pracę jako wikariusz. Propagował czytelnictwo polskich książek i czasopism. Było to powodem licznych upomnień i nagan ze strony przełożonych oraz częstych zmian parafii (Ujezd koło Nysy, Chorzów, Bieńkowice koło Raciborza, Eberswalde, Berlin). Po zdaniu wymaganych egzaminów P. został 19 X 1917 proboszczem kościoła Św. Ottona w Słupsku. W parafii słupskiej, obejmującej m. Słupsk oraz powiaty: miastecki, sławieński i słupski, P. zaktywizował działalność Związku Robotników Katolickich, kółek śpiewaczych i innych organizacji, podtrzymywał i rozwijał świadomość narodową wśród parafian polskich oraz przebywających na tym terenie bardzo licznych polskich robotników sezonowych. Kiedy w r. 1919, po półtorawiekowej przerwie, zaczął głosić kazania i czytać Ewangelię w języku polskim, miejscowe władze administracyjne oraz większa część katolików narodowości niemieckiej zdecydowanie wystąpili przeciwko niemu. Od tego czasu aż do końca pobytu w Słupsku był nieustannie szykanowany przez władze administracyjno-policyjne, sądowe i prasę, które zarzucały mu m. in. prowadzenie agitacji propolskiej, działanie na szkodę niemczyzny, krzywoprzysięstwo, agitację na rzecz polskich kandydatów do Reichstagu i Landtagu (1924). Spowodowało to liczne interwencje, m. in. pruskich ministrów spraw wewnętrznych oraz nauki, sztuki i oświecenia, a także w r. 1925 było przedmiotem obrad pruskiego Landtagu i jego Prezydium (Hauptausschuss). Domagano się natychmiastowego zaniechania prowadzonej przez P-ę działalności, pociągnięcia go do odpowiedzialności i przeniesienia na inną parafię. Od r. 1925 nasiliły się ataki na P-ę. Ostatecznie musiał zrezygnować z probostwa słupskiego i przenieść się do Polski. W dn. 1 I 1927 objął parafię w Leszczynach koło Rybnika, której część wiernych stanowili zgermanizowani Ślązacy lub Niemcy.
Dn. 17 XI 1931 P. otrzymał na własny wniosek obywatelstwo polskie, po załatwieniu wszystkich spraw rozliczeniowych z bankami i urzędami niemieckimi, dzięki czemu wniósł do parafii leszczyńskiej wkład w postaci ponad 5 000 marek. W Leszczynach rozpoczął budowę nowego kościoła Św. Andrzeja Boboli, rozwinął szeroką działalność repolonizacyjną. Miał jednak kłopoty z miejscowymi i powiatowymi władzami w Rybniku na tle politycznym, gdyż sympatyzował z Chrześcijańską Demokracją i występował przeciwko obozowi sanacyjnemu.
W czasie drugiej wojny światowej P. został aresztowany 12 (lub 13) IV 1940 przez gestapo i osadzony w więzieniu w Rybniku, a potem obozach koncentracyjnych Mauthausen-Gusen i Dachau. Poniósł śmierć w tzw. transporcie inwalidów do Hartheim koło Linzu 25 V 1942.
Jacewicz W., Woś J., Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, Z. I W. 1977, Z. III W. 1978; Szultka Z., O walce ludności polskiej w regencji koszalińskiej w latach 1917–1926, „Roczn. Koszaliński” 1980 s. 78–85; Szweda K., Podwójna służba leszczyńskiego proboszcza, „Gość Niedzielny” 1948 nr 46 s. 374–5; Szymiczek F., Stowarzyszenie akademickie Polskiej Młodzieży Górnośląskiej we Wrocławiu 1863–1918, Wr.–W.–Kr. 1963; Wichura E., Ks. Adolf Pojda, „Katolik” 1960 nr 40 s. 4 (fot.); Wichura-Zajdel E., Z dziejów duchowieństwa śląskiego w czasie wojny 1939–1945, W. 1968 (fot.); – Dopierała B., Ekonomiczne i demograficzne problemy Pomorza Zachodniego w świetle niemieckich materiałów źródłowych z lat 1926–1932, P. 1959 s. 238; – „Wiad. Diec.” (Kat.) 1970 nr 8–9 s. 147–8; – Arch. Diec. w Kat.: Rep. Litt. P. No 169, vol. I. Akt parafialny: obsadzenie Leszczyny t. III od 1919; WAP w Słupsku: Akta m. Słupska, 5000, 5914, 5925; – Informacje Fr. Szymiczka z Katowic.
Zygmunt Szultka