INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Albin Kazimierz Skórkowski (Sariusz Skórkowski) h. Jelita      Portret Albina Kazimierza Skórkowskiego z jego epitafium w kościele w Paradyżu.

Albin Kazimierz Skórkowski (Sariusz Skórkowski) h. Jelita  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1997-1998 w XXXVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Skórkowski (Sariusz Skórkowski) Albin Kazimierz h. Jelita (1764–1810), stolnik opoczyński, poseł na Sejm Czteroletni. Ur. prawdopodobnie w Jankowicach w pow. radomskim, był najstarszym synem Jana (zm. 25 V 1797), pułkownika wojsk kor., właściciela Wielkiej Woli, Jankowic i Skórkowic w Opoczyńskiem, cześnika (1757–64), podstolego (1764–5), stolnika (1765–8) i chorążego opoczyńskiego (1768–93), i Magdaleny z Siemieńskich (zm. 30 I 1793), bratem bpa krakowskiego Karola (zob.) oraz Teodora i Feliksa.

W r. 1788 S. został na sejmiku opatowskim obrany posłem na sejm. Podczas sejmiku doszło do starcia ze sprzeciwiającymi się jego kandydaturze Małachowskimi: referendarzem Stanisławem i star. opoczyńskim Janem Nepomucenem, zarazem konkurentami do poselstwa. Przy wyborze S-ego zastosowano (po raz pierwszy) głosowanie tajne. Dn. 15 XII 1788 S. mianowany został podczaszym opoczyńskim. Był związany z częścią rodziny Małachowskich, przede wszystkim z woj. krakowskim Piotrem (mieszkał w Warszawie w jego dworku) i kanclerzem Jackiem. Największą aktywność na sejmie przejawiał do marca 1789, jesienią 1789 i od wiosny 1790. Niektóre swoje wystąpienia wydawał drukiem. W sporach o zwierzchnictwo nad wojskiem występował przeciwko Departamentowi Wojskowemu, wniósł nawet własny projekt władzy nad wojskiem. W lutym 1789 na sesji, na której omawiano starcie oddziału kawalerii narodowej z rosyjskim szwadronem, domagał się nagród dla żołnierzy z funduszów publicznych. Wiosną t.r., w okresie sporu o podatki, żądał lustracji dóbr duchownych. W grudniu 1789 w czasie dyskusji o „Zasadach do formy rządu” domagał się m.in. związania senatorów instrukcjami sejmikowymi. Wiosną 1790 brał udział w atakach na Deputację do formy rządu. W kwietniu t.r. żądał przedstawienia projektu formy rządu, a w maju sformułowania najpierw praw kardynalnych; występował też przeciw mieszczanom warszawskim w związku z rozruchami antysemickimi. Był zdecydowanym przeciwnikiem dziedziczności tronu; dał temu wyraz w licznych wystąpieniach w sierpniu i wrześniu 1790, zgadzał się jednak na zwrócenie się w tej sprawie z pytaniem do «narodu», choć proponował inne sformułowania niż umieszczono w projekcie uniwersału. W listopadzie przedstawił do nobilitacji Franciszka Barssa i Józefa Czecha. Nieobecny na sesji 3 V 1791, wygłosił po powrocie, 9 V, jedną z najostrzejszych mów przeciw konstytucji (pt. Oświadczenie JW Imci […] posła województwa sandomierskiego…, [b.m. i r.w.]). Od kolejnego wystąpienia odwiódł go król Stanisław August. Po wyjeździe posła kaliskiego Jana Suchorzewskiego S. przejął rolę czołowego «gadacza» sejmowej opozycji. Jeden z jego ataków na konstytucję wywołał scysję z Aleksandrem Linowskim, zakończoną pojedynkiem (29 VI 1791). W czerwcu 1791 S. sprowokował w sejmie dyskusję o wydawaniu listów żelaznych mieszczanom miast prywatnych, skarżącym się na właścicieli i toczącym z nimi spór – był to de facto atak na Hugona Kołłątaja, który jako podkanclerzy wydał taki glejt mieszczanom Mińska. S. sprzeciwiał się kolejnym decyzjom sejmu – o przeniesieniu sejmików deputackich z lipca 1791 na luty 1792, o zakazie manifestów przeciw konstytucji. Malkontenci liczyli na S-ego w związku z sejmikami lutowymi. Istotnie, na sejmiku w Opatowie (16 II 1792) S. wystąpił gwałtownie przeciw wpisaniu do laudum przysięgi na konstytucje. Półtoragodzinna mowa S-ego stała się głośna w kraju i za granicą, poniósł jednak całkowitą klęskę, gdyż uczestnicy sejmiku poparli Ustawę Rządową. Wiosną t.r. poseł J. Bułhakow wymieniał S-ego wśród posłów, na których Rosja może liczyć z całą pewnością. W przeciwieństwie do innych malkonentów uczestniczył niemal do końca w obradach sejmu.

W akcesie do konfederacji targowickiej woj. sandomierskiego z 30 VII 1792 wymieniono S-ego jako konsyliarza konfederacji wojewódzkiej z pow. opoczyńskiego. Na konsyliarza generalności został powołany 9 IX t.r. Początkowo nie uczestniczył w jej pracach. Do Grodna przybył prawdopodobnie w początkach marca 1793, przyłączył się do protestu przeciwko wyjazdowi Szczęsnego Potockiego do Petersburga (protestację z 26 III 1793 wydał drukiem). Nazwisko S-ego figuruje także na protestach przeciw zawładnięciu przez Józefa Kossakowskiego dochodami biskupstwa krakowskiego (protest konsyliarzy kor. z 13 IV, przeciw zamiarom rozwiązania konfederacji <26 III>), przeciw reaktywowaniu Rady Nieustającej (22 IV) i rozbiorowi. W kwietniu wszedł w skład Komisji Wojskowej oraz został wyznaczony (22 IV) do przygotowania projektu organizacji Deputacji do Interesów Zagranicznych konfederacji (z J. Kossakowskim i Sewerynem Rzewuskim). Jak się wydaje, aktywność polityczna S-ego była w tym czasie niewielka. Dn. 6 IX mianowany został stolnikiem opoczyńskim, t.r. Stanisław August odznaczył S-ego Orderem św. Stanisława.

W r. 1794, w czasie powstania kościuszkowskiego, S. przyłączył się jako ochotnik do brygady Antoniego Madalińskiego. Brał udział w walkach w Wielkopolsce, odznaczył się podobno przy zdobyciu Bydgoszczy. Po zakończeniu powstania jakiś czas «tułał się» w obawie przed represjami, ostatecznie osiadł w rodzinnych Skórkowicach w pow. opoczyńskim. W r. 1797 S., jako najstarszy syn, zajmował się podziałem majątku po zmarłym ojcu. Wejście wojsk napoleońskich w r. 1809 przyjął entuzjastycznie. Organizował administrację pow. opoczyńskiego, zajmował się zaopatrzeniem wojska i utrzymaniem porządku. Wraz z bratem Feliksem i kilku innymi ziemianami ufundował zapis wieczysty trzech domów z gruntami w Opocznie i Wielkiej Woli jako dzierżawę dla zasłużonych żołnierzy. Zmarł nagle 2 VII 1810 w Skórkowicach.

S. nie był żonaty i nie pozostawił potomków.

 

Epitafium S-ego znajduje się na kościele paraf. w Skórkowicach; – Estreicher; Łoza, Kawalerowie; Urzędnicy, IV z. 3; Katalog zabytków sztuki w Pol., III z. 8 (pow. opoczyński) s. 33; – Kalinka W., Sejm Czteroletni, W. 1991 I, II; Korzon, Dzieje wewnętrzne, V; Kostomarov M., Posledni gody Rečipospolitej, Pet. 1870 s. 414; Lityński A., Sejmiki ziemskie 1764–1793, Kat. 1988; Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 roku, „Przegl. Hist.” T. 51: 1960 z. 2 s. 346; Pasztor M., Hugo Kołłątaj na Sejmie Wielkim w latach 1791–1792, W. 1991; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; tenże, Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; Sosin S., Reforma sejmików na Sejmie 4-letnim, „Korpus Kadetów” nr 2: W dziesiątą rocznicę istnienia 1919/1920–1929/1930, Chełmno 1930 s. 80; Szczygielski W., Referendum trzeciomajowe, Ł. 1994; Wiśniewski J., Dekanat opoczyński, Radom 1913 s. 151; Zielińska Z., „O sukcesyi tronu w Polszcze” 1787–1790, W. 1991; Zienkowska K., Sławetni i urodzeni. Ruch polityczny mieszczaństwa w dobie Sejmu Czteroletniego, W. 1967; – Diariusz sejmu… 1788; Diariusz sejmu… 1790; Lucchesini G., Listy do Fryderyka Wilhelma II, W. 1988 s. 194; Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, W. 1957 I; Ostatnie lata panowania Stanisława Augusta, Wyd. W. Kalinka, P. 1868 II 189, 190; Sumariusz czynności konfederacji targowickiej koronnej od 1792 w Targowicy…, nr 258; Sumariusz materii do prowincji W.X.Lit. ściągających się […] od połączenia się… w Brześciu Lit. 1792, nr 61. Dalszy ciąg sumariuszu czynności konfederacji targowickiej O.N. […] od 3 I 1793…, nr 420, 440, 463; Ciąg dalszy sumariuszu […] Konf. gen. kor. […] od 12 IV 1793 w Grodnie, nr 323, 332, 335; Tajna korespondencja z Warszawy do Ignacego Potockiego 1792–1794, W. 1961; Zagadki Sejmu Czteroletniego, W. 1996 s. 105 i n.; – „Gaz. Warsz.” 1810 nr 56; – AGAD: Zbiór Popielów, 90, 411, Mater. genealog. W. Wielądka, nr 53, Arch. Publ. Potockich, 279b t. 7; B. Czart.: rkp. 849, 933, 1189, 3473, 3474; B. Ossol.: rkp. 11861/II; B. PAN w Kr.: rkp. 197, 8341 (Teki Pawińskiego, Lauda woj. sandomierskiego).

Anna Grześkowiak-Krwawicz

 

 
 

Powiązane artykuły

 

Powstanie Kościuszkowskie

Insurekcja kościuszkowska rozpoczęta 24 marca 1794 roku, zakończona 16 listopada 1794 roku, to powstanie narodowe początkowo przeciwko Rosji, później także skierowane przeciwko Prusom. Jedno z najbardziej......

Bitwa Pod Racławicami, 4 kwietnia 1794 r.

24 marca 1794 roku na rynku krakowskim ogłoszony został „Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego”, dający początek powstaniu kościuszkowskiemu, jednemu z przełomowych......
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 

Franciszek Szopowicz

1762 - 1839-05-05
matematyk
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.