Alfonce Aleksander (1779–1857), pułkownik armji polskiej, potem generał rosyjski; jeden z wybitniejszych kartografów polskich, Francuz z pochodzenia. Urodził się 28 XII 1779 r. w Paryżu. Wstąpił w 1794 r. na krótko jako ochotnik do pułku 14 strzelców konnych francuskich, by w r. 1799 wstąpić ponownie, tym razem do pułku 5 huzarów. W 1800 r. został podporucznikiem z przeniesieniem do pułku 8 dragonów. W 1802 r. przenosi się do inżynierji, w której niebawem miał się tak znakomicie wyróżnić, lecz w 1805, chcąc prawdopodobnie poznać wszystkie rodzaje broni, jak na dobrego sztabowca przystało, przeniósł się w randze porucznika do pułku piechoty ks. Isemburg. Brał udział we wszystkich niemal wojnach, jakie Francja wtedy toczyła: pod dowództwem gen. Moreau walczył pod Stockach, Biberach, Memmingen, Hohenlinden, gdzie był ranny, i pod Ulm. W walkach tych powziął szacunek dla żołnierza polskiego, który tak ważną rolę pod Hohenlinden odegrał. Przydzielony do Legji północnej, wziął udział w r. 1807 w oblężeniu Gdańska. W tymże roku, należąc chwilowo do sztabu marszałka Lefebre’a, został przeniesiony w sierpniu jako kapitan adjunkt do polskiego sztabu gen. Poniatowskiego. Odtąd w szeregach polskich pozostaje na stałe, dopóki tylko one istnieć będą. U progu nowej karjery otrzymuje za kampanję 1807 r. krzyż Virtuti Militari i szybko zyskuje zaufanie dowództwa polskiego. W r. 1809 zostaje poddyrektorem korpusu inżynierów, a w sierpniu tegoż roku, w czasie trwającej kampanji austriackiej, obejmuje utworzone właśnie naczelnictwo biura topograficznego wraz z awansem na szefa bataljonu. Był pod Raszynem i pod oblężonym Zamościem. W latach pokojowych oddał się już całkowicie pracy kartograficznej. W przededniu nowej wojny przy pomocy Staszica zrobił mapę Wołynia (1811), następnie Galicji, Prus południowych (134 ark.). Te ostatnie natychmiast sprowadził do Paryża francuski Minister Spraw Zagranicznych, ks. Bassano. W tymże roku wykonał A. piękną i szczegółową mapę Księstwa Warszawskiego, w której zaznaczył kolorami majątki donacyjne oraz granice departamentów, lasy, rzeki i drogi; znajduje się w Bibljotece Narodowej w Paryżu (Dép. des cartes Ff. 354). Z wybuchem wojny biuro topograficzne znacznie ograniczyło swą działalność, a sam jego szef naczele bataljonu inżynieryjnego wyruszył w pole. W wojnie tej odznaczył się szczególnie rekonesansem (w lipcu) okolic Sokółki. W dalszym ciągu walczył pod Smoleńskiem, Czerykowem, Tarutynem, Wiaźmą i Krasnem. Po klęsce Wielkiej Armji wraz z całą armją polską udał się do Saksonji, był szefem sztabu 7-ej dywizji lekkiej jazdy gen. Sokolnickiego, walczył pod Hanau i Lipskiem. Za wojnę tę, a szczególnie za Sokółkę, otrzymał w r. 1814 krzyż Legji Honorowej. Po upadku Napoleona wrócił wraz z gen. Dąbrowskim do Warszawy i tu zaraz w styczniu 1815 r. został przydzielony do kwatermistrzostwa generalnego. Oprócz licznych zajęć służbowych oddawał się pracy kartograficznej, a mianowany w r. 1820 pułkownikiem, razem z oficerami kwatermistrzostwa: Chrzanowskim, Szymanowskim i Wyszkowskim, rozpoczął od r. 1822 opracowywanie mapy Królestwa Polskiego. W tym celu m. i. osobiście dokonał pomiaru Płocka. Powstanie listopadowe przerwało tę pracę. A. jednak udziału czynnego w niem nie miał, pozostając w Warszawie w rozporządzeniu Komisji Rządowej Wojny. Wstąpiwszy następnie do wojska rosyjskiego, został użyty w dalszym ciągu do zdjęć topograficznych Królestwa. Służąc w korpusie topografów, opracował m. i. historję dotychczasowych prac polskich w tym kierunku. W r. 1840 uzyskał szlachectwo polskie z herbem Sentomerski. W korpusie topografów pozostawał do r. 1842, poczem uzyskał dymisję w randze generał-majora. Obok prac topograficznych zajmował się z amatorstwa pracami budowlanemi, oraz sztycharstwem. Zmarł 27 IV 1857 r. w Mistrzewicach. Pozostawił z drugiego małżeństwa z Julją Grendyszyńską, syna Juljusza.
Materjały biograficzne w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie: Rodowód generałów, oficerów… Gen. Kwatermistrzostwa w aktach Kom. Rz. Wojny Dokumenty personalne w aktach Heroldji Król. Pol. vol. 23; Listy of. z r. 1832; Papiery gen. Berga nr 85; – Dziennik gen. Żółtowskiego, (przeł. Skałkowski, O cześć imienia polskiego), Lw. 1908, 276; Kołaczkowski, Wspomnienia, Kr. 1898–1909, V 154; Łoza, Słownik architektów i budow. polsk., W. 1931, 17; Olszewicz B., Polska kartografja wojskowa, W. 1924.
Stefan Pomarański